Live τώρα    
22°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
22 °C
20.2°C23.5°C
2 BF 43%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
20 °C
16.6°C22.9°C
2 BF 45%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
17.1°C21.5°C
2 BF 64%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.2°C21.1°C
1 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
17.9°C17.9°C
0 BF 59%
Μια συζήτηση για τον εορτασμό της 17ης Νοέμβρη στα Δημοτικά Σχολεία
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Μια συζήτηση για τον εορτασμό της 17ης Νοέμβρη στα Δημοτικά Σχολεία

Συντονισμός – επιμέλεια: Χρήστος Πιλάλης

Συζητήσαμε με τρεις εκπαιδευτικούς της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, δυο μόνιμους, το Ζήση Καπράνα και την Έλενα Πετροπούλου και μια αναπληρώτρια την Εύη Παπαθανασίου, για το πώς γιορτάζεται στα Δημοτικά Σχολεία η επέτειος της 17ης Νοέμβρη. Ο Ζήσης έχει 28 χρόνια στην εκπαίδευση, η Έλενα και η Εύη ελάχιστα. Οι εμπειρίες των τριών εκπαιδευτικών είναι διαφορετικές και σε διαφορετικές εποχές, όμως πολλά από τα συμπεράσματα ήταν κοινά.

Εύη: Ο εορτασμός δεν γίνεται με ενιαίο τρόπο, αλλά ανάλογα με την ηλικία των παιδιών, ή ακόμη και ανάλογα με τη διάθεση των εκπαιδευτικών. Τα πέντε χρόνια που δουλεύω στο σχολείο διαπιστώνω ότι είναι ο σχολικός εορτασμός με τη μικρότερη συμμετοχή.

Έλενα: Και υπάρχει και πολλές φορές ένας φόβος, ένα μάζεμα. Εξαρτάται βέβαια και από τον δάσκαλο το κλίμα που θα επικρατήσει. Εγώ για παράδειγμα στην τάξη μου και για την αλληλεγγύη συζητάω με τα παιδιά και για τον αλληλοσεβασμό και για τη δικτατορία, όμως η πλειοψηφία των εκπαιδευτικών είναι πιο συντηρητικοί σε αυτό το θέμα. Πολλοί δεν θέλουν να μπουν σε τέτοιες συζητήσεις, περιορίζονται στο να κάνουν το μάθημα τους και δεν τους ενδιαφέρει να συζητήσουν το κάτι παραπάνω.

Ζήσης: Από το 1985 που εργάζομαι ως δάσκαλος και για μια δεκαετία τουλάχιστον, διαπίστωσα ότι οι περισσότεροι συνάδελφοι που ανήκαν στο λεγόμενο συντηρητικό χώρο δεν επιδίωκαν να ασχοληθούν με τον εορτασμό του Πολυτεχνείου στο σχολείο. Αναλάμβαναν ευχάριστα να οργανώσουν τον εορτασμό για την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου και της 25η Μαρτίου ή των Χριστουγέννων, όχι όμως του Πολυτεχνείου.

Η ίδια αντιμετώπιση υπήρχε και από τους συντηρητικούς γονείς που σε μεγάλο βαθμό δεν ήθελαν να συμμετέχει το παιδί τους στον εορτασμό του Πολυτεχνείου.

Οι εμπειρίες μου είναι από σχολεία του Περιστερίου, του Χαϊδαρίου και του κέντρου της Αθήνας. Εκτός από τις εκδηλώσεις μέσα στο σχολείο, οι γονείς που ενδιαφέρονταν για τη γιορτή έβαζαν λεωφορεία για να επισκεφθούν το χώρο του Πολυτεχνείου και τα ίδια τα παιδιά κατέθεταν ένα τριαντάφυλλο στη μνήμη των νεκρών ή ένα στεφάνι, μετά από σύντομη πορεία από το χώρο στάθμευσης των λεωφορείων.

Από το 2000 που εργάζομαι στο Περιστέρι, κανένα σχολείο δεν πάει στο χώρο του Πολυτεχνείου για να καταθέσει ένα στεφάνι, η 17η Νοέμβρη δεν διαφέρει πολύ από τις άλλες ημέρες. Είναι ένας πολύ συμπιεσμένος εορτασμός σε σύγκριση με τις άλλες εθνικές εορτές, για τις οποίες οι προετοιμασίες ξεκινούν πολλές ημέρες νωρίτερα.

Λίγοι εκπαιδευτικοί συζητούν με τα παιδιά για το Πολυτεχνείο και τα μηνύματα του ενάντια στη χούντα των Παπαδόπουλου και γενικότερα ενάντια στο φασισμό, ενάντια στη στέρηση της ελευθερίας.

Αλλά και τα μηνύματα αυτά περνούν πιο δύσκολα στα παιδιά του Δημοτικού, από ότι για παράδειγμα το μήνυμα της 28ης Οκτωβρίου, να περιφρουρήσουμε τα σύνορα, ή της 25ης Μαρτίου να αποκτήσουμε πατρίδα με δικά μας σύνορα και κυβέρνηση.

Έλενα: Όσες φορές έχω προτείνει στο σύλλογο διδασκόντων να πάμε με τα παιδιά στο χώρο του Πολυτεχνείου, να τα ξεναγήσουμε στους χώρους, να τους δείξουμε μια σχετική ταινία, οι περισσότεροι συνάδελφοι είναι αρνητικοί. Δυστυχώς η πλειοψηφία του κόσμου έχει παραιτηθεί, δεν έχει διάθεση γενικότερα να αντισταθεί σε όσα δεινά συμβαίνουν στη χώρα μας.

Εύη: Θυμάμαι μια συζήτηση που είχα με τους μαθητές μου πριν δυο χρόνια σε ένα σχολείο του Αλίμου. Υπήρξε μαθητής που μας είπε ότι δεν υπήρξαν νεκροί στο Πολυτεχνείο και εκεί άφησα τα άλλα παιδιά να πάρουν επάνω τους την κουβέντα. Καταλήξαμε όλοι μαζί ότι η άποψη του μαθητή πήγαζε από μια κουβέντα που είχε στο σπίτι του με τους γονείς του. Εγώ ξεκίνησα τη διαδικασία της αναζήτησης πηγών γύρω από το θέμα, από αποκόμματα εφημερίδων της εποχής, μέχρι ηχητικών και οπτικών αρχείων. Και πάλι όμως ο συγκεκριμένος μαθητής δεν αποδέχθηκε όσα προέκυπταν από τις ιστορικές πηγές που τις είχαμε όλοι και όλες μπροστά στα μάτια μας. Πιστεύω ότι αυτό το παράδειγμα αναδεικνύει τις αδυναμίες που έχουμε ως εκπαιδευτικοί αλλά και ως αριστεροί στο να δείξουμε τη πραγματική διάσταση της ιστορίας στα παιδιά, να εξηγήσουμε στους μαθητές μας τι σημαίνει δημοκρατία, τι σημαίνει δικαιοσύνη, τι κοινωνικό κράτος, αλληλεγγύη, κλπ. Γιατί η οικογένεια έχει τον καθοριστικό ρόλο σε όλα αυτά.

Όσον αφορά την οπτική που έχουν οι νέοι εκπαιδευτικοί, νομίζω ότι και εξαιτίας της τρομοκρατίας που τους ασκείται σε επίπεδο εργασιακών σχέσεων, όσοι δεν έχουν μάθει να αγωνίζονται για τα δικαιώματα τους δεν μπαίνουν στη διαδικασία να δομήσουν κάτι επάνω σε μια κατάσταση η οποία θεωρητικά έχει τελματώσει.

Έλενα: θα συμφωνήσω με την Εύη στο ότι ενώ υπάρχει μια δυναμική μειοψηφία νέων εκπαιδευτικών που έχουν διάθεση να αναλάβουν τη γιορτή του Πολυτεχνείου, να εξηγήσουν στα παιδιά το τι συνέβη τότε, το μεγαλύτερο ποσοστό των νέων εκπαιδευτικών δρα υπό το φόβο της εργασιακής τρομοκρατίας που συνεχώς προωθείται τα τελευταία χρόνια και κάθεται στη γωνία.

Ζήσης: Είναι και ένα επιπλέον θέμα. Τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί ιδιαίτερα η ύλη του σχολείου. Το άγχος των νέων αλλά και των παλαιότερων εκπαιδευτικών να καλυφθεί η ύλη, να υπάρχει η ικανοποίηση των γονέων ότι όλα πάνε καλά, συμπιέζει το χρόνο για άλλες συζητήσεις όπως αυτή για το μήνυμα της επετείου του Πολυτεχνείου. Παλαιότερα δεν υπήρχε αυτό το άγχος. Σήμερα σε κυνηγάει η ύλη, δεν βγαίνει η ύλη.

Έλενα: η γιορτή του Πολυτεχνείου γίνεται στα παιδιά των τριών τελευταίων τάξεων του Δημοτικού σχολείου. Νομίζω ότι εκτός από το οπτικοακουστικό υλικό το οποίο υπάρχει άφθονο στο διαδίκτυο, καλό είναι στις γιορτές αυτές να εντάσσεται και η τέχνη με τραγούδια, ποιήματα, ζωγραφική γύρω από την 17η Νοέμβρη.

Εύη: Μία από τις αντιφάσεις αυτών των εορτασμών είναι ότι βασικό ρόλο παίζουν οι διευθυντές ή διευθύντριες των δημοτικών σχολείων, οι οποίοι κατά πλειοψηφία, δεν βρίσκονται στο χώρο των κινημάτων, πολύ δε περισσότερο στο χώρο της Αριστεράς. Παρόλα αυτά θέτουν με κάποιες γενικότητες ίσως στις ομιλίες τους την επικαιρότητα του μηνύματος του Πολυτεχνείου, γεγονός που με κάνει να αναρωτιέμαι αν αυτό οφείλεται σε μια κλισέ στάση τους απέναντι στις εθνικές επετείους ή πραγματικά συνδέουν την 17η Νοέμβρη με το σήμερα, την εποχή των μνημονίων.

Φυσικά υπάρχουν και πολύ καλά παραδείγματα εξαιρετικών σχολικών εορτασμών του Πολυτεχνείου. Με ευαισθητοποιημένους εκπαιδευτικούς που με ή χωρίς την "ταμπέλα" του αριστερού, συντελούν στο να υπάρξει καλός διάλογος μεταξύ μαθητών και δασκάλων για το τι έγινε τότε και το πώς συνδέεται το τότε με το σήμερα. Κουβέντες από τις οποίες αβίαστα αναδεικνύεται από τους ίδιους τους μαθητές για παράδειγμα της Γ΄ δημοτικού στο σχολείο μου, ότι το σύνθημα "Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία" είναι ιδιαίτερα επίκαιρο, αφού πολύς κόσμος πεινάει, έχουμε Χούντα και η παιδεία πάσχει.

Έλενα: Αυτό που λέω στους νεότερους συναδέλφους μου, αλλά και στους μαθητές μου, είναι ότι δεν πρέπει να μείνουμε μόνο στην μνήμη αυτών που διεκδικήθηκαν στο Πολυτεχνείο, αλλά αυτά να μας γίνουν βίωμα. Γιατί σήμερα έχουμε ανάγκη από ψωμί, από αξιοπρέπεια, από την δημόσια δωρεάν παιδεία που είναι αναφαίρετο κοινωνικό αγαθό και δικαίωμα κάθε πολίτη, από ελευθερία τη στιγμή που μας έχουν βάλει μέσα σε ένα ασφυκτικό περιβάλλον.

Ζήσης: Θέλω να επισημάνω ότι το καντήλι του Πολυτεχνείου το κρατάνε ακόμη αναμένο οι παλαιότεροι εκπαιδευτικοί. Σήμερα η συντηρητική στροφή των φοιτητών στα Πανεπιστήμια ακουμπά ιδιαίτερα τον χώρο των Παιδαγωγικών Τμημάτων, οι νεότεροι συνάδελφοι εμφορούνται από συντηρητικότερες απόψεις. Οι νεότεροι συνάδελφοι στη πλειοψηφία τους δεν συζητούν με τους άλλους συναδέλφους, δεν επιθυμούν να συμμετέχουν ενεργά στη ζωή του σχολείου, θέλουν πρωτίστως να τελειώσουν την δουλειά τους για να φύγουν. Στους συλλόγους διδασκόντων δεν συμμετέχουν εύκολα, ούτε εκφέρουν εύκολα άποψη, αποφεύγουν να διαφωνήσουν πολύ περισσότερο να συγκρουστούν. Για παράδειγμα στην περιοχή στην οποία εργάζομαι στο Περιστέρι, οι νεότεροι εκπαιδευτικοί δεν συμμετέχουν στις διεργασίες του συνδικαλιστικού κινήματος, ούτε σε γενικές συνελεύσεις, ούτε σε εκλογές.

Εύη: Πράγματι αυτό είναι το κλίμα στους νεότερους. Δεν είναι τυχαίο ότι τα παιδαγωγικά τμήματα και σήμερα οι κυρίαρχες αριθμητικά παρατάξεις είναι οι ΠΑΣΠ και ΔΑΠ, φοιτητών που στο μεγαλύτερο ποσοστό τους προτίμησαν την συγκεκριμένη σχολή με βάση την μέχρι πρόσφατα απορρόφηση των πτυχιούχων στην αγορά εργασίας και όχι απαραίτητα στην επιθυμία τους να διδάξουν. Είμαστε ένας αρκετά συντηρητικός χώρος.

Έλενα: Έτσι η πορεία πολλών νέων εκπαιδευτικών στο σχολείο, στον εργασιακό τους χώρο, είναι μια πορεία που βασικό στόχο έχει την προσωπική ανέλιξη, μέσα από ένα κυνήγι χαρτιών, μεταπτυχιακών, σεμιναρίων, ότι μπορεί να βρει ο καθένας μπροστά του και μάλιστα επί πληρωμή.

Ζήσης: Απέναντι σε αυτή την πραγματικότητα το εκπαιδευτικό συνδικάτο που θα μπορούσε να παίξει ένα σημαντικό πρωτοβουλιακό ρόλο στον εορτασμό, διαπαιδαγωγώντας και τους νεώτερους εκπαιδευτικούς, δεν κάνει κάτι. Μόνο τα τελευταία χρόνια, αυτά των μνημονίων κάποια πρωτοβάθμια σωματεία παίρνουν κάποιες πρωτοβουλίες για ανοιχτούς εορτασμούς, αυτά όμως είναι ακόμη μειοψηφία.

Εύη:Το ζήτημα φυσικά έχει να κάνει με τους συσχετισμούς στο συνδικαλιστικό κίνημα. ΔΑΚΕ και ΠΑΣΚ έχουν και σήμερα την πλειοψηφία της ΔΟΕ.

Ζήσης: Είναι όμως μια κατάσταση που αλλάζει, όπως έδειξαν οι φετινές εκλογές στη ΔΟΕ αλλά και αυτές στα πρωτοβάθμια σωματεία. Σύντομα θα έχουμε ανατροπή και στη ΔΟΕ όπως σε άλλα συνδικάτα.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL