Της Μαρίας Στρατηγάκη*
Με την ευκαιρία της 8ης Μαρτίου, ας κάνουμε μια σύντομη αποτίμηση της τελευταίας χρονιάς για το θέμα των γυναικών στην πολιτική και των πολιτικών ισότητας, θέμα που ξεχνιέται ίσως κάτω από το βάρος του τεράστιου ζητήματος των γυναικοκτονιών που, δυστυχώς, παραμένουν στην επικαιρότητα συνεχώς.
Τη χρονιά που πέρασε είχαμε τριπλές εκλογές, νέα κυβέρνηση και νέα Κομισιόν. Οι εκλογές δεν μας έδωσαν θεαματικά αποτελέσματα στη Βουλή (19,3% ), την Ευρωβουλή (23,8%), στους δήμους (5,7% γυναίκες δήμαρχοι). Στη Βουλή και την Ευρωβουλή τα ποσοστά είναι μικρότερα από το παρελθόν. Η κυβέρνηση αποτελείται από 10% γυναίκες, πολύ λιγότερες από το παρελθόν. Επίσης, το πρώτο δείγμα γραφής ήταν υπέρ της οικογένειας και όχι των γυναικών ή της ισότητας των φύλων. Η Γενική Γραμματεία Ισότητας έγινε και Οικογενειακής Πολιτικής (προφανώς κυρίως για ιδεολογικούς λόγους και όχι για λόγους καλύτερης διαχείρισης των οικογενειακών επιδομάτων, αφού αυτό παραμένει, παραδόξως, πάντα στη Γενική Γραμματεία Πρόνοιας!). Η πρόταση και εκλογή της σημαντικής γυναικείας προσωπικότητας, της Κατερίνας Σακελλαροπούλου, στη θέση της Πρόεδρου της Δημοκρατίας για πρώτη φορά ήταν μια θετική κίνηση για την ισότητα και τα έμφυλα στερεότυπα της πολιτικής. Όμως δεν μπορεί να εξισορροπήσει το έλλειμμα φύλου στις κυβερνητικές θέσεις και την οπισθοχώρηση στους πολιτικούς στόχους της.
Αντίθετα με την Ελλάδα, στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει φυσήξει νέος αέρας. Η πρώτη φορά γυναίκα πρόεδρος της Ε.Ε. διεκδίκησε και πέτυχε ισόρροπη συμμετοχή των γυναικών στην Επιτροπή της, όρισε επίτροπο Ισότητας για πρώτη φορά και την περασμένη Πέμπτη δημοσίευσε τη νέα ευρωπαϊκή στρατηγική για την ισότητα των φύλων 2020-2025 για μια «Ένωση της Ισότητας». Πρώτος στόχος, για πρώτη φορά, είναι η καταπολέμηση της έμφυλης βίας.
Παρ' όλο που μπορεί οι ευρωπαϊκές στρατηγικές και τα προγράμματα να μην καταφέρνουν όσα υπόσχονται (θύματα κι αυτά μιας στείρας ρητορικής και πολιτικής «μόδας»), είναι σημαντικό να επανέρχονται συστηματικά στο πολιτικό προσκήνιο θέματα επιρρεπή σε ποικίλες αντιστάσεις και αντιδράσεις μέσα και έξω από τους θεσμούς και τους μηχανισμούς του κράτους. Ακόμα και μόνο για λόγους ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης, που συχνά φαίνεται να πιστεύει ότι τη φτάσαμε την περίφημη ισότητα των φύλων, αφού οι γυναίκες οδηγούν αεροπλάνα! Άσε που όλο και κάτι μπορεί να αλλάξει στο θεσμικό, εργασιακό, οικονομικό, κοινωνικό ή και συμβολικό επίπεδο.
Ιστορικά οι, λόγω έξωθεν πιέσεων διεθνών ή ευρωπαϊκών (παράπλευρων κατά πολλούς), υποχρεώσεις της χώρας υπήρξαν καθοριστικές για πολλές ρυθμίσεις της έμφυλης ισότητας στην καθημερινή ζωή μας. Θυμίζω τα πιο τρανταχτά: η ισότητα αμοιβής κατακτήθηκε λόγω εναρμόνισης με το Ευρωπαϊκό Δίκαιο, ο ορισμός του βιασμού διευρύνθηκε λόγω της κύρωσης της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, αλλά ακόμα και η ψήφος των γυναικών θεσμοθετήθηκε τελικά λόγω της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων των Γυναικών. Όσο ζούμε ελπίζουμε!
* Η Μαρία Στρατηγάκη είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια Κοινωνικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου, πρώην γενική γραμματέας Ισότητας των Φύλων
