Η φτώχεια δεν είναι επιλογή, η εξάλειψή της είναι. Το μήνυμα αυτό θέλησε να περάσει από την αίθουσα εκδηλώσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Σύνταγμα το Ελληνικό Δίκτυο για την Καταπολέμηση της Φτώχειας και μέλος του αντίστοιχου ευρωπαϊκού "EAPN" (European Anti-Poverty Network).
Όπως υπογράμμισαν οι ομιλητές, η Ευρωπαϊκή Ένωση όχι μόνο απέτυχε παταγωδώς στον στόχο της να εξαλείψει τη φτώχεια μέχρι το 2020, όπως είχε εξαγγείλει παλιότερα, αλλά οι ανισότητες οξύνθηκαν ακόμη περισσότερο, σε σημείο που σήμερα εκτιμάται ότι υπάρχουν περισσότεροι από 20 εκατομμύρια φτωχοί/άστεγοι και νεόπτωχοι/νεοάστεγοι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ειδικά μετά τα μπαράζ εξώσεων σε Ισπανία και Πορτογαλία.
Ειδικότερα στην Ελλάδα η κατάσταση είναι τραγική. Χαρακτηριστικά είναι τα στοιχεία που παρουσίασε ο Λάζαρος Πετρομελίδης από το Δίκτυο και τα οποία είχε συλλέξει με πηγές την ΕΛΣΤΑΤ, την Eurostat, ακόμη και το ΔΝΤ. Σύμφωνα με αυτά, οι άνεργοι ξεπερνούν το ένα εκατομμύριο, από τους οποίους οι μισοί είναι μακροχρόνια άνεργοι με ελάχιστες προοπτικές επανόδου. Πάνω από 500.000 άτομα επιβιώνουν χάρη στο Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης, το οποίο λαμβάνουν άτομα με ετήσιο εισόδημα 2.400 ευρώ, ενώ 602.000 άτομα αδυνατούν να πληρώσουν το ενοίκιό τους χωρίς υποστήριξη, σχεδόν το 47% των νέων ώς 19 ετών.
Η Ελλάδα βρίσκεται στην τελευταία θέση των χωρών της Ε.Ε., στην απασχόληση των νέων και οι Έλληνες χρειάζεται να δουλεύουν μέχρι την ηλικία των 67 ετών για να συνταξιοδοτηθούν. Πρόκειται για το πιο υψηλό όριο στις χώρες της Ε.Ε.
Οι μισθοί και οι συντάξεις βρίσκονται σε επίπεδα χαμηλότερα του 2006 και πάνω από 750.000 εργαζόμενοι αμείβονται με μισθό κάτω των 500 ευρώ. Περί τα 517.000 παιδιά βιώνουν τη φτώχεια, ποσοστό που έχει τριπλασιαστεί σε σχέση με το 2005. Επίσης σχεδόν το 37% των πολιτών δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες της κατοικίας του. Οι ιδιόκτητες κατοικίες δεν μπορούν πια να συντηρηθούν, ειδικά από τους νεότερους σε ηλικία. Περισσότερα από 450.000 άτομα πήραν τρόφιμα από το ΤΕΒΑ (Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους) και πάνω από 80.000 άτομα στηρίχτηκαν από κοινωνικά παντοπωλεία.
Περισσότερα από 800.000 άτομα δηλώνουν μηδενικό εισόδημα. Η φτώχεια αγγίζει περισσότερο τους πολίτες χωρών που έχουν μειωμένη στήριξη από επιδοματικές πολιτικές. Πληθυσμός 100 έως 200 χιλιάδων μεταναστών που δεν έχει χαρτιά είναι αόρατος από όλα τα υποστηρικτικά συστήματα.
Το εισόδημα 20 χιλιάδων ατόμων αντιστοιχεί σ' εκείνο 4 εκατομμυρίων
Η μείωση των ποσοστών φτώχειας και της παιδικής φτώχειας που παρατηρείται στην Ελλάδα από το 2015 "συμπεριλαμβάνει τα επιδόματα ενίσχυσης". Οπότε, σύμφωνα με τον Λ. Πετρομελίδη, διατάξεις του χθεσινού νομοσχεδίου για το επίδομα γέννησης, όπως εκείνη που προβλέπει ότι οι μετανάστες θα παίρνουν το επίδομα στέγης εφόσον έχουν συμπληρώσει τα δώδεκα χρόνια διαμονής τους στη χώρα και όχι πέντε όπως πριν, πρόκειται να επιδεινώσουν την κατάσταση.
Στο συμπέρασμα ότι η εξάλειψη της φτώχειας αποτελεί ζήτημα πολιτικής βούλησης και ότι "ο καπιταλισμός κάνει περισσότερο κακό παρά καλό", όπως απάντησε πρόσφατα σε έρευνα η πλειοψηφία των πολιτών, συνηγορεί επίσης η διαπίστωση ότι τέσσερα εκατομμύρια φορολογικές δηλώσεις στην Ελλάδα αντιστοιχούν σε εισόδημα 20.000 δηλώσεων ύψους άνω των 100.000 ευρώ.
Τα στρογγυλά τραπέζια των φτωχών έχουν δύναμη
Για την ώρα, βέβαια, δείχνει απίθανο να υπάρξουν άμεσα πολιτικές αλλαγές σε κεντρικό επίπεδο. Όμως το Δίκτυο Καταπολέμησης της Φτώχειας έχει ξεκινήσει μια μεγάλη προσπάθεια από το 1990 ώστε να ενεργοποιήσει τους ίδιους τους ανθρώπους που τη βιώνουν ώστε να συνασπιστούν μεταξύ τους και να δράσουν από κοινού.
Τον περασμένο Νοέμβριο διοργανώθηκε στις Βρυξέλλες η Ευρωπαϊκή Συνάντηση "Voices of Poverty" (Οι φωνές της φτώχειας), όπου οι συμμετέχοντες κάθισαν σε στρογγυλά τραπέζια (World Cafe, όπως τα έλεγαν χαρακτηριστικά) να συζητήσουν μεταξύ τους τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, αλλά και κοινές δράσεις που θα μπορούσαν να οργανώσουν ανά χώρα.
Επίσης είχαν τη δυνατότητα να μιλήσουν ισότιμα με τους πολιτικούς, να παρουσιάσουν όσα βιώνουν και να προτείνουν λύσεις. Οι ομιλητές υπογράμμισαν ιδιαίτερα το ζήτημα της συμμετοχής των φτωχών στο πεδίο λήψης των αποφάσεων.
“Αισθάνθηκα ότι δεν είμαι μόνη. Δεν υπάρχουν φτωχοί μόνο στην Αφρική”, ανέφερε για την εμπειρία της η Ρελίντις, 37 ετών, μετανάστρια από το Καμερούν και κάτοικος στην Ελλάδας για εννέα χρόνια. Στις καθημερινές δυσκολίες εστίασε κυρίως ο Μαμαντού, 20 ετών, πρόσφυγας από τη Γουΐνέα που βρίσκεται εδώ και τρία χρόνια στην Ελλάδα. “Το πρώτο που με ρωτάνε όταν ψάχνω σπίτι να νοικιάσω είναι 'Από πού είσαι;'. Όταν τους λέω ότι είμαι πρόσφυγας, μου απαντάνε ότι το σπίτι δεν είναι διαθέσιμο". "Δεν έφυγα από επιλογή από τη χώρα μου, ούτε από επιλογή έγινα φτωχός", πρόσθεσε. "Κάποτε θα τα καταφέρουμε, θα βγούμε από τη φτώχεια”, ήταν το ελπιδοφόρο μήνυμα που έστειλε κλείνοντας την τοποθέτησή της η Ρελίντις.
