Live τώρα    
22°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
22 °C
20.2°C23.5°C
2 BF 43%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
20 °C
16.6°C22.9°C
2 BF 45%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
17.1°C21.5°C
2 BF 64%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.2°C21.1°C
1 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
17.9°C17.9°C
0 BF 59%
Το Brexit και το αόρατο χέρι της αγοράς
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Το Brexit και το αόρατο χέρι της αγοράς

Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Το Brexit εξελίσσεται στο μακροσκελέστερο ανέκδοτο στην ιστορία της Ε.Ε. Έχει ωστόσο έναν ιδιαίτερο και πολύπλευρο «παιδαγωγικό» χαρακτήρα: Πρώτα, γιατί το πολιτικό σύστημα της Βρετανίας ρίσκαρε έναν εκβιασμό, τον μεγαλύτερο στα 46 χρόνια της ταραχώδους σχέσης με την Ε.Ε., αλλά είναι το τελικό θύμα του. Συντηρητικοί και Εργατικοί περιδινούνται στα πολιτικά τους αδιέξοδα, μην τολμώντας να υποστηρίξουν ανοιχτά -χωρίς να γίνουν ρεζίλι- αυτό που στο βάθος φαίνεται μονόδρομος, την επανάληψη του δημοψηφίσματος. Όχι τόσο γιατί η παραμονή στην Ε.Ε. είναι μια επιθυμητή κατάσταση, όσο γιατί η απεμπλοκή από αυτήν αποδεικνύεται μια κόλαση. Δεύτερον, γιατί αποδεικνύεται ότι η ατελέστατη νομική κατασκευή, η Ε.Ε., διαθέτει πιο στενή και δύσβατη έξοδο απ’ ό,τι είσοδο. Αυτό, μεταξύ άλλων, αποτελεί μια πολύ αποκαλυπτική απάντηση σε όσους το καλοκαίρι του 2015, μετά το ελληνικό δημοψήφισμα, παρουσίαζαν την αποπομπή της Ελλάδας από την Ευρωζώνη και την Ε.Ε. ως μια «ξεπέτα» λίγων 24ωρων, βάσει ενός υποτιθέμενου manual εκατοντάδων σελίδων που πολλοί επικαλέστηκαν, αλλά ουδείς είδε ποτέ με τα μάτια του.

Το βρετανικό ανέκδοτο, ήτοι η επ’ αόριστον παράταση της μεταβατικής περιόδου για το Brexit, κατά μία εκδοχή μπορεί να διαρκέσει ακόμη και μέχρι το 2022. Μέχρι τότε μπορεί να έχουν αλλάξει πολλά, συμπεριλαμβανομένου ενός νέου δημοψηφίσματος που θα ανατρέψει τα αποτελέσματα του πρώτου. Στο μεταξύ, οι Βρετανοί πολίτες μπορεί να χρειαστεί να συμμετάσχουν στις ευρωεκλογές του προσεχούς Μαΐου, να εκλέξουν τους 73 ευρωβουλευτές που τους αντιστοιχούν και να ανατρέψουν τους σχεδιασμούς των μεγάλων πολιτικών ομάδων για τις πιθανές συμμαχίες και ανασυνθέσεις στο νέο Ευρωκοινοβούλιο. Αυτό μπορεί να επηρεάσει απροσδόκητα και τους σχεδιασμούς για τον επόμενο πρόεδρο της Κομισιόν. Τι ακριβώς θα εκπροσωπούν οι Βρετανοί ευρωβουλευτές, τι είδους προεκλογική εκστρατεία θα κάνουν οι υποψήφιοι, για ποια διακυβεύματα, με ποια συνθήματα και ποιες υποσχέσεις θα απευθυνθούν στους Βρετανούς ψηφοφόρους; Αυτό είναι το απόλυτο μυστήριο.

Η όλη κατάσταση μπορεί εκ πρώτης όψεως να φαίνεται βρετανικό πρόβλημα, μια αυθεντική βρετανική δυστροπία και διαστροφή, αλλά στην πράξη είναι πρόβλημα κυρίως της ίδιας της Ε.Ε. και αποτέλεσμα της περίπλοκης αρχιτεκτονικής της. Όχι μόνο της νομικής κατασκευής της, αλλά και των συσχετισμών ισχύος που ενσωματώνει. Η Βρετανία έκανε τεράστιες προσπάθειες και σκληρές διαπραγματεύσεις σε κάθε μεταρρύθμιση των ευρωπαϊκών συνθηκών και εξασφάλισε την αυτοεξαίρεσή της από τις περισσότερες κοινές πολιτικές προκειμένου να υπερασπίσει την αυτονομία της και να είναι ένα α λα καρτ μέλος της Ε.Ε., απολαμβάνοντας μόνο τα αγαθά της ενιαίας αγοράς. Παρ’ όλα αυτά δεν κατάφερε να προστατευτεί από την επίδραση της κρίσης στην Ε.Ε. και στον σκληρό πυρήνα της, στην Ευρωζώνη. Ούτε η νομισματική αυτοτέλεια της Βρετανίας, ούτε το γεγονός ότι το Λονδίνο είναι παγκόσμιο χρηματοοικονομικό κέντρο απέτρεψαν τον συγχρονισμό των συμπτωμάτων της κρίσης με αυτά των χωρών της Ευρωζώνης: ύφεση, αύξηση χρέους, ανεργία, πληθωρισμός καταγράφτηκαν κατά τη δεκαετία της κρίσης με χαρακτηριστική ομοιομορφία στη Βρετανία και την όλη Ε.Ε. Το ίδιο και οι ρυθμοί «θεραπείας» τους. Η λειτουργία της ενιαίας αγοράς μοιάζει να εξουδετέρωσε την υποτιθέμενη βρετανική αυτονομία στην άσκηση της δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής. Το κατά Άνταμ Σμιθ «αόρατο χέρι της αγοράς» λειτούργησε πράγματι αυτή τη φορά, αλλά όχι για να εξομαλύνει τις ανισορροπίες της, αντίθετα για να τις διασπείρει ακόμη και στις χώρες που νόμιζαν ότι ήσαν προστατευμένες.

Η βρετανική αμφιθυμία γύρω από το Brexit, η τριετής ταλάντευση και αβεβαιότητα του πολιτικού συστήματος, της επιχειρηματικής ελίτ, ακόμη και των πολυεθνικών που έχουν επιλέξει ως βάση και ορμητήριο τη Βρετανία, σχετίζεται ακριβώς με αυτό το ιδιότυπο φαινόμενο. Η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, με όλες τις στρεβλώσεις της, έχει δημιουργήσει τέτοια τετελεσμένα στη διάρθρωση κάθε «εθνικής» οικονομίας, ώστε το κόστος του απεγκλωβισμού να ανταγωνίζεται το τίμημα της παραμονής. Καθώς η Ε.Ε. και η Ευρωζώνη φλερτάρουν επικίνδυνα με το ενδεχόμενο ενός νέου κύκλου ύφεσης, κατά τη σαφέστατη πλέον προειδοποίηση της ΕΚΤ, το Brexit και το Bremain επανέρχονται ως βασανιστικό δίλημμα επιβίωσης της βρετανικής ελίτ ανάμεσα στον γκρεμό και στο ρέμα, αδιάφορο τι είναι μπρος και τι πίσω.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL