Live τώρα    
24°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
23.0°C25.9°C
3 BF 34%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
25 °C
23.4°C26.5°C
2 BF 33%
ΠΑΤΡΑ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.0°C24.4°C
2 BF 51%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
19.7°C21.0°C
2 BF 71%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
24.0°C24.0°C
1 BF 40%
Δύσκολοι καιροί για τον διάδοχο
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Δύσκολοι καιροί για τον διάδοχο

Του Ντέιβιντ Γκάρντνερ

Η άγρια δολοφονία πέρυσι του Τζαμάλ Κασόγκι, που διαμελίστηκε από πράκτορες της Σαουδικής Αραβίας μέσα στο προξενείο της στην Κωνσταντινούπολη, εξελίχθηκε με καταπληκτική ταχύτητα στη μεγαλύτερη κρίση μεταξύ του βασιλείου και της Δύσης από την 11η Σεπτεμβρίου 2001, όταν 15 από τους 19 αεροπειρατές που επιτέθηκαν στις ΗΠΑ αποδείχθηκε ότι ήταν Σαουδάραβες. Εξίσου καταπληκτικό είναι ότι, καθώς προχωρά το 2019, δεν χαλαρώνει η πίεση στη σαουδαραβική ηγεσία και ειδικά στον Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, τον ισχυρό πρίγκηπα διάδοχο, ο οποίος κατηγορείται ευρέως ότι διέταξε τη δολοφονία. Αντίθετα, η πίεση μεγαλώνει.

Προκαλεί επίσης κατάπληξη ότι ο Αντέλ Αλ Ζουμπέιρ, ο υπουργός Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας, αναγκάστηκε να εμφανιστεί σε εκπομπές της αμερικανικής τηλεόρασης για να αρνηθεί ότι η χώρα του είχε τον παραμικρό ρόλο στη διαρροή προσωπικών μηνυμάτων και φωτογραφιών του ιδιοκτήτη της Amazon Τζεφ Μπέζος στο σκανδαλοθηρικό έντυπο "National Enquirer", το οποίο συνδέεται με τον Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. Γιατί, άραγε, άφησε υπονοούμενα ο Μπέζος ότι υπάρχει μια σαουδαραβική διάσταση σε αυτή την πικάντικη υπόθεση;

Στον πολυεκατομμυριούχο ιδιοκτήτη της Amazon ανήκει, βέβαια, η εφημερίδα "Washington Post", από τις στήλες της οποίας ο Κασόγκι -αποκηρυγμένος μεν, αλλά γνώστης της σαουδαραβικής βασιλικής αυλής και πρώην υποστηρικτής του πρίγκηπα Μοχάμεντ- ασκούσε δριμύτατη κριτική στην τυραννική συμπεριφορά του πρίγκηπα και στο κόστος που αυτή είχε για τους Σαουδάραβες. Η εφημερίδα παρακολουθεί στενά την υπόθεση Κασόγκι, επιμένοντας ότι ο πρίγκηπας διάδοχος και ο στενός κύκλος του ευθύνονται άμεσα για τον φόνο - ένα συμπέρασμα στο οποίο έχουν επίσης καταλήξει η Τουρκία, οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες και ορισμένες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.

Ήταν όμως η εφημερίδα "New York Times" εκείνη που έγραψε σε ρεπορτάζ την περασμένη εβδομάδα ότι οι αμερικανικές υπηρεσίες κατασκοπείας κατέγραψαν το 2017 ένα τηλεφώνημα στο οποίο ο πρίγκηπας Μοχάμεντ είπε σε έναν συνεργάτη του ότι θα χρησιμοποιούσε «μια σφαίρα» εναντίον του Κασόγκι αν δε σταματούσε να ασκεί κριτική. Το τηλεφώνημα έγινε πριν αρχίσει η δημοσίευση της τακτικής στήλης του Κασόγκι και αφού το σαουδαραβικό δικαστήριο του είχε απαγορεύσει να γράφει ή να στέλνει μηνύματα μέσω Twitter.

Εκείνη την εποχή ο νεαρός πρίγκηπας, που είχε παραλάβει άνευ προηγουμένου εξουσίες από τον πατέρα του, τον ηλικιωμένο βασιλιά Σαλμάν, προσπαθούσε να ανοίξει τον δρόμο προς την εξουσία με μια σειρά από σαιξπηρικά παλατιανά πραξικοπήματα. Για κάποιο διάστημα όλα αυτά υποβαθμίζονταν, σαν να ήταν κάποιου είδους τίμημα που θα έπρεπε να πληρώσει κανείς για να μετέχει στα πολιτικά παιχνίδια στη Μέση Ανατολή.

Ο πρίγκηπας Μοχάμεντ ήταν ο πρώτος από την τρίτη γενιά των πριγκήπων που θα έπαιρνε τα κλειδιά του βασιλείου μετά την ίδρυσή του το 1932 από τον βασιλιά Αμπντουλαζίζ Ιμπν Σαούντ, τον παππού του, τον οποίο προσπαθεί να μιμηθεί. Είχε εντυπωσιάσει με τη φιλοδοξία του να αλλάξει τη Σαουδική Αραβία και με τα πλούτη που θα μπορούσαν να αποκομίσουν επιλεγμένες τράπεζες και υποστηρικτές που θα τον βοηθούσαν στο εγχείρημα.

Παρότι η Σαουδική Αραβία δεν ήταν ποτέ τίποτα λιγότερο από μια απόλυτη μοναρχία, είχε τώρα για πρώτη φορά από την εποχή του Ιμπν Σαούντ έναν απόλυτο μονάρχη στην ηγεσία. Οι απολογητές τού αυταρχισμού του χρησιμοποιούσαν κάθε λογής κλισέ και πανάκειες, από το «ζούμε σε μια δύσκολη γειτονιά» μέχρι τη ρήση του Αλέξις Ντε Τοκβίλ «η πιο επικίνδυνη στιγμή για μια κακή κυβέρνηση είναι όταν ξεκινά τη μεταρρύθμιση». Σχεδόν όλοι συμφωνούν ότι η μεταρρύθμιση δεν θα έχει περιεχόμενο εάν δεν καταφέρει να επιβληθεί στο ισχυρό θρησκευτικό κατεστημένο του Ουαχαμπισμού, το οποίο δίνει νομιμοποίηση στον Οίκο των Σαούντ με αντάλλαγμα την επιβολή του αυστηρού πουριτανισμού στο εσωτερικό και την εξαγωγή της ακραίας θρησκοληψίας στο εξωτερικό. Κανένας δεν θέλει τη διάλυση της Σαουδικής Αραβίας, ειδικά σε μια περίοδο αναταραχής στον αραβικό κόσμο, από τη Συρία μέχρι τη Λιβύη και την Υεμένη. Δεν είναι μόνο η μεγαλύτερη εξαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο. Είναι η κοιτίδα του Ισλάμ και οι ηγέτες της είναι οι φύλακες των αγίων τόπων του, της Μέκκας και της Μεδίνας.

Όμως η κατάσταση άλλαξε μετά τη δολοφονία του Κασόγκι. Ο πρίγκηπας Μοχάμεντ μοιάζει σαν να είναι μία από τις λίγες δυνάμεις στη Γη που θα μπορούσαν να προκαλέσουν υπερκομματική συναίνεση στο αμερικανικό κογκρέσο. Αυτό το μαγικό άγγιγμα έφτασε μέχρι τη Βρετανία του Brexit, καταφέρνοντας να ενώσει το διχασμένο Κοινοβούλιο πάνω στο ζήτημα της μεταχείρισης που επιφυλάσσει η σαουδαραβική ηγεσία στις ακτιβίστριες για τα δικαιώματα των γυναικών. Σε αυτές περιλαμβάνεται η Λουτζέιν Αλ Χαδλούλ, που διεκδίκησε το δικαίωμα στην οδήγηση (ΣτΜ: η Αλ Χαδλούλ παραμένει στη φυλακή, το ίδιο και ο σύζυγός της, παρότι οι γυναίκες κέρδισαν το δικαίωμα να οδηγούν αυτοκίνητο). Πρόκειται μάλλον για την πιο προβεβλημένη μεταρρύθμιση που έκανε ο πρίγκηπας, αλλά δεν την πιστώνεται κανένας άλλος εκτός από τον ίδιο. Η ιδέα ότι ο πρίγκηπας Μοχάμεντ είχε τεθεί επικεφαλής κάποιου είδους Αραβικής Άνοιξης από τα πάνω προς τα κάτω έδωσε τη θέση της στον φόβο ότι ηγείται της διάλυσης μιας αραβικής τυραννίας.

Πρώην χειροκροτητές των Σαουδαράβων, όπως ο Αμερικανός γερουσιαστής Λίντσεϊ Γκρέιαμ και ο Κρίσπιν Μπαντ, ο συντηρητικός βουλευτής που ηγήθηκε της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της βρετανικής Βουλής, στράφηκαν εναντίον του πρίγκηπα. Κάτι έχει αλλάξει. Ο πρίγκηπας Μοχάμεντ θεωρείται τώρα επικίνδυνος.

Είναι αυτό σημαντικό; Ο πρίγκηπας έχει την υποστήριξη του Ντόναλντ Τραμπ, αν και ο Αμερικανός Πρόεδρος αρχικά κατηγόρησε το Ριάντ για «τη χειρότερη συγκάλυψη που έγινε ποτέ». Είχε πάντα την υποστήριξη του στοργικού πατέρα του, ακόμα και όταν ο βασιλιάς Σαλμάν επέκρινε περιστασιακά κάποιες από τις πολιτικές του γιου του.

Ο Αμερικανός Πρόεδρος πιστεύει στις συναλλαγές: περιμένει ανταλλάγματα για την υποστήριξη που δίνει. Ο γαμπρός του και σύμβουλός του Τζάρεντ Κούσνερ του «πούλησε» την ιδέα πως ο πρίγκηπας Μοχάμεντ θα μπορούσε να γυρίσει το παιχνίδι, προσφέροντας στήριξη στη «συμφωνία του αιώνα» για την επίλυση της ισραηλινοπαλαιστινιακής σύγκρουσης. Αλλά είναι ελάχιστες οι πιθανότητες να υιοθετήσει ο πρίγκηπας μια συμφωνία που είναι τόσο ετεροβαρής υπέρ των Ισραηλινών - πόσο μάλλον όταν ο βασιλιάς, από τον οποίο εξαρτάται όσο ποτέ άλλοτε, την έχει αποδοκιμάσει δημόσια.

Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει εναποθέσει πολλά στις υποσχέσεις των Σαουδαράβων για αγορά όπλων και επενδύσεις στις ΗΠΑ ύψους εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων. Αλλά αυτός ο πρίγκηπας υπογράφει περισσότερα μνημόνια συνεργασίας, παρά επιταγές. Και κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει ότι ο πιο άστατος Πρόεδρος που συναλλάσσεται με τον πιο ισχυρογνώμονα πρίγκηπα μπορεί να καταλήξει στο συμπέρασμα πως του πούλησαν φύκια για μεταξωτές κορδέλες.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL