Του Ασάντ Αμπουχαλίλ*
Η εξαφάνιση του Τζαμάλ Κασόγκι, του Σαουδάραβα δημοσιογράφου, στο σαουδαραβικό προξενείο στην Κωνσταντινούπολη στις 2 Οκτωβρίου έχει τραβήξει πάνω της τα φώτα της δημοσιότητας διεθνώς, όχι όμως των αραβικών μέσων που ελέγχονται από τη Σαουδική Αραβία. Η "Washington Post" στην οποία αρθρογραφούσε ο Κασόγκι και άλλα δυτικά μέσα ενημέρωσης έχουν κρατήσει την ιστορία ζωντανή, αυξάνοντας την πίεση στο Ριάντ να εξηγήσει τον ρόλο του στην υπόθεση.
Ήταν περίεργο να διαβάζω για τον Κασόγκι στα δυτικά μέσα ενημέρωσης. Ο Ντείβιντ Χερστ στον "Guardian" ισχυρίστηκε πως ο Κασόγκι ενδιαφερόταν για αξίες όπως «η αλήθεια, η δημοκρατία και η ελευθερία». Ο διευθυντής του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων επισήμανε ότι εκπροσωπεί «την ειλικρινή και κριτική δημοσιογραφία».
Όντως ακολουθούσε αυτές τις αξίες ενώ εργαζόταν για τους Σαουδάραβες πρίγκιπες;
Ο Κασόγκι ήταν ένα πιστό μέλος του σαουδαραβικού συστήματος προπαγάνδας. Δεν επιτρέπεται η δημοσιογραφία στο βασίλειο: έχουν υπάρξει γενναίοι άνδρες και γυναίκες στη Σαουδική Αραβία που προσπάθησαν να σπάσουν τον τοίχο της σκληρής πολιτικής υπακοής και διώχθηκαν και τιμωρήθηκαν για τις απόψεις τους. Ο Κασόγκι δεν ήταν ένας από αυτούς.
Κάποιοι αρθρογράφοι υπέφεραν όταν ο Κασόγκι ήταν διευθυντής τους στην εφημερίδα "Al Watan". Ο Κασόγκι, αντίθετα με τα όσα γράφονται, δεν τιμωρήθηκε ποτέ από το καθεστώς, παρά μόνο ελαφρά πριν από δύο χρόνια, όταν ο πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν (MBS) του απαγόρευσε να κάνει αναρτήσεις στο Twitter και να γράφει στη "Al Hayat", την παναραβική εφημερίδα με έδρα το Λονδίνο που ανήκει στον Σαουδάραβα πρίγκιπα Χάλιντ Μπιν Σουλτάν.
Ως ιστορικό αντίθετο παρουσιάζεται ο Νάσιρ Ας Σαΐντ, που ήταν ένας γενναίος κοσμικός συγγραφέας, υπέρμαχος του αραβικού εθνικισμού, ο οποίος αναγκάστηκε να φύγει από το βασίλειο το 1956 και να εγκατασταθεί στο Κάιρο και στη συνέχεια στη Βηρυτό. Έγραψε έναν τεράστιο τόμο για την ιστορία του οίκου των Σαούντ και επιτιθόταν χωρίς έλεος εναντίον της σαουδαραβικής βασιλικής οικογένειας. Εξαιτίας αυτού, το σαουδαραβικό καθεστώς πλήρωσε ένα διεφθαρμένο μέλος της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (τον Αμπού Αζ Ζαΐμ, που συνδεόταν με την Υπηρεσία Πληροφοριών της Ιορδανίας) να ξεφορτωθεί τον Ας Σαΐντ. Απήγαγε τον Ας Σαΐντ από έναν δρόμο της Βηρυτού το 1979 και τον παρέδωσε στη σαουδαραβική πρεσβεία. Εκεί φέρεται να βασανίστηκε και να δολοφονήθηκε (κάποιοι ισχυρίζονται πως το πτώμα του πετάχθηκε από ένα αεροπλάνο στην έρημο της Σαουδικής Αραβίας). Αυτά είναι τα πεπραγμένα του καθεστώτος.
Βρίσκοντας τον σωστό πρίγκιπα
Ο Τζαμάλ Κασόγκι ήταν ένας φιλόδοξος, νεαρός δημοσιογράφος που γνώριζε ότι, για να ανέλθει στο επάγγελμα στη Σαουδική Αραβία, δεν χρειάζεται επαγγελματισμός, γενναιότητα ή ηθική. Στη Σαουδική Αραβία πρέπει να προσκολληθείς στον σωστό πρίγκιπα. Αρχικά ο Κασόγκι πλησίασε δύο από αυτούς: τον πρίγκιπα Τούρκι Αλ Φαϊζάλ (επικεφαλής της Υπηρεσίας Πληροφοριών της Σαουδικής Αραβίας) και τον αδελφό του, τον πρίγκιπα Χάλιντ Αλ Φαϊζάλ, στον οποίο ανήκε η "Al Watan" (Πατρίδα), όπου ο Κασόγκι είχε την πρώτη του δουλειά. Ο Κασόγκι ξεχώρισε από την προθυμία του να ευχαριστεί και την ικανότητά του να προσαρμόζει τις απόψεις του με αυτές της εκάστοτε κυβέρνησης. Στην εποχή του αντικομμουνισμού και της προώθησης του τζιχάντ στο Αφγανιστάν και αλλού ο Κασόγκι ήταν ένας από τους πεπεισμένους. Πολέμησε με τον Οσάμα Μπιν Λάντεν και προώθησε τον σκοπό των μουτζαχεντίν.
Ο Ντέιβιντ Ιγκνάτιους της "Washington Post" και άλλοι προσπαθούν να τα ωραιοποιήσουν όλα αυτά υπονοώντας ότι ήταν ένας μάχιμος δημοσιογράφος, ότι δηλαδή ο στρατός του Μπιν Λάντεν θα καλούσε ανεξάρτητους δημοσιογράφους για να καταγράψουν τις πολεμικές τους προσπάθειες. Η κάλυψη των Αφγανών μουτζαχεντίν και η προώθησή τους στον σαουδαραβικό Τύπο ήταν έργο του επικεφαλής της Υπηρεσίας Πληροφοριών, του πρίγκιπα Τούρκι, βασικού προστάτη του Κασόγκι.
Η κάλυψη από τα δυτικά ΜΜΕ της καριέρας του Κασόγκι (από ανθρώπους που δεν γνωρίζουν αραβικά) παρουσιάζει μια εικόνα πολύ μακριά από την πραγματικότητα. Παρουσιάζουν έναν γενναίο, ερευνητικό δημοσιογράφο, που ενοχλούσε το σαουδαραβικό καθεστώς. Αυτό δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα: δεν υπάρχει δημοσιογραφία στη Σαουδική Αραβία, μόνο αργό πετρέλαιο και στεγνή προπαγάνδα.
Οι δημοσιογράφοι είναι έμπιστοι άνθρωποι που αποδεικνύουν επί χρόνια την πίστη τους. Ο Κασόγκι παραδέχθηκε πέρυσι σε έναν Άραβα δημοσιογράφο, σε συνέντευξη που του παραχώρησε από την Κωνσταντινούπολη, ότι στη Σαουδική Αραβία ήταν διευθυντής εφημερίδας και λογοκριτής ταυτόχρονα. Οι διευθυντές στις καθεστωτικές σαουδαραβικές εφημερίδες (φερέφωνα των πριγκίπων και των βασιλιάδων) επιβάλλουν τους κυβερνητικούς κανόνες και εξαλείφουν κάθε ενοχλητικό υλικό.
Ο Κασόγκι δεν μίλησε ποτέ υπέρ των Σαουδαράβων που καταπιέζονταν. Αντιμετώπισε πρόβλημα δύο φορές ως διευθυντής της "Al Watan" εξαιτίας των άρθρων άλλων δημοσιογράφων, όχι δικών του, τα οποία επέκριναν ελαφρώς το συντηρητικό, θρησκευτικό καθεστώς, το οποίο συνήθως στήριζε. Μετατέθηκε σε μια άλλη δουλειά σε κυβερνητικό μέσο για να προστατευτεί από τις θρησκευτικές αρχές. Ο Κασόγκι ήταν ο άνθρωπος στον οποίο απευθύνονταν οι Δυτικοί δημοσιογράφοι που κάλυπταν το βασίλειο και οι οποίοι είχαν διοριστεί από το καθεστώς να το κάνουν. Ήταν ευχάριστος στη συζήτηση με τους δημοσιογράφους, όμως ποτέ δεν αμφισβήτησε τη νομιμότητα της βασιλικής οικογένειας. Και το ίδιο ισχύει για τον έναν χρόνο που αρθρογραφούσε στην "Washington Post".
Από προνομιακός συνομιλητής "αποστάτης"
Ο Τζαμάλ Κασόγκι στήριζε τις μοναρχίες και τα σουλτανάτα στην περιοχή και διαφωνούσε ότι μπορούν να μεταρρυθμιστούν. Σύμφωνα με τον ίδιο, μόνο οι κοσμικές δημοκρατίες που είχαν τεταμένες σχέσεις με τους Σαουδάραβες (όπως το Ιράκ, η Συρία και η Λιβύη) αψηφούσαν τις μεταρρυθμίσεις και έπρεπε να ανατραπούν. Τασσόταν υπέρ του εξισλαμισμού της αραβικής πολιτικής βάσει των απόψεων της Μουσουλμανικής Αδελφότητας.
Το όραμα του Κασόγκι ήταν «μια αραβική εξέγερση» υπό το σαουδαραβικό καθεστώς. Στα άρθρα του στα αραβικά στήριζε τις «μεταρρυθμίσεις» του MBS, ακόμη και τη «μάχη του κατά της διαφθοράς», περίγελος στην περιοχή και πέραν αυτής. Πίστευε ότι η κράτηση στο Ritz των πριγκίπων, την οποία διέταξε ο MBS, ήταν νόμιμη (αν και την επέκρινε ελαφρά σε άρθρο του στην "Post"), παρόλο που ο τελευταίος πρίγκιπας που τον στήριζε, ο Αλ Ουάλιντ Μπιν Ταλάλ, ήταν κλεισμένος στο πολυτελές ξενοδοχείο. Ο Κασόγκι ήθελε μάλιστα να γίνει σύμβουλος του MBS, ο οποίος δεν τον εμπιστευόταν και απέρριψε την πρότασή του.
Στα άρθρα του στην "Washington Post" ο Κασόγκι παρουσιαζόταν ως ένας φιλελεύθερος δημοκράτης που τασσόταν υπέρ της δημοκρατίας και των μεταρρυθμίσεων. Όμως δεν αμφισβητούσε τη νομιμότητα του σαουδαραβικού καθεστώτος ή την πολιτική της Δύσης στη Μέση Ανατολή. Οι μεγάλοι δημοσιογράφοι είχαν σαγηνευθεί από τον Κασόγκι. Τον θεωρούσαν έναν ευχάριστο Άραβα που δεν επέκρινε τον τρόπο που κάλυπταν την περιοχή, αλλά αντίθετα τον εξήρε, θεωρώντας τα μεγάλα αμερικανικά MME ως την επιτομή της επαγγελματικής δημοσιογραφίας. Ο Κασόγκι ήταν ουσιαστικά ένας τυπικός Άραβας που έγραφε για μια εφημερίδα με πολύ κακό παρελθόν στην παρουσίαση των Αράβων.
Στα αραβικά κείμενά του η συμπάθειά του προς την Τουρκία και τη Μουσουλμανική Αδελφότητα ήταν αναμφισβήτητη. Κάτι που η Δύση έχει ξεχάσει ή αγνοεί είναι ότι στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου οι Σαουδάραβες στήριζαν, χρηματοδοτούσαν και ανέθρεφαν τη Μουσουλμανική Αδελφότητα ως όπλο εναντίον του προοδευτικού, κοσμικού στρατοπέδου υπό την Αίγυπτο του Γκαμάλ Άμπντελ Νάσερ. Η Μουσουλμανική Αδελφότητα έλεγχε το εκπαιδευτικό σύστημα της Σαουδικής Αραβίας διδάσκοντας τους μαθητές να τη θαυμάζουν. Όμως η 11η Σεπτεμβρίου άλλαξε τους υπολογισμούς των Σαουδαράβων: οι κυβερνώντες χρειάζονταν έναν αποδιοπομπαίο τράγο για τη στήριξη που παρείχαν στον ισλαμικό φανατισμό και η Μουσουλμανική Αδελφότητα ήταν ο τέλειος στόχος. Αυτό κατέστησε και τον Κασόγκι ύποπτο.
Πρόσφατα άρθρα στον σαουδαραβικό Τύπο άφηναν υπαινιγμούς ότι το καθεστώς ίσως να έκανε μια κίνηση εναντίον του. Είχε χάσει τους υποστηρικτές του, όμως η ιδέα ότι ο Κασόγκι προετοιμαζόταν να δημιουργήσει ένα αραβικό κόμμα της αντιπολίτευσης δεν είναι αξιόπιστη. Το πραγματικό έγκλημα ήταν ότι ο Κασόγκι είχε τη στήριξη μόνο των οπαδών της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, δηλαδή του Κατάρ και της τουρκικής κυβέρνησης.
Αρθρογράφος της "Okaz", μιας εφημερίδας της Τζέντα, τον κατηγόρησε ότι συναντήθηκε με τον εμίρη του Κατάρ στο ξενοδοχείο Four Seasons της Νέας Υόρκης και ότι είχε σχέσεις «με περιφερειακές και διεθνείς Υπηρεσίες Πληροφοριών». Αν είναι αλήθεια, ίσως αυτό να καθόρισε την τύχη του. Το Κατάρ είναι αυτή την περίοδο ο βασικός εχθρός του σαουδαραβικού καθεστώτος, χειρότερος και από το Ιράν.
Ο Κασόγκι αντιμετωπίστηκε ως αποστάτης και κανείς δεν επιτρέπεται να αποστατεί από το σαουδαραβικό κατεστημένο. Οι τελευταίες μεγάλες αποστασίες έγιναν το 1962, όταν ο πρίγκιπας Τάλαλ και ο πρίγκιπας Μπαντρ εντάχθηκαν στο αραβικό εθνικιστικό κίνημα του Νάσερ στην Αίγυπτο.
Ο Κασόγκι έπρεπε να τιμωρηθεί με έναν τρόπο που θα έστελνε ρίγη σε άλλους επίδοξους αποστάτες.
* Ο Ασάντ Αμπουχαλίλ είναι ένας Αμερικανολιβανέζος καθηγητής Οολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Stanislaus της Καλιφόρνιας, ενώ έχει συνεργαστεί ως επισκέπτης καθηγητής με πολλά αμερικανικά πανεπιστήμια
(Πηγή: Cosnsortium News- ΑΠΕ-ΜΠΕ)
