Για την ώρα, ο Τραμπ έχει το πάνω χέρι στον πόλεμο - εμπορικό, κατά κοινή ομολογία- που άνοιξε με τους Κινέζους. Οπωσδήποτε το πλεονέκτημά του δεν έχει να κάνει με καμιά μεγαλοφυή τακτική αλλά με το γεγονός ότι οι Κινέζοι είναι εκείνοι που παθαίνουν τη μεγαλύτερη ζημιά. Είναι αδύνατον η Κίνα να τον πολεμήσει με τα ίδια “όπλα” και να επιβάλει δασμολογικό χαράτσι σε αμερικανικά αγαθά ισοδύναμης αξίας των δικών της αφού εισάγει πολύ λιγότερα από την Αμερική. 505,5 δισ. δολ. οι δικές της εξαγωγές πέρυσι, 130 δισ. οι εισαγωγές της από τις ΗΠΑ. Οποιαδήποτε προσπάθεια “αντιστοίχισης” του τελευταίου μπαράζ αμερικανικών δασμών σε περισσότερα από 6.000 κινέζικα προϊόντα αξίας 200 δισ. δολαρίων- από ανθρώπινες τρίχες ώς θεατρικά σκηνικά από μπαμπού- θα την υποχρέωνε να επιβάλει δασμούς πολύ πάνω από το 10% που “χρεώθηκαν” τα δικά της απ' τον Τραμπ.
Αλλά κάτι τέτοιο θα την εξέθετε πολιτικά. Θα μπορούσε βεβαίως να παίξει πιο “επιθετικά”, ακυρώνοντας π.χ. μεγάλες παραγγελίες από την Αμερική ή επιβάλλοντας εμπόδια κανονιστικού χαρακτήρα στις εισαγωγές. Μια άλλη “ιδέα” θα ήταν να φορέσει “στενό κορσέ” στις αμερικανικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται άμεσα ή έμμεσα στην επικράτειά της κάνοντας τους τον βίο αβίωτο με συνεχείς επιθεωρήσεις ασφαλείας, διενέργεια οικονομικών ελέγχων κ.λπ. Ακόμα χειρότερα, θα μπορούσε να ενθαρρύνει μαζικό καταναλωτικό μποϊκοτάζ σε αμερικανικά αγαθά. Αλλά αυτή η δράση θα προκαλούσε και την ανάλογη αντίδραση. Όχι μόνον το Πεκίνο θα διακινδύνευε να δει όλα τα προϊόντα του στην αμερικανική αγορά “χαρατσωμένα” δασμολογικά από τον Τραμπ, αλλά και να πυροδοτήσει τα εθνικιστικά αισθήματα και στις δύο πλευρές εντείνοντας έτσι μια βαθύτερη διαπάλη για γεωπολιτική κυριαρχία.
Το νέο “στοιχείο”
Αλλά μπορεί πράγματι αυτός ο πόλεμος των δασμών να αφορά σε γεωπολιτική κυριαρχία; Αν η τελευταία “περνάει” μέσα απ' την τεχνολογία, σίγουρα ναι, λένε οι αναλυτές. Μπορεί λοιπόν το “φτηνό” κινεζικό ατσάλι και αλουμίνιο να ήταν η αφορμή για την κήρυξη του πολέμου αλλά η πραγματική αιτία του είναι άλλη. Ποια; Μα τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας 5G (πέμπτης γενιάς), η τεχνολογία που θα παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο προσεχώς στο παγκόσμιο οικονομικό γίγνεσθαι. Όσο κι αν φαίνεται υπερβολικό, στο κάδρο της αμερικανο-κινεζικής κόντρας υπάρχει ο ανταγωνισμός -αν όχι μόνον αυτός- για κυριαρχία στον τεχνολογικό πεδίο - και δεν μιλάμε εδώ για gadgets. Τα δίκτυα 5G θ' αλλάξουν ριζικά τη σχέση μας με το mobile Internet. Για παράδειγμα, το κατέβασμα μιας ολόκληρης ταινίας υψηλής ανάλυσης θα είναι υπόθεση δευτερολέπτων. Αλλά η τεχνολογία αυτή θα αποσκοπεί σαφώς σε κάτι πολύ περισσότερο.
Θα σχηματίσει την ραχοκοκκαλιά της επόμενης γενιάς υποδομών του αναπτυγμένου κόσμου. Δηλαδή, δεν μιλάμε απλώς για δίκτυα τηλεπικοινωνιών μετάδοσης ήχου, εικόνας και δεδομένων αλλά για ζωτικής σημασίας υποδομές που θα εξασφαλίζουν την απρόσκοπτη λειτουργία μηχανών και εφαρμογών οι οποίες θα εξυπηρετούν κομβικούς τομείς της οικονομίας όπως η ενέργεια και οι μεταφορές. Παράλληλα, δισεκατομμύρια “έξυπνων” συσκευών συνδεδεμένων στο Διαδίκτυο θα γίνουν μέρος της ζωής μας σε λίγα χρόνια. Από λαμπτήρες LED ρυθμιζόμενης απόχρωσης και φωτεινότητας, IP κάμερες ασφαλείας για βρεφικά δωμάτια και τηλε-ρυθμιζόμενους θερμοστάτες καλοριφέρ, ώς ιατρικά μηχανήματα, οχήματα αυτόνομης οδήγησης και εικονικά σούπερ μάρκετ. Η ανάπτυξη ασύρματων δικτύων υπερυψηλών ταχυτήτων αποτελεί τη θεμελιώδη προϋπόθεση για τη βελτιστοποιημένη λειτουργία και την εμπορική επιτυχία όλου αυτού του “νέφους” των καταναλωτικών και μη συσκευών, μικροσυσκευών και υπηρεσιών που προεξοφλείται ότι θα αποτελέσουν το επόμενο “μεγάλο γεγονός” στην παγκόσμια οικονομία. Κατά τους υπολογισμούς της IHS Markit, τα δίκτυα 5G θα αντιπροσωπεύουν το 2035 μια αγορά 12,3 τρισεκατομμυρίων δολαρίων! Έτσι, ένας αγωνιώδης ανταγωνισμός μεταξύ κυβερνήσεων και μεταξύ ομίλων για κατάληψη της πρώτης θέσης στην γραμμή εκκίνησης -όχι μόνον για μπίζνες αλλά και για κυριαρχία- έχει αρχίσει.
Κόντρα γιγάντων
Τα δίκτυα 5G θα μπορούσαν να είναι το κλειδί για την υλοποίηση της υπόσχεσης Τραμπ να “ξανακάνει μεγάλη την Αμερική” αλλά την ίδια στιγμή και το κλειδί για τη στρατηγική φιλοδοξία της Κίνας να καταστεί η ηγέτιδα δύναμη στην Τεχνητή Νοημοσύνη ως το 2030. Η κινεζική κυβέρνηση είχε δημοσιοποιήσει πέρυσι έναν οδικό χάρτη για επενδύσεις ύψους σχεδόν 148 δισεκατομμυρίων δολαρίων τα επόμενα χρόνια στην Τεχνητή Νοημοσύνη διακηρύσσοντας πως “η ΤΝ έχει γίνει η νέα μηχανή της οικονομικής ανάπτυξης”.
Ο καθορισμός διεθνών προτύπων για τα δίκτυα 5G ώστε οι εταιρείες που κατασκευάζουν τηλεπικοινωνιακό εξοπλισμό και οι φορείς κινητής τηλεφωνίας να μπορούν να αναπτύξουν την τεχνολογία σε παγκόσμια κλίμακα οριστικοποιήθηκε μόλις τον περασμένο Δεκέμβριο. Καθώς λοιπόν ανοίγει η αγορά, εταιρείες όπως οι κινεζικές ZTE και Huawei και οι ευρωπαϊκές Nokia και Ericsson κινούνται για να αποκτήσουν το προβάδισμα, το ίδιο και οι αμερικανικές Qualcomm και Intel όπως φυσικά και οι μεγάλες αμερικανικές εταιρείες τηλεπικοινωνιών.
Οι Αμερικανοί δεν φοβούνται απλώς πιθανή διείσδυση κινεζικών εταιρειών στην αγορά των ΗΠΑ, φοβούνται ότι αυτές θα κυριαρχήσουν. Ο φόβος τους είναι βάσιμος: Κατά την πρακτική που ακολουθείται, οι εταιρείες τηλεπικοινωνιών υποβάλλουν προσφορές στην Ομοσπονδιακή Επιτροπή Επικοινωνιών (FCC) μέσω μιας διαδικασίας δημοπράτησης για την παραχώρηση αδειών χρήσης ενός εύρους του φάσματος των ραδιοσυχνοτήτων. Αυτό οδηγεί κατά κανόνα στην κυριαρχία των ισχυρότερων παικτών, που διαθέτουν και τα περισσότερα χρήματα για να “χτυπήσουν” τις άδειες. Πρόκειται για ένα επιχειρηματικό μοντέλο “από πάνω προς τα κάτω” που και οι ίδιοι οι Αμερικανοί το χαρακτηρίζουν “φεουδαρχικό” αλλά αναγνωρίζουν ότι πάνω σ΄αυτό στηρίζεται όλη η αμερικανική οικονομία. Αυτό το μοντέλο όμως είναι που ταιριάζει και στους Κινέζους λόγω της ανάλογης φύσης όλης της κινέζικης οικονομίας. Με μια διαφορά ωστόσο:
Για μια θέση στον ήλιο...
Οι τηλεπικοινωνιακές επιχειρήσεις των ΗΠΑ ανταγωνίζονται σκληρά μεταξύ τους για να κερδίσουν μέρος των συχνοτήτων και πελάτες. Έτσι πλήττονται τα κέρδη τους και ως εκ τούτου η ικανότητά τους να επενδύουν στην έρευνα και την καινοτομία, κάτι που ανοίγει τον δρόμο στον μαρασμό τους. Στην Κίνα, όμως, όπου κυριαρχούν δύο - τρεις μεγάλες κρατικές τηλεπικοινωνιακές εταιρείες, το μοντέλο της δημοπράτησης είναι το πλέον κατάλληλο γι’ αυτές. Μπορούν να ρίχνουν λεφτά για να κερδίζουν στο παιχνίδι του ανταγωνισμού και την ίδια ώρα να επενδύουν στην τεχνολογική έρευνα και εξέλιξη χωρίς χρηματοδοτικές δυσκολίες αφού έχουν εξασφαλισμένη την υποστήριξή τους από την κινεζική κυβέρνηση. Κατ' αυτό τον τρόπο θα μπορούσαν να υπερσκελίσουν άνετα τους αμερικανικούς τηλεπικοινωνιακούς ομίλους στην ανάπτυξη δικτύων 5G στις ΗΠΑ. Σε μια τέτοια περίπτωση, ακόμη και οι πιο ισχυροί παίκτες της αμερικανικής αγοράς θα χρειαστεί να “ματώσουν” για να ανταγωνιστούν τους Κινέζους. Στελέχη του κλάδου πιστεύουν ότι μέσα σ' ένα τέτοιο περιβάλλον πολλές πολυεθνικές ευρωπαϊκές και αμερικανικές εταιρείες τηλεπικοινωνιών ίσως εξαφανιστούν και οι Κινέζοι θα μπορούσαν να καρπωθούν τις εν λειτουργία εγχώριες “θυγατρικές” τους για πολλά χρόνια.
Δεν είναι τυχαίο ότι η κυβέρνηση Τραμπ έχει κάνει κινήσεις για να εμποδίσει την είσοδο στην αμερικανική αγορά της China Mobile μεθοδεύοντας την απόρριψη της αίτησης αδειοδότησής της με το σκεπτικό ότι ενέχει “κινδύνους για την εθνική ασφάλεια”. Εισηγμένη στα χρηματιστήρια της Νέας Υόρκης και του Χονγκ Κονγκ, η China Mobile είναι σήμερα η μεγαλύτερη εταιρεία κινητής τηλεφωνίας στον κόσμο με βάση την κεφαλαιοποίησή της και τον αριθμό των συνδρομητών της που ανέρχεται σε 902 εκατομμύρια. Τα έσοδά της το 2016 πλησίασαν τα 102 δισεκατομμύρια δολάρια!
