"Όλοι οι ανήλικοι κάτω των 16 ετών θα πρέπει να έχουν τη συγκατάθεση των γονέων τους για να ανοίξουν λογαριασμό στο Facebook ή σε οποιοδήποτε άλλον ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης". Συμφωνείτε ή διαφωνείτε; Τουλάχιστον για τη Γαλλία δεν τίθεται ερώτημα. Η κυβέρνηση είναι κατηγορηματική. Στο νέο ρυθμιστικό νομοσχέδιο που αφορά το on line προσωπικό απόρρητο, έχει ενσωματωθεί ρητή πρόβλεψη σύμφωνα με την οποία, στο εξής, οι ανήλικοι θα "μπαίνουν" στο Facebook μόνο με τον κηδεμόνα τους.
Η γαλλική κυβέρνηση θέλει να διαφυλάξει διά νόμου τον ιδιωτικό χαρακτήρα των προσωπικών δεδομένων που "επιπλέουν" στο Διαδίκτυο και να βελτιώσει την πρόσβαση των κρατικών αρχών στις πληροφορίες τις οποίες συγκεντρώνουν και αποθηκεύουν οι ιντερνετικοί πάροχοι. Ως γνωστόν, τα δεδομένα που "γεννούν" μέσω των cookies οι διαδικτυακές περιηγήσεις μας αποτελούν σημαντικό εμπορεύσιμο είδος, που διακινείται από εταιρεία σε εταιρεία αποσκοπώντας στη διαφήμιση και την προβολή αγαθών και υπηρεσιών.
Κάποιοι ίσως σπεύσουν να μιλήσουν για σχολαστικισμό και υπερβολική αυστηρότητα. Ή ίσως πουν ότι οι Γάλλοι το παρακάνουν με την εμμονή τους στις συμβάσεις, τον συγκεντρωτισμό και την έμφυτη "αλλεργία" τους σε οτιδήποτε προέρχεται από τον αγγλοσαξωνικό κόσμο. Πριν από λίγα χρόνια, το 2011, με απόφαση τότε του γαλλικού ΕΣΡ (Conseil Supérieur de l'Audiovisuel, CSA), είχε απαγορευτεί στους παρουσιαστές ειδήσεων στην τηλεόραση και στο ραδιόφωνο να εκφέρουν "στον αέρα" τις λέξεις "Facebook" και "Twitter", κρίνοντας ότι παραβιάζεται το άρθρο 9 του Προεδρικού Διατάγματος της 27ης Μαρτίου 1992 το οποίο απαγορεύει ρητώς οποιαδήποτε μορφή έμμεσης διαφήμισης.
Αλλά πριν αρχίσουμε να ειρωνευόμαστε τους Γάλλους ή να τους κατηγορήσουμε ότι ψειρίζουν υπερβολικά τα πράγματα, ας λάβουμε υπ’ όψιν μας τι είπε πριν από λίγες ημέρες ένας από τους ανθρώπους που βοήθησαν να γίνουν τα social media αυτό που είναι σήμερα και φυσικά ό,τι αντιπροσωπεύει πλέον στις μέρες μας η on line κοινωνική δικτύωση: σημείο αναφοράς της καθημερινότητάς μας, "δείκτης" κοινωνικότητας και αποδοχής, "πολλαπλασιαστής" της δύναμης της μεμονωμένης άποψης, το μέσον αυτού που οι κοινωνιολόγοι αποκαλούν "βαλκανοποίηση" των κοινωνικών ομάδων.
"Σκληρό διάλειμμα"
Ο 41χρονος Τσαμάθ Παλιχαπιτίγια, που γεννήθηκε στη Σρι Λάνκα και μεγάλωσε στον Καναδά, έχει εργαστεί το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στη Silicon Valley. Το 2007 προσχώρησε στην ομάδα του τότε νεοφυούς Facebook και έγινε αντιπρόεδρος της εταιρείας, υπεύθυνος ανάπτυξης του τομέα χρηστών, με άλλα λόγια του τρόπου αύξησης των χρηστών της πλατφόρμας. Από το 2011 διέθετε ήδη αρκετά χρήματα για να παραιτηθεί από τη θέση του και να ξεκινήσει το δικό του επενδυτικό fund με την επωνυμία Κοινωνικό Κεφάλαιο το οποίο εστιάζει στην ιατρική τεχνολογία, στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, στην εκπαίδευση και την ανάπτυξη λογισμικού ως κλάδου του τομέα προσφοράς υπηρεσιών. Το 2015 είχε υπό τη διαχείρισή του περιουσιακά στοιχεία αξίας 1,1 δισ. δολαρίων.
Τον περασμένο μήνα, ο Παλιχαπιτίγια μίλησε σε μια κατάμεστη αίθουσα της Σχολής Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ όπου, ξεδιπλώνοντας τη δική του οπτική για τη νέα πραγματικότητα των κοινωνικών μέσων, είπε ότι αισθάνεται "τεράστια ενοχή" για το ότι βοήθησε και ίδιος στο να γίνουν τα social media αυτό που είναι σήμερα. "Πιστεύω ότι έχουμε δημιουργήσει εργαλεία που καταστρέφουν τον κοινωνικό ιστό και τον τρόπο λειτουργίας της κοινωνία μας" τόνισε ο Καναδός τεχνολόγος πριν συστήσει στο κοινό να κάνει ένα "σκληρό διάλειμμα" από τη χρήση των κοινωνικών μέσων. Φυσικά, δεν αναφέρονταν μόνον στην πλατφόρμα στην οποία εργάζονταν κάποτε, αλλά στο ευρύτερο "οικοσύστημα" του Διαδικτύου.
"Οι βραχυπρόθεσμοι επαναληπτικοί κύκλοι ανάδρασης βασισμένοι στην ντοπαμίνη των likes και των emojis καταστρέφουν τον τρόπο που λειτουργεί η κοινωνία. Δεν υπάρχει πια πολιτικός λόγος και συνεργασία, (υπάρχουν) παραπληροφόρηση και αναλήθειες. Δεν πρόκειται για τις ρωσικές διαφημίσεις, πρόκειται για ένα παγκόσμιο πρόβλημα που διαβρώνει τα βασικά θεμέλια το τρόπου με τον οποίο οι άνθρωποι συμπεριφέρονται και αντιδρούν ο ένας με τον άλλο" τόνισε ο Παλιχαπιτίγια.
Στις δηλώσεις του αυτές απάντησε άμεσα το Facebook. Το πρώην στέλεχος έχει φύγει από την εταιρεία εδώ και έξι χρόνια και από τότε μέχρι σήμερα έχουν γίνει μεγάλες αλλαγές, είπε η εκπρόσωπός του Σούζαν Γκλικ. "Όταν ο Τσαμάθ ήταν στο Facebook, επικεντρώναμε την προσοχή μας στην οικοδόμηση των νέων εμπειριών των κοινωνικών μέσων και στην ανάπτυξη της εταιρείας παγκοσμίως. Το FB ήταν τότε μια πολύ διαφορετική εταιρεία, έχουμε μεγαλώσει και έχουμε συνειδητοποιήσει ότι οι ευθύνες μας έχουν αυξηθεί πάρα πολύ. Λαμβάνουμε τον ρόλο μας πολύ σοβαρά και εργαζόμαστε σκληρά για να τον βελτιώσουμε" ανέφερε η εκπρόσωπος.
Το δίλημμα
Ο σιναλέζικης καταγωγής τεχνολόγος περιέγραψε ένα τραγικό περιστατικό στην Ινδία, όπου μια σειρά ψεύτικων μηνυμάτων περί δήθεν απαγωγών, τα οποία διακινήθηκαν μέσω WhatsApp, οδήγησαν τελικά στο λιντσάρισμα επτά αθώων ανθρώπων. "Φανταστείτε αυτή την κατάσταση στην ακραία μορφή της, με κακούς ηθοποιούς που θα μπορούν να χειραγωγούν μεγάλα τμήματα του πληθυσμού για να κάνουν ό,τι αυτοί θέλουν. Αυτό καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε" είπε χαρακτηριστικά. Όπως αποκάλυψε, προσπαθεί να χρησιμοποιεί όσο το δυνατό λιγότερο το Facebook, ενώ δεν επιτρέπει στα παιδιά του να το χρησιμοποιούν. Έσπευσε πάντως να συμπληρώσει ότι είναι κάτι που "αναμφισβήτητα κάνει καλό στον κόσμο".
Ας σημειωθεί ότι τα σχόλια αυτά έγιναν την επομένη ανάλογων δηλώσεων ενός εκ των ιδρυτικών στελεχών του Facebook και πρώτου προέδρου της εταιρείας του το 2004, του Σον Πάρκερ. Ο ίδιος ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ είχε παραδεχθούν ότι ο Πάρκερ έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο να μετατραπεί το Facebook από κολεγιακό πρότζεκτ σε πραγματική εταιρεία. Μιλώντας σε ένα δημόσιο πάνελ που οργάνωσε ο διαδικτυακός ενημερωτικός οργανισμός Axios, ο Πάρκερ επέκρινε τον τρόπο που η πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης "εκμεταλλεύεται μια ευπάθεια στην ανθρώπινη ψυχολογία", δημιουργώντας αυτό που ο ίδιος περιέγραψε ως "έναν βρόχο ανατροφοδότησης της κοινωνικής επικύρωσης". Χαρακτήρισε μάλιστα τον εαυτό του "κάτι σαν αντιρρησία συνείδησης" όσον αφορά τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Στην ομιλία του στο Στάνφορντ, ο Παλιχαπιτίγια επέκρινε όχι μόνο τον κοινωνικό αντίκτυπο των social media αλλά και όλο το σύστημα χρηματοδότησης της Silicon Valley από διάφορα επιχειρηματικά κεφάλαια, τονίζοντας ότι οι επενδυτές ρίχνουν λεφτά σε "άχρηστες, ανόητες εταιρείες" αντί να ενισχύουν τομείς που έχουν να κάνουν με την κλιματική αλλαγή ή την καταπολέμηση των ασθενειών. Έδωσε επίσης μια άλλη ερμηνεία των λόγων επιτυχίας της τεχνολογικής βιομηχανίας σήμερα, σημειώνοντας πως αν και οι επενδυτές του κλάδου δείχνουν παντοδύναμοι, οφείλουν αυτή τη δύναμή τους περισσότερο στην τύχη, παρά στις δεξιότητές τους. "Αν βρίσκεσαι σε μια θέση όπου έχεις μια ροή καλών ντιλ και πολύτιμο κεφάλαιο, ενώ υπάρχει από πίσω σου μια μεγάλη ουρά τεχνολογικών αλλαγών, με την πάροδο του χρόνου θα έχεις μία από τις είκοσι πιο πετυχημένες εταιρείες και θα σε κοιτάζουν όλοι σαν ιδιοφυΐα. Κανείς δεν θέλει να το παραδεχθεί, αλλά αυτή είναι η αλήθεια".
