Μακριά από το πανηγυρικό κλίμα που παρουσίασαν οι Ευρωπαίοι ηγέτες κατά τη φιέστα της επίτευξης συμβιβασμού για το ταμείο ανάκαμψης και τον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της Ε.Ε. ύστερα από 90 ώρες διαβουλεύσεων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατακεραύνωσε τη συμφωνία απαιτώντας βελτιώσεις προκειμένου να δώσει το «πράσινο φως».
Η έγκριση του νέου προϋπολογισμού 2021-2027 από το Ε.Κ. είναι εξίσου απαραίτητη, αφού έχει τον ρόλο του συννομοθέτη μαζί με το Συμβούλιο. Ως εκ τούτου, σε συνέχεια της συμφωνίας των ηγετών, το Ε.Κ. κατέληξε την περασμένη εβδομάδα στη δική του διαπραγματευτική θέση με την οποία θα προσέλθει στον τριμερή διάλογο με το Συμβούλιο, με την υποστήριξη της Επιτροπής. Η διαπραγματευτική εντολή του Ε.Κ. αποτυπώνεται σε ένα κοινό ψήφισμα το οποίο υπερψήφισαν ευρωβουλευτές από πέντε πολιτικές ομάδες (Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, Σοσιαλιστές, Φιλελεύθεροι, Πράσινοι και Ευρωπαϊκή Ενωτική Αριστερά), ενώ το απέρριψαν μόνο το ακροδεξιό κόμμα ID και οι Συντηρητικοί (ECR), που ελέγχονται κυρίως από το κόμμα που κυβερνάει στην Πολωνία.
«Οι Ευρωπαίοι πολίτες αναμένουν μια συμφωνία που να ανταποκρίνεται στο ύψος των περιστάσεων αυτής της ιστορικής στιγμής. Μας ανησυχεί ένα μέλλον στο οποίο θα λείπουν η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και η ‘κοινοτική μέθοδος’. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει καταστήσει σαφείς τις προτεραιότητές του και περιμένει να τηρηθούν. Το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ) πρέπει να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τις πιο σημαντικές προκλήσεις της Ευρώπης μεσοπρόθεσμα, όπως η Πράσινη Συμφωνία, η ψηφιοποίηση, η οικονομική ανθεκτικότητα και η καταπολέμηση της ανισότητας» δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ο πρόεδρος του Ε.Κ. Νταβίντ Σασόλι, προειδοποιώντας ότι «αν αυτά τα αιτήματα δεν ικανοποιηθούν, το Ε.Κ. δεν θα δώσει την έγκρισή του». «Ο SARS-CoV-2 βρίσκεται ακόμα ανάμεσά μας καθώς παρατηρούμε εκ νέου εξάπλωση στην Ευρώπη. Είναι αναγκαίο περισσότερο από ποτέ να δράσουμε γρήγορα και με θάρρος» είπε.
Στο κοινό ψήφισμα 27 σημείων, το Ευρωκοινοβούλιο χαρακτηρίζει «ιστορική κίνηση» για την Ε.Ε. τη δημιουργία μέσου ανάκαμψης, ωστόσο ξεκαθαρίζει ότι δεν αποδέχεται τη συμφωνία για τον νέο πολυετή προϋπολογισμό και ασκεί έντονη κριτική για τις σημαντικές περικοπές, την αλλαγή της αναλογίας δανείων - επιχορηγήσεων, όπως και για τη σημαντική υποχώρηση στις προσπάθειες διαφύλαξης του κράτους δικαίου.
Αναλυτικά, το Ε.Κ. ξεκινάει το ψήφισμά του εκφράζοντας τη λύπη του «για το γεγονός ότι πολύ συχνά η αποκλειστική προσήλωση σε εθνικά συμφέροντα και θέσεις θέτει σε κίνδυνο την επίτευξη κοινών λύσεων που υπηρετούν το γενικό συμφέρον», ενώ «προειδοποιεί ότι οι περικοπές στο ΠΔΠ αντιβαίνουν στους στόχους της Ε.Ε.» και χαρακτηρίζει «επικίνδυνες», «στο πλαίσιο μιας παγκόσμιας πανδημίας», τις «προτεινόμενες περικοπές στα προγράμματα για την Υγεία και την έρευνα».
Επιπλέον, «πιστεύει ότι οι προτεινόμενες περικοπές στην εκπαίδευση, στον ψηφιακό μετασχηματισμό και στην καινοτομία θέτουν σε κίνδυνο το μέλλον της επόμενης γενιάς Ευρωπαίων» και ότι «οι προτεινόμενες περικοπές προγραμμάτων που στηρίζουν τη μετάβαση των περιφερειών που εξαρτώνται από τον άνθρακα αντιβαίνουν στην ατζέντα της Ε.Ε. για την Πράσινη Συμφωνία· πιστεύει ότι οι προτεινόμενες περικοπές στους τομείς του ασύλου, της μετανάστευσης και της διαχείρισης των συνόρων θέτουν σε κίνδυνο τη θέση της Ε.Ε. σε έναν ολοένα και πιο ευμετάβλητο και αβέβαιο κόσμο».
Οι προτεραιότητες του Ε.Κ. ενόψει μιας συνολικής συμφωνίας
Το Ε.Κ. επικρίνει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για «αποδυνάμωση» των προσπαθειών της Επιτροπής και του Κοινοβουλίου «για την προάσπιση του κράτους δικαίου, των θεμελιωδών δικαιωμάτων και της δημοκρατίας» και τονίζει ότι «για να είναι αποτελεσματικός ο εν λόγω μηχανισμός θα πρέπει να ενεργοποιείται με αντίστροφη ειδική πλειοψηφία» και ότι «δεν πρέπει να επηρεάζει την υποχρέωση των κρατικών φορέων ή των κρατών - μελών να πραγματοποιούν πληρωμές στους τελικούς δικαιούχους ή αποδέκτες».
Σε ό,τι αφορά την εισαγωγή ίδιων πόρων, σημειώνει ότι «η μεταρρύθμιση θα πρέπει να περιλαμβάνει δέσμη νέων ιδίων πόρων, η οποία πρέπει να ενσωματωθεί στον προϋπολογισμό της Ένωσης από την 1η Ιανουαρίου 2021», ενώ σχετικά με τα «δώρα» του Συμβουλίου προς τις χώρες του Βορρά (Ολλανδία, Γερμανία, Σουηδία, Δανία, Αυστρία) επαναλαμβάνει τη «σταθερή του θέση υπέρ της κατάργησης όλων των επιστροφών και των διορθωτικών μηχανισμών το συντομότερο δυνατό».
Μεταξύ άλλων, το Ε.Κ. ζητεί έναν νομικά δεσμευτικό στόχο για τις δαπάνες που θα σχετίζεται κατά 30% με το κλίμα, καθώς και έναν που θα σχετίζεται κατά 10% με τη βιοποικιλότητα, υποστηρίζει σθεναρά των εισαγωγή υποχρεώσεων για την ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου και των επιπτώσεων στο φύλο και απαιτεί μια νομικά δεσμευτική μεσοπρόθεσμη αναθεώρηση του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου.
Σε ό,τι αφορά το ταμείο ανάκαμψης, επικρίνει την αλλαγή της αναλογίας μεταξύ επιχορηγήσεων και δανείων εις βάρος των πρώτων, υπογραμμίζοντας ότι «υπονομεύει τις προσπάθειες ανάκαμψης, και ιδίως για την ακύρωση καινοτόμων προγραμμάτων, όπως το Μέσο Στήριξης της Φερεγγυότητας, πιστεύει πως οι περικοπές αυτές θα μειώσουν την ισχύ του μέσου και τη μετασχηματιστική του επίδραση στην οικονομία». Επιπλέον, «αντιτίθεται» στη θέση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σχετικά με τη διακυβέρνηση του ταμείου ανάκαμψης, «η οποία απομακρύνεται από την κοινοτική μέθοδο και υιοθετεί μια διακυβερνητική προσέγγιση», ενώ ζητεί να αναλάβει το Ε.Κ. τον ρόλο που του αρμόζει ως αρμόδια σε όλα τα επίπεδα αρχή για τον προϋπολογισμό.
Η χρονική πίεση
Οι διαβουλεύσεις του Ε.Κ. με το Συμβούλιο και τη γερμανική προεδρία αναμένεται να διαρκέσουν μέχρι το φθινόπωρο, καθώς, όπως αναφέρει και το ψήφισμα του Ε.Κ., «οποιαδήποτε πολιτική συμφωνία για το επόμενο ΠΔΠ θα πρέπει να επιτευχθεί έως τα τέλη Οκτωβρίου το αργότερο προκειμένου να μην τεθεί σε κίνδυνο η ομαλή έναρξη των νέων προγραμμάτων από την 1η Ιανουαρίου 2021». Ωστόσο, το Ε.Κ. δηλώνει ότι «δεν θα εξαναγκαστεί να αποδεχθεί μια κακή συμφωνία» λόγω πίεσης χρόνου, καθώς «από τον Νοέμβριο του 2018 δήλωνε έτοιμο να αρχίσει διαπραγματεύσεις».
Δ. ΠΑΠΑΔΗΜΟΥΛΗΣ: Δίμηνο σκληρών διαπραγματεύσεων με τη γερμανική προεδρία
* Θα διεκδικήσουμε αυξήσεις και βελτιώσεις σε προγράμματα όπου οι κυβερνήσεις επέβαλαν δραστικές περικοπές. Για τη δημόσια Υγεία, για την πολιτική συνοχής, για την Κοινή Αγροτική Πολιτική, για την ψηφιοποίηση, για την πράσινη ατζέντα, για την έρευνα
Μια περίοδο «σκληρών διαπραγματεύσεων» μεταξύ Ευρωκοινοβουλίου και γερμανικής προεδρίας του συμβουλίου της Ε.Ε. για την τελική συμφωνία του επόμενου ΠΔΠ προαναγγέλλει ο αντιπρόεδρος του Ε.Κ. Δημήτρης Παπαδημούλης. Μιλώντας στην «Α», ο επικεφαλής της ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ αναφέρεται στις βασικές θέσεις της διαπραγματευτικής εντολής του Ε.Κ. και τις βελτιώσεις που θα ζητήσει προκειμένου να δώσει την απαραίτητη από τη νομοθεσία έγκρισή του.
* Οι 27 ηγέτες κατέληξαν σε έναν συμβιβασμό για το ταμείο ανάκαμψης και τον προσεχή ευρωπαϊκό προϋπολογισμό ύστερα από πέντε ημέρες συνόδου κορυφής. Πώς εκτιμάτε εσείς το αποτέλεσμα της συνόδου;
Η σύνοδος κορυφής, υπό την πίεση μιας τεράστιας ύφεσης, έκανε ένα θετικό βήμα, την έκδοση αμοιβαίου χρέους με εγγύηση της Κομισιόν για πρώτη φορά. Αυτό συνιστά τομή. Το περιεχόμενο όμως όλων των υπόλοιπων αποφάσεων αποτελεί νίκη των «ευρωτσιγκούνηδων» του Βορρά, με πρωταγωνιστές τους κυρίους Ρούτε και Κουρτς.
Κατάφεραν να περιορίσουν δραστικά τις επιχορηγήσεις, έβαλαν -παραβιάζοντας και τους ισχύοντες κανόνες της Ε.Ε.- ισχυρό φρένο στον μηχανισμό εκταμίευσης που «μυρίζει» Μνημόνιο, αφού δίνουν τη δυνατότητα έστω και σε ένα κράτος - μέλος να φρενάρει και να καθυστερεί τις εκταμιεύσεις, κάτι που θα βρούμε μπροστά μας. Έκαναν δραστικές περικοπές σε μία πρόταση ήδη ισχνού κοινοτικού προϋπολογισμού για το 2021- 2027 και κέρδισαν για λογαριασμό τους τη συνέχιση και την ενίσχυση των rebates, των επιστροφών δηλαδή, που, παραβιάζοντας τους κανόνες, είχε καθιερώσει πριν από σαράντα χρόνια η Θάτσερ, ενώ συρρίκνωσαν στα όρια της εξαφάνισης κρίσιμα προγράμματα όπως το ευρωπαϊκό πρόγραμμα για τη δημόσια Υγεία ή το πρόγραμμα για τη δίκαιη μετάβαση κάποιων περιοχών σε ηπιότερες μορφές ενέργειας. Με δυο λόγια, δεν προσφέρεται η απόφαση αυτή για πανηγυρισμούς, ενώ το μέγεθος του πακέτου των μέτρων αμφιβάλλω αν είναι επαρκές για να αντιμετωπίσει μια πρωτοφανή σε μέγεθος κρίση που ήδη ανεβάζει ψηλά την ανεργία σε πολλά κράτη - μέλη.
* Απέναντι σ’ αυτήν την απόφαση των 27 ηγετών, το Ευρωκοινοβούλιο, του οποίου η έγκριση είναι απαραίτητη, υιοθέτησε την περασμένη εβδομάδα τη δική του διαπραγματευτική θέση. Ποια είναι αυτή;
Το Ε.Κ., με το ψήφισμα που ενέκρινε με ευρύτατη πλειοψηφία, σπάει την «τζαμαρία» των άκρατων πανηγυρισμών και του προπαγανδιστικού εξωραϊσμού της απόφασης της συνόδου κορυφής. Γιατί επικρίνουμε και δηλώνουμε έτοιμοι να απορρίψουμε τις δραστικές περικοπές που επιβάλλει η σύνοδος κορυφής στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό 2021-2027, οι οποίες θυσιάζουν κρίσιμες ανάγκες των πολιτών, της οικονομίας, της κοινωνίας και ενταφιάζουν προγράμματα που δεν θα μπορούν να χρηματοδοτηθούν. Επικρίνουμε τη δραστική περικοπή των επιχορηγήσεων στο πακέτο ανάκαμψης, καταγγέλλουμε τη χάρη που έκανε η σύνοδος κορυφής στους πρωθυπουργούς της Ουγγαρίας και της Πολωνίας Όρμπαν και Μοριαβιέτσκι, «νερώνοντας» στα όρια της εξαφάνισης την απαίτηση πλήρους σεβασμού του κράτους δικαίου, της δημοκρατίας και των δημόσιων ελευθεριών από τα κράτη - μέλη της Ε.Ε. Δεν είναι δυνατόν να κάνουμε μαθήματα δημοκρατίας και κράτους δικαίου στον υπόλοιπο πλανήτη και την ίδια ώρα να μην μπορούμε να τα εγγυηθούμε στο εσωτερικό μας. Ζητάμε ένα ισχυρό δεσμευτικό πακέτο ίδιων πόρων για να μπορούν να χρηματοδοτηθούν οι αποφάσεις της συνόδου κορυφής. Ζητάμε να μην υπάρξουν περικοπές σε κρίσιμα προγράμματα που αφορούν την πράσινη οικονομία και την ψηφιοποίηση της διοίκησης και της οικονομίας.
* Ποια είναι τα επόμενα βήματα και ποια τα σημεία στα οποία θεωρείτε ότι το Ευρωκοινοβούλιο μπορεί να πετύχει βελτιώσεις;
Το επόμενο δίμηνο θα υπάρξουν σκληρές διαπραγματεύσεις, επειδή αν δεν πει «ναι» το Ε.Κ., δεν θα υπάρξει νέος ευρωπαϊκός προϋπολογισμός. Σ’ αυτές τις διαπραγματεύσεις θα διεκδικήσουμε αυξήσεις και βελτιώσεις σε προγράμματα όπου οι κυβερνήσεις επέβαλαν δραστικές περικοπές. Για τη δημόσια Υγεία, για την πολιτική συνοχής, για την Κοινή Αγροτική Πολιτική, για την ψηφιοποίηση, για την πράσινη ατζέντα, για την έρευνα. Θα ζητήσουμε επίσης να υπάρξει ένας δεσμευτικός μηχανισμός για την εγγύηση της τήρησης του κράτους δικαίου. Θα απαιτήσουμε δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα για την αύξηση των ίδιων πόρων προκειμένου να μπορεί να χρηματοδοτηθεί το πακέτο που ενέκρινε η σύνοδος κορυφής. Θα διεκδικήσουμε ουσιαστικό ρόλο δημοσιονομικής αρχής και συννομοθέτη για το Ευρωκοινοβούλιο ως εγγύηση δημοκρατίας και διαφάνειας. Και σε ό,τι αφορά τον προϋπολογισμό, που είναι θεσμικά κατοχυρωμένος και πρέπει να τηρηθεί χωρίς παρασπονδίες, αλλά και σε ό,τι αφορά την εποπτεία και τον έλεγχο των δαπανών στο πλαίσιο του πακέτου ανάκαμψης. Εκεί η πλειοψηφία του Ε.Κ. θεωρεί πως δεν πρέπει να υπάρξουν πρόσθετοι δημοσιονομικοί περιορισμοί που να «μυρίζουν» τρόικα και Μνημόνια, γιατί αυτό θα είναι ο θάνατος του σχεδίου ανασυγκρότησης.
* Μέχρι στιγμής οι περισσότερες πολιτικές ομάδες κρατούν ενιαία στάση. Πώς πιστεύετε ότι θα διαμορφωθεί η ψήφος τους όταν έρθει η ώρα, υπό την πίεση και του χρόνου;
Η ομάδα της Αριστεράς, την οποία εκπροσώπησα στις διαπραγματεύσεις και πιστεύω ότι κάναμε καλή δουλειά μ’ αυτό το κοινό ψήφισμα, όπως και η ομάδα των Πρασίνων νομίζω ότι θα είμαστε οι πιο σταθεροί εγγυητές και υποστηρικτές όσων αποφάσισε το Ε.Κ. με ευρύτατη πλειοψηφία. Στις ομάδες όπου μετέχουν συγκυβερνώντα κόμματα, δηλαδή ΕΛΚ, Renew και Σοσιαλιστές, εκτιμώ πως θα υπάρξουν πιέσεις από τους ηγέτες των κρατών - μελών «να βάλουν νερό στο κρασί τους»|. Σε κάθε περίπτωση, όμως, το κοινό ψήφισμα είναι ένα κεκτημένο που επιβάλλει στο Ε.Κ. να αγωνιστεί για να πετύχει το μάξιμουμ δυνατό απ’ όσα διεκδικούμε. Και νομίζω ότι η έκταση της ύφεσης και η έκρηξη της ανεργίας, καθώς επίσης και το διαφαινόμενο δεύτερο κύμα του κορωνοϊού, πρώτον θα δώσουν πρόσθετα επιχειρήματα στο Ε.Κ. στη σκληρή διαπραγμάτευση που ήδη έχει δρομολογηθεί, αλλά και θα πιέσουν και τις κυβερνήσεις και την Κομισιόν προκειμένου να αποφύγουν μια γραμμή μινιμαλισμού και αναβολών. Το μέγεθος της ύφεσης για το 2020 προβλέπεται από τους πάντες ότι θα είναι μεγαλύτερο από την ύφεση του 2008 και η ανάκαμψη δεν θα έχει το σχήμα V, όπως βιαστικά προέβλεπαν κάποιοι αισιόδοξοι. Άρα χρειαζόμαστε μια πιο ισχυρή, πιο ενωμένη, πιο αλληλέγγυα Ευρώπη, με εντονότερα δημοκρατικά, κοινωνικά και οικολογικά χαρακτηριστικά και το ψήφισμα του Ε.Κ. είναι ένα σημαντικό θετικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση.
Στηρίξτε την έγκυρη και μαχητική ενημέρωση. Στηρίξτε την Αυγή. Μπείτε στο syndromes.avgi.gr και αποκτήστε ηλεκτρονική συνδρομή στο 50% της τιμής.
