Live τώρα    
17°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
13.4°C18.7°C
3 BF 63%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
12.0°C16.9°C
1 BF 66%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
14.3°C16.6°C
2 BF 61%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
13.8°C18.0°C
2 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
10 °C
9.9°C14.6°C
2 BF 76%
Στο Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδος
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Στο Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδος

Τρίτη 29 Μαΐου 1500. Τέσσερα από τα δεκατρία πλοία της δεύτερης Πορτογαλικής Αρμάδας της Ινδίας που απέπλευσε προ ογδόντα ημερών από την Πορτογαλία υπό τον Πέδρο Άλβαρες Καμπράλ ναυαγούν στο νοτιοδυτικό άκρο της Αφρικής, το Ακρωτήριο των Καταιγίδων. Έτσι το είχε ονομάσει, «Κάμπο Ντας Τορμέντας», ο θαλασσοπόρος που το ανακάλυψε τον Μάιο του 1498. Η τραγική ειρωνεία είναι πως ο έμπειρος αυτός θαλασσοπόρος, ο 50χρονος Βαρθολομαίος Ντιάζ, περιλαμβάνεται μεταξύ εκείνων που πνίγονται στο ναυάγιο.

Λίγα χρόνια αργότερα, ο Μανουήλ Α' της Πορτογαλίας, ο επονομαζόμενος Τυχερός, ο οποίος θα ταυτίσει το όνομά του με τη σημαντική επέκταση της πορτογαλικής αποικιακής αυτοκρατορίας, θα μετονομάσει το Ακρωτήριο των Καταιγίδων σε Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδος. Το κριτήριο είναι πολιτικό. Παραβλέποντας το ότι πρόκειται για ένα από τα πιο επικίνδυνα ακρωτήρια, επιλέγει ονομασία που παραπέμπει σε αίσιους οιωνούς και όχι απαισιόδοξους. Ο Μανουήλ, χάρη στον οποίο θα πραγματοποιηθούν πολλές ανακαλύψεις και θα εποικιστούν η Αμερική και η πορτογαλική Ινδία αναδεικνύοντάς τον στον πλουσιότερο Ευρωπαίο ηγεμόνα της εποχής του, έχει σκοπό να ενθαρρύνει τους συμπατριώτες του ναυτικούς, ιεραποστόλους, εμπόρους και στρατιωτικούς για ναυτικά ταξίδια και αποστολές προς Ανατολάς - και πάντως όχι να τους αποθαρρύνει.

Κάποιοι υποστηρίζουν πως ήταν ο ίδιος ο Βαρθολομαίος Ντιάζ που έδωσε την ονομασία «Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδος». Παρότι δεν είναι αυτή η πιθανότερη εκδοχή, παραμένει η δημοφιλέστερη. Όπως ευρύτατα διαδεδομένη είναι μια άλλη εντύπωση, αποδεδειγμένα λανθασμένη, πως το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδος είναι το νοτιότερο άκρο της Αφρικής. Αυτό δεν ισχύει. Νοτιότερο σημείο της είναι το λιγότερο γνωστό Ακρωτήριο Αγκούλιας, 150 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδος. Ανάμεσά τους συναντώνται ο Ατλαντικός με τον Ινδικό Ωκεανό και το θερμό ρεύμα Αγκούλιας από τα ανατολικά με το ερχόμενο από βορειοδυτικά ψυχρό ρεύμα Μπενγκουέλα. Το ρεύμα Μπενγκουέλα, το οποίο τον 21ο αιώνα θα γίνει γνωστό κυρίως στους οικολόγους από την ομώνυμη διακρατική επιτροπή προστασίας του θαλάσσιου οικοσυστήματος, το Benguela Current Large Marine Ecosystem - BCLME, θα αναδειχθεί τον 20ό αιώνα σε Ελντοράντο των κυνηγών υποθαλάσσιων διαμαντιών, καθώς λόγω της ισχύος του μεταφέρει τεράστιες ποσότητες των πολύτιμων αυτών λίθων.

Σύζευξη δύο ρευμάτων

Τα κύματα που σηκώνει η επικίνδυνη σύζευξη των δύο ρευμάτων είναι η αιτία πολλών ναυαγίων έξω από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδος. Πολλοί ισχυρίζονται πως εδώ, μεταξύ των δύο ακρωτηρίων, βρίσκονται τα πιο επικίνδυνα νερά στον κόσμο, περισσότερο και από του Ακρωτηρίου Χορν, του βορειότερου σημείου του Περάσματος Ντρέικ μεταξύ Νότιας Αμερικής και Ανταρκτικής, όπου μεταξύ 16ου και 20ού αιώνος θα βυθιστούν περισσότερα από 800 πλοία παρασύροντας στον θάνατο πάνω από 10.000 ναυτικούς.

Σάββατο 25 Φεβρουαρίου 2012. Τελευταία πόλη όπου καταλύω στον γύρο του Νότου της αφρικανικής ηπείρου που ξεκίνησα προ ολίγων εβδομάδων από το Γιοχάνεσμπουργκ, κάπου 1.400 χιλιόμετρα βορειοδυτικά, είναι το Κέιπ Τάουν, μία από τις τρεις πρωτεύουσες της Νότιας Αφρικής μαζί με το Μπλούμφοντεϊν και την Πρετόρια. Προορισμός της τελευταίας εκδρομής του ταξιδιού είναι το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδος.

Η απόσταση με αυτοκίνητο είναι μόλις 71 χιλιόμετρα στον αυτοκινητόδρομο Μ3, όμως το υπέροχο σκηνικό της διαδρομής και πλήθος των αξιοθέατων επιβάλλουν να ξεκινήσω αξημέρωτα.

Πρώτο αξιοθέατο που επισκέπτομαι, με μια μικρή παράκαμψη, είναι το λιμάνι του Χάουτ Μπέι, γραφικού και ήσυχου θέρετρου. Μετά από έναν μισάωρο περίπατο κατεβαίνω στο λιμάνι. Βρίσκω βάρκα για μια ωριαία θαλασσινή βόλτα με κυριότερη ατραξιόν το νησί Ντάικερ, όπου ζουν περισσότερες από 5.000 γουνοφόρες φώκιες.

Οι γουνοφόρες φώκιες

Η βαρκάδα αποδεικνύεται εξαιρετικά ενδιαφέρουσα. Οι φώκιες, οι ψαράδες που τις ταΐζουν, τα ψαροκάικα, οι κορμοράνοι, οι γλάροι και τα άλλα πτηνά που διατηρούν αποικίες στο νησί, τα ψηλά κύματα που σκάνε στη βάρκα και την ταρακουνούν, η ανάκατη μυρωδιά θάλασσας και ψαριών στην αποικία των αφρικανικών αυτών ωταριών -πιο κοντά στην περιγραφή τους είναι οι ωταρίες, παρά οι κοινές φώκιες ή οι θαλάσσιοι λέοντες με τους οποίους πολλοί τουρίστες τις μπερδεύουν- της δίνουν έναν ζωηρό χρώμα. Οι φώκιες του Ακρωτηρίου λιάζονται αμέριμνες στο νησί -περισσότερο πρόκειται για γρανιτένιο βράχο-, καθώς αυτήν την εποχή δεν ψάχνουν για τροφή, αλλά τρέφονται με τα αποθέματα ψαριών και με το λίπος τους. Κανονικά τρέφονται κυρίως με ψάρια και λιγότερο με μαλάκια και οστρακοειδή. Ενίοτε επιτίθενται σε μπλε καρχαρίες, των οποίων το συκώτι και τα ψάρια στο στομάχι τους θεωρούν εκλεκτό μεζέ, καταδυόμενες έως και σε 200 μέτρα βάθος. Αν κινδυνεύουν ιδιαίτερα από κάποιον, αυτός είναι ο άνθρωπος, που τις κυνηγά για το πολύτιμο δέρμα τους και την παραγωγή αφροδισιακών, παρά το ότι το κυνήγι τους απαγορεύτηκε το 1990.

Μετά τις αφρικανικές φώκιες κατευθύνομαι νότια και το Μπόουλντερς Μπίιτς, έξω από το Σάιμον’ς Τάουν ή Σίμονσταντ, όπως ονομάζεται στην ολλανδικής προέλευσης τοπική γλώσσα Αφρικάανς. Η πόλη, στην οποία φτάνω μετά από 45’ και αφού έχω περάσει από υπέροχες τοποθεσίες -όπως η παραλία του Μιούιζενμπεργκ με τα ζεστά τιρκουάζ νερά και τις πολύχρωμες καλύβες κατά μήκος της ακτής και τη λευκή άμμο πίσω τους, και το Φις Χεκ, προάστιο του Κέιπ Τάουν, επίσης με απάνεμη παραλία με ζεστά νερά- είναι σίγουρα χαριτωμένη.

Το Σάιμον’ς Τάουν πήρε το όνομά του από τον τελευταίο διοικητή μεταξύ 1679 και 1691 και πρώτο κυβερνήτη μεταξύ 1691 και 1699 της Κάαπκολονι, της αποικίας της ολλανδικής εταιρείας των Ανατολικών Ινδιών στη Νότια Αφρική Σίμον Φαν Ντερ Στελ, ένα άντρα με πολύ ιδιαίτερη προσωπικότητα. Αν και κατά το ήμισυ «έγχρωμος», αφού η μητέρα του ήταν Ινδή πρώην σκλάβα, κατόρθωσε να αποκτήσει τον 17ο αιώνα εκεί όπου γεννήθηκε το απαρτχάιντ ένα τόσο υψηλό αξίωμα, το οποίο μάλιστα μεταβιβάστηκε στη συνέχεια στον γιο του. Το Σίμονσταντ είναι χτισμένο σε έναν κολπίσκο στα ανατολικά της μικρής Χερσονήσου του Ακρωτηρίου, στον Όρμο του Φαίες. Από δω η παραλία εκτείνεται προς τα νοτιοανατολικά και σε μικρή απόσταση, ζήτημα να είναι 2 με 2,5 χιλιόμετρα το πολύ, βρίσκεται το Μπόουλντερς Μπίιτς.

Με τους αφρικανικούς πιγκουίνους

1758. Η δέκατη έκδοση του «Systema Naturae», 23 χρόνια μετά την πρώτη του έκδοση, εισάγει τη διωνυμική ονοματολογία, τη Λινναία ταξινόμηση των τριών βασιλείων της φύσης, σε πέντε ταξινομημένες βαθμίδες (βασίλεια, ομοταξίες, τάξεις, γένη και είδη), μια μεθοδολογία που θα επεκταθεί συν τω χρόνω σε υπεροικογένειες, οικογένειες, υποείδη κ.ο.κ. με επίσημες ονομασίες, χαρακτηριστικά, διαφορές, τοποθεσίες κ.λπ. Στην έκδοση αυτή ο 51χρονος Σουηδός βοτανολόγος, διδάκτωρ Ιατρικής και ζωολόγος Καρλ Φον Λινέ ή Κάρολος Λινναίος, όπως αναφέρεται εξελληνισμένα, αναφέρεται για πρώτη φορά στον αφρικανικό πιγκουίνο.

Ο πιγκουίνος του ακρωτηρίου ή πιγκουίνος της Νότιας Αφρικής έχει δημιουργήσει εδώ από τη δεκαετία του 1980 μία από τις δύο αποικίες του στο έδαφος της Νότιας Αφρικής αποτελώντας πόλο έλξης χιλιάδων τουριστών. Το γιατί δεν αργώ να το καταλάβω. Πλησιάζω τα ύψους περίπου 60 εκατοστών πτηνά στα 10 μέτρα, στα 5, στα 2… Κάποια στιγμή φτάνω στο 1 μέτρο απόσταση κι όμως δεν δείχνουν καθόλου να ενοχλούνται. Καλού – κακού, δεν πλησιάζω σε μικρότερη απόσταση από τα 70 με 80 εκατοστά. Εκεί δείχνουν μια νευρικότητα και δεν έχω πλησιάσει άλλοτε σε τόσο κοντινή απόσταση πιγκουίνο, οπότε δεν έχω ιδέα πώς αντιδρούν εάν επιχειρήσεις να τα χαϊδέψεις. Ούτε πάλι θέλω να τα φοβίσω. Πολλά ζώα νιώθουν έντονο στρες στις μικρές αποστάσεις και τη σωματική επαφή με ανθρώπους. Υπολογίζεται ότι ζουν στη Νότια Αφρική 18.700 ζευγάρια, ανάμεσά τους και οι συγκεκριμένοι αφρικανικοί πιγκουίνοι, που περιφέρονται ανάμεσα σε εντυπωσιακούς χαμηλούς βράχους γρανίτη. Εκτός από πιγκουίνους, πετυχαίνω σήμερα και αντιλόπες και στστρουθοκαμήλους, δυστυχώς όμως όχι και φάλαινες, καθώς εμφανίζονται μετά τον Ιούλιο και για λίγους μήνες.

Στον φάρο του Κέιπ Πόιντ

Επόμενη στάση είναι το Κέιπ Πόιντ. Αγοράζω εισιτήριο για το τελεφερίκ, 47 ραντ, κάπου 4,60 ευρώ πήγαινε - έλα για τον φάρο, από όπου η συνδυαστική θέα βουνού και ωκεανού που απλώνεται πέρα από τον Κόλπο Φαίες είναι από τις πιο μαγευτικές στον κόσμο. Εδώ λειτουργούσε από το 1860 ο τρίτος παλιότερος φάρος της Αφρικής, ο οποίος εγκαταλείφθηκε 40 χρόνια αργότερα διότι, λόγω υψομέτρου, στα 262 μέτρα, αργούσαν να τον διακρίνουν τα πλοία, ενώ συχνά χανόταν ανάμεσα σε σύννεφα. Έτσι, όταν στις 18 Απριλίου 1811 ναυάγησε εδώ με 8 θύματα το «Λουζιτανία», που είχε ναυπηγηθεί πέντε χρόνια νωρίτερα στο Μίντλεσμπρο έχοντας αναχωρήσει από το Λορέντσο Μαρκές, το σημερινό Μαπούτο της Μοζαμβίκης, με 203 επιβάτες, στήθηκε καινούργιος φάρος πιο χαμηλά, στα 87 μέτρα.

Σε πολύ μικρή απόσταση φτάνω αμέσως μετά στο Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδος. Οι απόκρημνες βραχώδεις πλαγιές, οι αμμουδιές ανάμεσά τους, τα ψηλά κύματα, ο δυνατός αέρας στη βάση του γκρεμού που νομίζω ότι θα με σηκώσει ενώ βρέχομαι από τα νερά των κυμάτων που σπάνε στα βράχια μου προκαλούν δέος. Δεν με ενδιαφέρει ούτε να κολυμπήσω κάπου κοντά, ούτε να κάνω σέρφινγκ, ούτε τίποτα άλλο. Μόνο να απολαύσω την ιδιαιτερότητα του τοπίου.

Ντέκεν και Κυζικηνός

Στην επιστροφή η σκέψη μου γυρίζει σε δύο πρόσωπα. Ο ένας είναι ο Χέντρικ Φαν Ντερ Ντέκεν, ο οποίος εξαφανίστηκε το 1641 μυστηριωδώς μαζί με το πλοίο και το πλήρωμά του έξω από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδος δημιουργώντας έκτοτε τον θρύλο του στοιχειωμένου «Ιπτάμενου Ολλανδού».

Ο άλλος είναι ο Έλληνας θαλασσοπόρος Εύδοξος ο Κυζικηνός, ο οποίος επιχείρησε να πραγματοποιήσει τον 2ο π.Χ. αιώνα για λογαριασμό του Πτολεμαίου Ζ' της Αιγύπτου τον περίπλου της Αφρικής ανοίγοντας εμπορικούς δρόμους προς τις Ινδίες. Απέτυχε στην πρώτη απόπειρα, τα κατάφερε όμως, σύμφωνα με τον Πλίνιο, στη δεύτερη, στην οποία και εξαφανίστηκε μαζί με τον σύγχρονό του θαλασσοπόρο, χαρτογράφο και έμπορο Ίππαλο.

1. Ανεβαίνοντας στο Κέιπ Πόιντ με τελεφερίκ για πανοραμική θέα με φόντο το γαλάζιο του ωκεανού, τα απόκρημνα βράχια και τα θαλασσοπούλια να πετούν ολόγυρα

2. Ίσως το πιο επικίνδυνο σημείο του πλανήτη για τους ναυτικούς. Αδύνατο να σταθείς ακίνητος από τον αέρα

3. Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδος. Το νοτιοδυτικό άκρο της Μαύρης Ηπείρου

4. Αφρικανικοί πιγκουίνοι πηγαινοέρχονται ανάμεσα σε γρανίτινους βράχους χωρίς να ενοχλούνται από την κοντινή απόσταση του απρόσκλητου επισκέπτη

5. Καμουφλάζ που αγγίζει την τελειότητα

Φωτογραφίες: ΘΑΝΟΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ

Στηρίξτε την έγκυρη και μαχητική ενημέρωση. Στηρίξτε την Αυγή. Μπείτε στο syndromes.avgi.gr και αποκτήστε ηλεκτρονική συνδρομή στο 50% της τιμής.

1. Ανεβαίνοντας στο Κέιπ Πόιντ με τελεφερίκ για πανοραμική θέα με φόντο το γαλάζιο του ωκεανού, τα απόκρημνα βράχια και τα θαλασσοπούλια να πετούν ολόγυρα

2. Ίσως το πιο επικίνδυνο σημείο του πλανήτη για τους ναυτικούς. Αδύνατο να σταθείς ακίνητος από τον αέρα

3. Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδος. Το νοτιοδυτικό άκρο της Μαύρης Ηπείρου

4. Αφρικανικοί πιγκουίνοι πηγαινοέρχονται ανάμεσα σε γρανίτινους βράχους χωρίς να ενοχλούνται από την κοντινή απόσταση του απρόσκλητου επισκέπτη

5. Καμουφλάζ που αγγίζει την τελειότητα

Φωτογραφίες: ΘΑΝΟΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL