Live τώρα    
16°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
16 °C
11.2°C18.1°C
2 BF 63%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
14 °C
10.6°C16.9°C
2 BF 67%
ΠΑΤΡΑ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
10.0°C15.5°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
13.8°C16.4°C
2 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
9 °C
8.9°C14.6°C
0 BF 81%
Κοσμοδρόμιο / Πανδημία, ανισότητες, ψηφιακό χάσμα
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Κοσμοδρόμιο / Πανδημία, ανισότητες, ψηφιακό χάσμα

Η πανδημία του νέου κορωνοϊού και οι νέες νόρμες που έχει επιβάλει σε μοτίβα συμπεριφορών, τρόπους επικοινωνίας, εργασιακής τάξης, εκπαιδευτικής λειτουργίας, αποτελεί μέγιστη και αδιαμφισβήτητη απόδειξη.

Η ανθρωπότητα βιώνει ήδη έναν από τους ταχύτερα συντελούμενους οργανωτικούς μετασχηματισμούς στην ιστορία της. Κυβερνήσεις, επιχειρήσεις, οργανισμοί, άνθρωποι επαφίενται στο Διαδίκτυο για να ελαχιστοποιήσουν τις συνέπειες των περιοριστικών μέτρων στη φυσική, διά ζώσης αλληλόδραση.

Γίναμε μάρτυρες, τις τελευταίες εβδομάδες, μιας άνευ προηγουμένου υιοθέτησης και χρήσης ψηφιακών μέσων και τεχνολογιών καθώς πολλοί κληθήκαμε να εργαστούμε από το σπίτι, τα σχολεία και τα πανεπιστήμια έπρεπε να κάνουν παραδόσεις μαθημάτων on line, οι γιατροί να κάνουν διαγνώσεις μέσω τηλεϊατρικής και οι πολιτικοί ηγέτες να συμμετάσχουν σε εικονικές συνόδους κορυφής μέσω βιντεοδιάσκεψης.

Ψηφιακά εργαλεία όπως οι εφαρμογές και τα δεδομένα των smartphones χρησιμοποιήθηκαν και χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο της εξάπλωσης του ιού, ενώ εταιρείες τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένων των Alibaba και Tencent στην Κίνα, της IBM, της Google και της Microsoft στις ΗΠΑ., κάνουν χρήση των δυνατοτήτων των υπερυπολογιστών τους για να βοηθήσουν επιστήμονες και ερευνητές να συνεργαστούν μεταξύ τους καθώς αναζητούν αποτελεσματική θεραπεία για τον ιό.

Αυξανόμενη εξάρτηση

Αλλά αυτή η αυξανόμενη εξάρτηση από τις ψηφιακές πλατφόρμες ήρθε, με τη σειρά της, να αναδείξει το, εκ των πραγμάτων, βαθύ χάσμα ανάμεσα στους τεχνολογικά «έχοντες» από τους τεχνολογικά «μη έχοντες», τόσο εντός μιας χώρας όσο και μεταξύ των χωρών, αλλά και να υπενθυμίσει ότι πέραν του πραγματικού κόσμου ανισότητες υφίστανται και στον ψηφιακό.

Μιλώντας στην Deutsche Welle ο επικεφαλής του τομέα Ψηφιακής Οικονομίας της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (UNCTAD) Τορμπγιόρν Φρέντρικσον ανέφερε ως αντιπροσωπευτικό παράδειγμα του ψηφιακού χάσματος τους ηλικιωμένους, τους πιο ευάλωτους μάλιστα στον ιό, οι οποίοι, ακόμη και στις προηγμένες οικονομικά και τεχνολογικά χώρες, δεν είναι καλά εξοπλισμένοι ψηφιακά ώστε να έχουν πρόσβαση σε όλες τις πληροφορίες που διακινούνται σε πραγματικό χρόνο στο Διαδίκτυο και αφορούν στην αντιμετώπιση του Covid-19.

Παρατηρώντας το επίπεδο ψηφιακής «ολοκλήρωσης» στις διάφορες χώρες, είναι φανερό ότι πολλά από τα τεχνολογικά εργαλεία που χρησιμοποιούνται στον ανεπτυγμένο κόσμο για την «παράκαμψη» των αντικειμενικών δυσκολιών και περιορισμών της πανδημίας, όπως εφαρμογές απομακρυσμένων διασκέψεων, εικονικές αίθουσες διδασκαλίας, ηλεκτρονικές αγορές, δεν είναι εύκολα εφαρμόσιμα στις περισσότερες αναπτυσσόμενες και λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες, όπου η πρόσβαση στο Διαδίκτυο είναι περιορισμένη. Εξαιτίας αυτού καθίστανται ιδιαίτερα ευάλωτες στη συγκεκριμένη κρίση.

«Από τη στιγμή που επιχειρήσεις, οργανισμοί και κυβερνήσεις στρέφονται όλο και περισσότερο σε ψηφιακές λύσεις για να αντιμετωπίσουν την κοινωνική αποστασιοποίηση, τις ταξιδιωτικές απαγορεύσεις και τα άλλα περιοριστικά μέτρα, αναγκάζονται να χρησιμοποιούν τις ψηφιακές τεχνολογίες με νέους τρόπους που δεν είχαν συνηθίσει πριν" λέει ο Φρέντρικσον. "Έτσι, όταν η οικονομία επιστρέψει σε ανοδική τροχιά, θα δούμε μια περισσότερο ψηφιακή οικονομία και μια πιο ψηφιακή κοινωνία σε χώρες που μπορούν να επωφεληθούν από τα ψηφιακά εργαλεία. Όμως, οι χώρες που δεν είναι τόσο έτοιμες να προχωρήσουν σε αυτή τη φάση, θα βρεθούν ακόμη πιο πίσω αργότερα».

 

Τεχνολογική υστέρηση

Μόλις ένας στους πέντε ανθρώπους στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες έχει πρόσβαση στο Διαδίκτυο, παρά το ότι περισσότερο από το ήμισυ του πληθυσμού της Γης συνδέεται σήμερα με τον παγκόσμιο ιστό, σύμφωνα με τα στοιχεία της UNCTAD. Στις φτωχότερες χώρες, λιγότερο από το 5% του πληθυσμού κάνει αγορές on line σε σύγκριση με το 60-80% των καταναλωτών στον αναπτυγμένο κόσμο. Η μεγάλη πλειοψηφία όσων κάνουν ηλεκτρονικές αγορές στις χώρες αυτές επιλέγουν να πληρώσουν με μετρητά κατά την παράδοση αντί με ψηφιακό τρόπο εκ των προτέρων. Εξυπακούεται πως αυτή δεν είναι η ιδανική κατάσταση, στην περίπτωση που έχεις να αντιμετωπίσεις έναν εξαιρετικά μεταδοτικό ιό και κατά την οποία πρέπει να τηρούνται μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης.

Η ανεπαρκής πρόσβαση στο Διαδίκτυο και σε άλλες ψηφιακές πλατφόρμες καθιστά σχεδόν αδύνατο για τις φτωχότερες χώρες να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες ψηφιοποίησης της οικονομίας τους με τον τρόπο που το κάνουν οι πιο ανεπτυγμένες στη διάρκεια μιας κρίσης.

Η πανδημία ανέδειξε επίσης σε όλη τη διάστασή του το αυξανόμενο ψηφιακό χάσμα μεταξύ των παραδοσιακών επαγγελμάτων του εργοστασιακού κλάδου και της παροχής υπηρεσιών όπως η αυτοκινητοβιομηχανία, η εστίαση, η υγεία, και εκείνων της πληροφορικής ή του τραπεζικού τομέα. Το χάσμα ανάμεσα στις παραδοσιακές επιχειρήσεις και τις επιχειρήσεις τεχνολογίας, που τείνουν να είναι πιο ευέλικτες και προσαρμοστικές, γίνεται επίσης εμφανές. Έτσι λοιπόν, ενώ οι αυτοκινητοβιομηχανίες αναγκάστηκαν να κλείσουν τα εργοστάσιά τους για να αποφύγουν την εξάπλωση του ιού, οι επιχειρήσεις πληροφορικής και οι εταιρείες χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών συνέχισαν να λειτουργούν κανονικά.

Κατά τους ειδικούς, αυτές οι διαφορές έχουν οξυνθεί μετά την εμφάνιση του κορωνοϊού και την εξάπλωσή του. Η ψηφιακή εργασία είναι πολύ πιο εύκολο να «εικονικοποιηθεί», σε αντίθεση με την παραδοσιακή χειρωνακτική, που απαιτεί την άμεση, φυσική παρουσία του εργαζόμενου στον χώρο δουλειάς. «Η διάκριση μεταξύ ψηφιακής και παραδοσιακής εργασίας έχει μεγεθυνθεί δραματικά το τελευταίο διάστημα κάνοντας κυριολεκτικά τη διαφορά μεταξύ υγείας και ασθένειας», λέει χαρακτηριστικά ο Μάρκο Ιανζίτι καθηγητής Διοίκησης Επιχειρήσεων στη Σχολή Επιχειρήσεων του Χάρβαρντ και σύμβουλος εταιρειών τεχνολογίας όπως οι Microsoft, Amazon, Facebook.

 

«Εικονικοποίηση»

Οι ειδικοί αναμένουν ότι θα συνεχιστεί η τάση του ψηφιακού μετασχηματισμού και της «εικονικοποίησης» της οικονομίας ειδικά στις αναπτυγμένες και τεχνολογικά προηγμένες χώρες ακόμη και μετά το τέλος της πανδημίας. Πολλές επιχειρήσεις διαπιστώνουν ήδη ότι το μοντέλο της ψηφιακής λειτουργίας... λειτουργεί μια χαρά και ότι είναι πλήρως αποδεκτό. Βέβαια, το τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τους εργαζόμενους είναι μια άλλη, πολύ μεγάλη συζήτηση. Σε κάθε περίπτωση, οι άνθρωποι μπορεί να προτιμήσουν να αλληλεπιδρούν on line αντί να κάνουν διηπειρωτικά ταξίδια για να συναντηθούν και να συνομιλήσουν με άλλους ανθρώπους πρόσωπο με πρόσωπο. Αυτό θα έχει έμμεσες θετικές επιπτώσεις στο κλίμα καθώς η μείωση των αεροπορικών ταξιδιών θα σημάνει χαμηλότερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα.

Όμως τί θα γίνει με το ψηφιακό χάσμα; Θα βρεθεί ένας τρόπος να γεφυρωθεί ή έστω να μικρύνει για να επωφεληθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι από την ψηφιακή μετεξέλιξη της οικονομίας; Ή απλώς οι ανισότητες και η αδικία του πραγματικού κόσμου θα μεταφερθούν αυτούσιες και στις «εικονικοποιημένες» κοινωνίες του μέλλοντος; Αυτή η πανδημία δημιουργεί σε πολιτικό επίπεδο την ανάγκη να αξιολογήσουμε και να αξιοποιήσουμε στον μέγιστο δυνατό βαθμό τις διαθέσιμες τεχνολογίες. Απ’ την άλλη, είναι μια πρόκληση για να δούμε τι πρέπει να κάνουμε ώστε, εκτός από τον πραγματικό κόσμο, οι «μη έχοντες» να εκλείψουν και από τον ψηφιακό...

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL