Live τώρα    
16°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
16 °C
11.2°C18.1°C
2 BF 63%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
14 °C
10.6°C16.9°C
2 BF 67%
ΠΑΤΡΑ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
10.0°C15.5°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
13.8°C16.4°C
2 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
9 °C
8.9°C14.6°C
0 BF 81%
Ποιος είναι ο Μπέρνι Σάντερς;
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ποιος είναι ο Μπέρνι Σάντερς;

Επιμέλεια: Θανάσης Κούτσης

Του Bhaskar Sunkara*

Γεννημένος στο Μπρούκλιν, το 1941, από Εβραίους γονείς που μετανάστευσαν από την Πολωνία, ο Σάντερς φοιτά στο πανεπιστήμιο όταν εντάσσεται στην Ένωση Νέων Σοσιαλιστών (ΕΝΣ: Young People's Socialist League, YPSL), τη φοιτητική οργάνωση του Σοσιαλιστικού Κόμματος Αμερικής. Κατά τη διάρκεια των χρόνων που ακολούθησαν, ενόσω η ΕΝΣ καταρρέει υπό το βάρος των εντός της αντιπαραθέσεων, εκείνος ρίχνεται ακάθεκτος στις μάχες της εποχής του: αγώνες για τα πολιτικά δικαιώματα, εναντίον του πολέμου του Βιετνάμ κ.ο.κ. Στη συνέχεια, αναλαμβάνει δράση με το Ενωτικό Κόμμα Ελευθερίας (Liberty Union Party), έναν μικρό πολιτικό σχηματισμό με έδρα την ορεινή Πολιτεία του Βερμόντ, όπου θέτει επανειλημμένα υποψηφιότητα, χωρίς επιτυχία, για τις θέσεις του γερουσιαστή και του κυβερνήτη.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1970, απέχει από την πολιτική και ασχολείται με προγράμματα λαϊκής εκπαίδευσης. Κατόπιν, το 1979, ηχογραφεί για λογαριασμό της εταιρείας Folkway Records τους λόγους εκείνου που υπήρξε πεντάκις υποψήφιος του Σοσιαλιστικού Κόμματος Αμερικής για τις προεδρικές εκλογές, του Γιουτζίν Β. Ντεμπς. Προσφέρει έτσι μια δεύτερη νεότητα σε διακηρύξεις όπως: «Δεν είμαι στρατιώτης του καπιταλισμού, είμαι προλετάριος επαναστάτης» ή «Είμαι αντίθετος με όλους τους πολέμους, εκτός από έναν». Ομολογίες πίστης ενάντια στο ρεύμα, σε μια χώρα που προετοιμάζεται να εναγκαλιστεί τη ρηγκανική αντεπανάσταση.

Δύο χρόνια αργότερα ωστόσο, προς γενική έκπληξη, ο Σάντερς καταφέρνει να εκλεγεί δήμαρχος του Μπέρλιγκτον, της μεγαλύτερης πόλης του Βερμόντ. Το εντυπωσιακό κατόρθωμα χαιρετίζει η «Vermont Vanguard Press», η τοπική εβδομαδιαία εφημερίδα, η οποία, σε μια ειδική έκδοσή της, ανακηρύσσει τη «λαϊκή δημοκρατία του Μπέρλιγκτον». Ο νέος δήμαρχος κρεμάει στον τοίχο του γραφείου του ένα πορτρέτο του Ντεμπς. Αφού επανεκλέγεται τρεις φορές στο αξίωμα του επικεφαλής της κοινότητας, το 1990 τολμά και καταφέρνει να επικρατήσει στις εκλογές, αν και ανεξάρτητος υποψήφιος, κερδίζοντας μια θέση στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Θα διατηρήσει την έδρα του έως το 2006, τη χρονιά της εκλογής του ως γερουσιαστή του Βερμόντ. Το πορτρέτο του Ντεμπς πλέον διακοσμεί το γραφείο του στο Καπιτώλιο της Ουάσιγκτον.

Ως ανεξάρτητος, ο Σάντερς δεν δίστασε να κατέλθει υποψήφιος απέναντι στο Δημοκρατικό Κόμμα. Ωστόσο, το όραμά του για τον σοσιαλισμό θυμίζει περισσότερο τον Σουηδό πρωθυπουργό Ούλοφ Πάλμε (θητεία: 1969-1976 και κατόπιν 1982-1986) παρά τον μέντορά του Ντεμπς, υπέρμαχο των μπολσεβίκων. Του αρέσει να αντιπαραθέτει τις επιτυχίες του κράτους πρόνοιας με τις ανισότητες που διαχωρίζουν την αμερικανική κοινωνία, εμμένοντας πάντοτε στην παιδική φτώχεια και την απουσία προσιτής και αποτελεσματικής υγειονομικής κάλυψης.

Στους λόγους του, ο όρος «σοσιαλισμός» επιτρέπει κατά κύριο λόγο τη μετάδοση της πλούσιας και μακράς ιστορίας της προοδευτικής παράταξης στις ΗΠΑ, αγνοημένης σε μεγάλο βαθμό από τις επίσημες αφηγήσεις. Στην πράξη, η πολιτική γραμμή του ως γερουσιαστή του Βερμόντ ακολουθεί από κοντά εκείνη της αριστερής πτέρυγας του Δημοκρατικού Κόμματος. Όπως το δήλωνε μετ' επιτάσεως, στις 22 Μαΐου του 2005, ο Χάουαρντ Ντιν, τότε πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής του Δημοκρατικού Κόμματος, στην εκπομπή «Meet The Press», «είναι απλώς ένας προοδευτικός δημοκράτης. Η αλήθεια είναι ότι ο Μπέρνι Σάντερς κατά 98% ψηφίζει ό,τι και οι Δημοκρατικοί».

Το μόνο ανεξάρτητο μέλος του Κογκρέσου δεν είναι λοιπόν θιασώτης της επανάστασης, ούτε καν ριζοσπάστης της ίδιας ιδιοσυγκρασίας με τον Τζέρεμι Κόρμπιν στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ο αγώνας του επικεντρώνεται στην αναδιανομή του πλούτου, όχι στην ιδιοκτησία ή στον έλεγχό του.

Το γεγονός ότι ένας σοσιαλιστής μπορεί να είναι τόσο δημοφιλής στην Αμερική του 21ου αιώνα καταπλήσσει τους παρατηρητές. Η ύπαρξη πολιτικών προσωπικοτήτων με ρίζες στην Αριστερά δεν αποτελεί κάποιου είδους παραξενιά στην Ευρώπη, αλλά σίγουρα είναι στις ΗΠΑ, όπου ποτέ δεν ευδοκίμησε κάποιο μαζικό λαϊκό κόμμα ικανό να φτάσει στην εξουσία και να εγκαθιδρύσει ένα αναδιανεμητικό καθεστώς ευρείας κλίμακας. Εντούτοις, στο μεγαλύτερο μέρος του 20ού αιώνα, αρκετοί μαχητικοί δημοκράτες συνέχισαν να χτίζουν τα θεμέλια ενός τέτοιου συστήματος. Εργατικά συνδικάτα, οργανώσεις υπεράσπισης των πολιτικών δικαιωμάτων, σύλλογοι: οι κοινωνικές δυνάμεις που επενδύθηκαν σε αυτό το σχέδιο δεν εξαφανίστηκαν. Ωστόσο, καθώς δεν ασκούν κανέναν έλεγχο σε ένα κόμμα κατά βάση αφοσιωμένο στην υπεράσπιση των συμφερόντων του κεφαλαίου, βρίσκονται παραγκωνισμένες από τον δημόσιο διάλογο, αρκετά συχνά μάλιστα χωρίς να προβάλλουν αντίσταση. Αφού το χάσμα που τους χωρίζει από τους μεγαλοπαράγοντες του κόμματος κάθε μέρα μεγαλώνει και περισσότερο, δεν προκαλεί και τόσο μεγάλη έκπληξη το γεγονός ότι η φωνή ενός Μπέρνι Σάντερς εγείρει ένα ολοένα αυξανόμενο ενδιαφέρον.

Ο ίδιος ο Σάντερς περιγράφει την υποψηφιότητά του ως μια απόπειρα εδραίωσης και οργάνωσης μιας διεσπαρμένης Αριστεράς, που δυσκολεύεται να ακουστεί. Η εκστρατεία τού Σάντερς δεν σκοπεύει ούτε στην εκ των έσω αναμόρφωση του Δημοκρατικού Κόμματος, όπως έλπιζαν να κάνουν ο Γιουτζίν ΜακΚάρθυ το 1968 ή ο Τζορτζ ΜακΓκόβερν το 1972, ούτε στην οικοδόμηση μιας αριστερής δύναμης ανάλογης με τον «συνασπισμό του ουράνιου τόξου», που αναδύθηκε κατά τη δεκαετία του 1980 γύρω από την υποψηφιότητα του Τζέσι Τζάκσον. Προσφέρει όμως σε εκατομμύρια αποκλεισμένους μια ευκαιρία να υψώσουν τη φωνή και να απαιτήσουν κάτι διαφορετικό από μια πολιτική συμπαιγνίας με τη Γουόλ Στριτ. Νά λοιπόν γιατί ο σοσιαλιστής υποψήφιος γαργαλίζει τα αυτιά των εκλογέων: αποκαθιστά την ισχύ της αντίληψης σύμφωνα με την οποία το κράτος μπορεί να συντρέξει τους κοινωνικά μειονεκτούντες, ενώ ταυτόχρονα στηρίζεται σε κοινωνικά κινήματα ικανά να αποκαταστήσουν τον συσχετισμό δυνάμεων απέναντι στην εξουσία του χρήματος.

* Ο Bhaskar Sunkara είναι ιδρυτής και διευθυντής της πολιτικής επιθεώρησης «Jacobin», με έδρα τη Νέα Υόρκη.

Διαβάστε ολόκληρο το κείμενο με τίτλο: «Η Χίλαρι Κλίντον απέναντι σε έναν αντίπαλο πιο σκληρό απ' όσο περίμενε» στην διεύθυνση https://monde-diplomatique.gr/?p=1157

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL