Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που οι Ευρωπαίοι ηγέτες διασταύρωναν τα ξίφη τους μέχρι τα ξημερώματα για την οικονομία, το μεταναστευτικό ή το Brexit. Στη χθεσινή σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες η ιστορία δεν διέφερε πολύ, μόνο που αυτήν τη φορά το διακύβευμα ήταν η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Μία ημέρα μετά την ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι αρχηγοί των κρατών και των κυβερνήσεων διαπραγματεύονταν μέχρι αργά το βράδυ με σκοπό να συμφωνήσουν σε μια κοινή δέσμευση για κλιματική ουδετερότητα (ολική απεξάρτηση από τον άνθρακα) μέχρι το 2050. Μέχρι την ώρα που τυπωνόταν η “Α”, η συμφωνία αυτή δεν είχε επιτευχθεί.
Όπως ήταν αναμενόμενο, οι τρεις χώρες της ανατολικής Ευρώπης (Ουγγαρία, Τσεχία και Πολωνία), των οποίων οι οικονομίες είναι στενά συνδεδεμένες με τον άνθρακα, δίσταζαν να συμφωνήσουν. Το αρχικό επιχείρημά τους (το εξέφρασαν ήδη από το καλοκαίρι) είναι ότι το κοινωνικό και οικονομικό κόστος της μετάβασης σε πιο πράσινες μορφές ενέργειας είναι δυσβάσταχτο και επομένως ζητούσαν οικονομική στήριξη από την Ε.Ε.
Σε συνέχεια των εν λόγω αιτημάτων η Επιτροπή προανήγγειλε την Τετάρτη τη δημιουργία ενός “Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης” με στόχο την κινητοποίηση 100 δισ. πράσινων επενδύσεων στις περιοχές και τους τομείς της ηπείρου που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη.
Ο Πολωνός πρωθυπουργός Ματέους Μοραβιέτσκι φέρεται να είπε στους ομολόγους του ότι δεν μπορεί να συμφωνήσει με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σχετικά με την κλιματική αλλαγή και ζήτησε περαιτέρω εγγυήσεις για τη χρηματοδότηση της μετάβασης, καθώς και να μετρήσει ο στόχος για την κλιματική ουδετερότητα συνολικά για την ήπειρο και όχι για κάθε χώρα ξεχωριστά, ώστε να υπάρχει περιθώριο μη συμμόρφωσης από κάποιες χώρες που βρίσκονται πιο πίσω.
Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν από την πλευρά του δήλωσε στους δημοσιογράφους πως «όλοι γνωρίζουμε ότι η κλιματική αλλαγή είναι ένα μεγάλο πρόβλημα», αλλά πρόσθεσε ότι η καταπολέμησή της “κοστίζει πολλά χρήματα”. Η ουγγρική κυβέρνηση επιθυμεί η ευρωπαϊκή οικονομία να είναι κλιματικά ουδέτερη έως το 2050, αλλά δεν πρέπει οι "γραφειοκράτες των Βρυξελλών" να επιτρέψουν να πληρώσουν το κόστος της καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής "φτωχοί άνθρωποι και φτωχές χώρες”, είπε.
Όμως το “πακέτο” των 100 δισ. για τα επόμενα επτά χρόνια δεν φαίνεται να ήταν αρκετό για να πείσει αμέσως τις χώρες που αντέδρασαν, καθώς στη χθεσινή σύνοδο τέθηκε ένα ακόμα ζήτημα, αυτό της πυρηνικής ενεργείας. «Για μένα είναι σημαντικό να έχουμε τη βεβαιότητα ότι κανείς δεν θα μας σταματήσει στην κατασκευή μονάδων πυρηνικής ενέργειας. Απλώς θέλουμε να έχουμε ηλεκτρική ενέργεια για τον κόσμο, για τις επιχειρήσεις, και θέρμανση. Και αυτό είναι προτεραιότητα και θα δω. Δεν αποκλείω τίποτε. Η πυρηνική ενέργεια είναι καθαρή ενέργεια, χωρίς καθόλου εκπομπές. Και δεν ξέρω γιατί πολλές χώρες έχουν πρόβλημα με αυτό» δήλωνε ο Τσέχος πρωθυπουργός Αντρέι Μπάμπις.
Το περίεργο σε αυτήν την εξέλιξη είναι ότι επί της ουσίας για την Ε.Ε. δεν υπάρχει πρόβλημα. Η Ε.Ε. δεν υπαγορεύει στις εθνικές κυβερνήσεις τις ενεργειακές τους επιλογές. Ωστόσο, φαίνεται πως μαζί με την Τσεχία συντάσσεται, σε μια περίεργη συμμαχία, και η Γαλλία. Προσερχόμενος στη συνεδρίαση ο Ολλανδός πρωθυπουργός Ξαβιέ Μπετέλ χαρακτήρισε “παράξενο” το επιχείρημα των Τσέχων και δήλωσε ότι “δεν το καταλαβαίνει”. "Μπορούν να κατασκευάσουν πυρηνικά εργοστάσια -δεν χρειάζονται την Ευρώπη γι' αυτό- αλλά το κάνουν μεγάλο θέμα" είπε.
Στόχος, πάντως, του νέου προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ ήταν να επιτευχθεί ένας συμβιβασμός, έστω σε επίπεδο διατυπώσεων, που να μην “ψαλιδίζει” τη φιλοδοξία της Ε.Ε. να πρωτοπορήσει στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής.
Την ώρα που οι Ευρωπαίοι ηγέτες προετοιμάζονταν για τη δύσκολη μάχη για το κλίμα, 28 ακτιβιστές της Greenpeace κατάφεραν να «ξεγελάσουν» τη βελγική ασφάλεια και να σκαρφαλώσουν στην πρόσοψη του κτηρίου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, όπου άπλωσαν ένα πανό με το σύνθημα «Κλιματική Έκτακτη Ανάγκη» στα γερμανικά, γαλλικά, ιταλικά, ισπανικά και πολωνικά. H δράση ανέδειξε επίσης τα κενά στην ασφάλεια του κτηρίου όπου συνεδριάζουν οι «28» της Ε.Ε., καθώς οι ακτιβιστές χρησιμοποιώντας ένα παλιό πυροσβεστικό όχημα ξεγέλασαν τους φύλακες και σκαρφάλωσαν στη μεταλλική πρόσοψη του κτηρίου Europa προκειμένου να κρεμάσουν το πανό. Η πυροσβεστική υπηρεσία των Βρυξελλών έστησε δύο μεγάλες σκάλες για να επιτρέψει στους αστυνομικούς να σκαρφαλώσουν στην πρόσοψη του κτηρίου και να συλλάβουν τους Γάλλους, Βέλγους και Γερμανούς ακτιβιστές της Greenpeace.
«Κάναμε το καθήκον μας» δήλωσε ικανοποιημένη η Λόρα Ούλμαν, εκπρόσωπος της οργάνωσης, μετά το τέλος της αστυνομικής επιχείρησης.
