Την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, έναν “οδικό χάρτη” για την μετάβαση της ΕΕ σε μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία, παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενώπιον της Ολομέλειας του Ευρωκοινοβουλίου στο Στρασβούργο.
“Στόχος είναι να συμφιλιώσουμε την οικονομία με τον πλανήτη. Να συμφιλιώσουμε τον τρόπο που παράγουμε και καταναλώνουμε με τον πλανήτη” δήλωσε χθες σε Βρυξέλλες και Στρασβούργο η νέα πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, επισημαίνοντας παράλληλα ότι, πέρα από αναγκαιότητα, αποτελεί “ευκαιρία” για μια “νέα στρατηγική ανάπτυξης” που θα “δώσει περισσότερα από αυτά που θα πάρει”.
Η Φον Ντερ Λάιεν έκανε λόγο για δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και προώθηση της καινοτομίας υπογραμμίζοντας ότι το “παλιό μοντέλο ανάπτυξης που βασιζόταν στη ρύπανση του περιβάλλοντος είναι πλέον ξεπερασμένο”.
Επανέλαβε δε ότι η εν λόγω μετάβαση πρέπει να είναι “δίκαιη” και “να μην αφήνει κανέναν πίσω”, προαναγγέλλοντας τη δημιουργία του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης, που θα έχει ως στόχο την κινητοποίηση 100 δισ. επενδύσεων τα επόμενα επτά έτη από δημόσια και ιδιωτικά κεφάλαια για τους πιο “ευάλωτους τομείς και περιοχές”.
Ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής, αρμόδιος για την Πράσινη Συμφωνία Φρανς Τίμερμανς εξήγησε σε συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε ότι αυτά τα κεφάλαια θα χρησιμοποιηθούν μόνο γι’ αυτόν τον σκοπό. Ωστόσο, σημείωσε ότι η Επιτροπή έχει υπολογίσει ότι σε γενικές γραμμές για τη μετάβαση θα χρειαστούν 260 δισ. ετησίως ή 1,5% του ΑΕΠ.
Το επενδυτικό σχέδιο για μια βιώσιμη Ευρώπη, το οποίο θα συμβάλει στην κάλυψη των επενδυτικών αναγκών, θα το παρουσιάσει η Επιτροπή τον Ιανουάριο του 2020. Όπως σημειώνεται, τουλάχιστον το 25% του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ θα πρέπει να αφιερωθεί στη δράση για το κλίμα, ενώ περαιτέρω στήριξη θα παράσχει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, η οποία χαρακτηρίζεται από την Επιτροπή “ευρωπαϊκή τράπεζα για το κλίμα”. Για να συμβάλει ο ιδιωτικός τομέας στη χρηματοδότηση της πράσινης μετάβασης, η Επιτροπή θα παρουσιάσει επίσης το 2020 μια στρατηγική πράσινης χρηματοδότησης.
Σε ό,τι αφορά τον Μηχανισμό Δίκαιη Μετάβασης, η Επιτροπή επισημαίνει ότι θα στηρίξει τις περιφέρειες που εξαρτώνται “σε μεγάλο βαθμό από τις βιομηχανίες υψηλής έντασης άνθρακα”, καθώς και τους “πολίτες που είναι πιο ευάλωτοι στη μετάβαση παρέχοντας πρόσβαση σε προγράμματα επανειδίκευσης και ευκαιρίες απασχόλησης σε νέους οικονομικούς τομείς”.
Συνολικά, ο οδικός χάρτης της Επιτροπής περιγράφει τις απαιτούμενες επενδύσεις και τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία και εξηγεί τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να εξασφαλιστεί ότι η μετάβαση θα είναι δίκαιη και χωρίς αποκλεισμούς.
Όπως αναφέρει η Επιτροπή, “η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία καλύπτει κυρίως τις μεταφορές, την ενέργεια, τη γεωργία, τα κτήρια και τις βιομηχανίες, όπως τη βιομηχανία χάλυβα, σκυροδέματος, την τεχνολογία πληροφοριών και επικοινωνίας, την κλωστοϋφαντουργία και τη χημική βιομηχανία”.
Για να εντάξει στη νομοθεσία την πολιτική φιλοδοξία να καταστεί η Ευρώπη η πρώτη παγκόσμια κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050, η Επιτροπή θα υποβάλει εντός εκατό ημερών τον πρώτο «ευρωπαϊκό νόμο για το κλίμα». Για να επιτευχθούν οι φιλόδοξοι στόχοι για το κλίμα και το περιβάλλον, η Επιτροπή θα παρουσιάσει επίσης τη στρατηγική για τη βιοποικιλότητα για το 2030, τη νέα βιομηχανική στρατηγική και το σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία, τη στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» για βιώσιμα τρόφιμα και προτάσεις για μια Ευρώπη χωρίς ρύπανση.
Εξάλλου, η Επιτροπή σημειώνει ότι θα ξεκινήσει “αμέσως εργασίες για την αναθεώρηση προς τα άνω των ευρωπαϊκών στόχων για τις εκπομπές για το 2030, καθορίζοντας μια ρεαλιστική πορεία προς τον στόχο του 2050”. Ειδικότερα, η Επιτροπή έχει προαναγγείλει την αναθεώρηση του στόχου μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα για το 2030 σε πάνω από 50% και ενδεχομένως 55%. Ωστόσο, η επιστημονική κοινότητα έχει επανειλημμένα τονίσει ότι ούτε και αυτοί οι στόχοι είναι ικανοποιητικοί για τον περιορισμό της θέρμανσης του πλανήτη στον 1,5 βαθμών Κελσίου και πιέζει για 65%. Ερωτηθείς σχετικά, ο Φ. Τίμερμανς σημείωσε ότι πρώτα πρέπει να γίνει μια αναλυτική μελέτη επιπτώσεων και διαβεβαίωσε ότι η Επιτροπή στοχεύει στη λήψη απόφασης το ερχόμενο καλοκαίρι προκειμένου να είναι έτοιμη η Ευρώπη για την επόμενη Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα (COP26) στη Γλακώβη τον Νοέμβριο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία έλαβε ευρεία υποστήριξη από τους ευρωβουλευτές, καθώς τα περισσότερα κόμματα εξέφρασαν θετική άποψη. Ωστόσο, το μεγάλο διακύβευμα είναι κατά τη σημερινή σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες να “δεσμευτούν” οι τρεις χώρες (Πολωνία, Τσεχία, Ουγγαρία) που μέχρι τώρα διαφωνούσαν στον στόχο για κλιματική ουδετέροτητα μέχρι το 2050. Σε αυτήν την προσπάθεια η Επιτροπή θα επιστρατεύσει τον Μηχανισμο Δίκαιης Μετάβασης των 100 δισ. επενδύσεων. Όμως η συζήτηση σίγουρα θα πάει και στα παραπάνω κεφάλαια που θα πρέπει να κινητοποιήσουν οι χώρες του Βορρά προκειμένου να “πειστεί” η Ανατολή και, όπως πάντα, οι αντιδράσεις αυτές είναι απρόβλεπτες.
