Είναι "το πιο αριστερό πρόγραμμα" που έχουν παρουσιάσει οι Εργατικοί τα τελευταία χρόνια, υπογραμμίζουν με ανησυχία οι “Financial Times”. Δεν κρύβουν πια τη "μαρξιστική ατζέντα" τους, κραυγάζουν οι ταμπλόιντ. Και οι αναλυτές του Σίτι αναθεματίζουν τους "τιμωρητικούς φόρους" με τους οποίους απειλούνται οι μεγάλες βρετανικές επιχειρήσεις. Δεν μπορεί, κάτι ενδιαφέρον θα συμβαίνει εδώ.
Ο Τζέρεμι Κόρμπιν παρουσίασε χθες το πρόγραμμα του κόμματος ενόψει των εκλογών της 12ης Δεκεμβρίου, "του πιο ριζοσπαστικού και φιλόδοξου σχεδίου για τη μεταμόρφωση της χώρας εδω και δεκαετίες", όπως το προσδιόρισε ο ίδιος. Δεν είναι όμως μόνο ένα φιλόδοξο πρόγραμμα αλλά και ένα φιλόδοξο στοίχημα για τον ίδιο και την αριστερή στροφή που επιχείρησε η ηγεσία του. Είναι έτοιμη γι’ αυτό η βρετανική κοινωνία;
"Ας κοιτάξουμε το μέλλον" ήταν το σύνθημα των Εργατικών στις εκλογές του 1945, μια αναμέτρηση που οι Εργατικοί κέρδισαν θριαμβευτικά έχοντας ποντάρει στην κούραση του βρετανικού λαού από τις θυσίες του πολέμου και τις "ευθύνες" της αυτοκρατορίας. Σήμερα, ποντάρουν σε ένα διαφορετικό είδος κόπωσης, εκείνο του Brexit, της ατελείωτης εσωστρέφειας και μιας δεκαετίας συντηρητικών κυβερνήσεων.
Δεν είναι το Brexit αλλά ο νεοφιλελευθερισμός, λέει ο Κόρμπιν. Είναι η διάλυση του κοινωνικού κράτους αλλά και της ίδιας της κοινωνίας από τη Μάργκαρετ Θάτσερ και τους επιγόνους της, οι ιδιωτικοποιήσεις που ρήμαξαν δημόσιες υπηρεσίες οι οποίες έκαναν κάποτε τους Βρετανούς περήφανους, η ασταθής ανάπτυξη και η διαρκής λιτότητα, οι αβυσσαλέες κοινωνικές ανισότητες.
Θα πείσει τελικά αυτό το μήνυμα ή μήπως η κόπωση του Brexit και ο εθνικισμός των τελευταίων ετών θα στρέψουν τους ψηφοφόρους προς εκείνον που υπόσχεται να ξεκόψει από την Ευρώπη "το συντομότερο δυνατόν", όπως ο απερχόμενος πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον; Και σε τελική ανάλυση... πού θα βρουν οι Εργατικοί τα λεφτά για τις φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις, όπως διερωτώνται ήδη από χθες όλοι οι "σοβαροί" αναλυτές και εκείνης της χώρας;
Εθνικοποιήσεις, κοινωνικές δαπάνες, περιβαλλοντικοί φόροι
"Τις επόμενες τρεις εβδομάδες θα ακούσετε ότι όλα όσα περιέχονται στο πρόγραμμά μας είναι αδύνατα. Γιατί; Επειδή το σύστημα δουλεύει άψογα για τους δυνατούς, ακόμη και αν δεν λειτουργεί για τον υπόλοιπο λαό. Είναι ένα πρόγραμμα γεμάτο φιλόδοξα και φιλολαϊκά μέτρα που το πολιτικό κατεστημένο μπλόκαρε για μια ολόκληρη γενιά" τόνισε ο Κόρμπιν κάτω από τα ηχηρά χειροκροτήματα των φοιτητών και των υποστηρικτών του κόμματος που παρακολούθησαν την παρουσίαση του προεκλογικού μανιφέστου των Εργατικών στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμινχαμ.
Ο Κόρμπιν πιστεύει ότι η λιτότητα της τελευταίας δεκαετίας έχει εξαντλήσει τόσο τη βρετανική κοινωνία ώστε να είναι πια έτοιμη να υποδεχτεί μέτρα που θα απορρίπτονταν αυτομάτως ως "ουτοπικά" ή "εξωφρενικά" στα χρόνια της νεοφιλελεύθερης συναίνεσης. Τα πράγματα όμως έχουν αλλάξει αρκετά ώστε ο Κόρμπιν να παρουσιάζει σήμερα ένα σχέδιο για σαρωτικές εθνικοποιήσεις που δεν αποπνέει κρατισμό αλλά μοντερνισμό.
Για παράδειγμα, η τμηματική εθνικοποίηση της τηλεπικοινωνιακής British Telecom με στόχο όλα τα βρετανικά νοικοκυριά να εξασφαλίσουν δωρεάν πρόσβαση στο Ιντερνετ ή, το πιο εντυπωσιακό ίσως σημείο του προγράμματος, ένα σχέδιο κατά της κλιματικής αλλαγής που δεν περιορίζεται στα γνωστά ευχολόγια περί πράσινης ανάπτυξης αλλά κοστολογεί τα πάντα στέλνοντας στις πετρελαϊκές επιχειρήσεις τον λογαριασμό με τη μορφή φόρων 11 δισεκατομμυρίων λιρών.
"Δεν μπορούμε άλλο να αρνηθούμε το πόσο επείγουσα είναι η κατάσταση. Το βλέπουμε παντού γύρω μας... Δεν έχουμε περιθώρια να χάσουμε κι άλλο χρόνο. Η κρίση απαιτεί άμεση δράση. Αλλά δεν είναι δίκαιο το κόστος να βαρύνει τις νοσοκόμες, τους οικοδόμους και τους εργαζόμενους της ενεργειακής βιομηχανίας" υπογράμμισε ο Κόρμπιν. Το πρόγραμμα υπόσχεται μηδενικές εκπομπές αερίων έως τα τέλη της δεκαετίας που θα αρχίσει το 2030.
Η έμφαση όμως δεν βρίσκεται στις ημερομηνίες. Ο Τζέρεμι Κόρμπιν εξήγγειλε ένα πρόγραμμα δημόσιων επενδύσεων που απειλεί να κάνει στην περιβόητη "δημοσιονομική πειθαρχία" όσα έκανε ο θατσερισμός στο κράτος πρόνοιας. Ή οι "νέοι Εργατικοί" του Τόνι Μπλερ σε έναν από τους βασικούς θεμελιωτές της σοσιαλδημοκρατίας.
Η έμφαση βρίσκεται στις δαπάνες. Μιλάμε για χρηματοδότηση με 75 δισεκατομμύρια λίρες της οικοδόμησης 150.000 εργατικών κατοικιών τον χρόνο, στο πλαίσιο ενός από τα μεγαλύτερα κατασκευαστικά προγράμματα που έχουν εξαγγελθεί εδώ και δεκαετίες. Για το σύστημα υγείας το μανιφέστο προτείνει επιπλέον δαπάνες 26 δισεκατομμυρίων λιρών για την ενίσχυση των νοσοκομείων και τη βελτίωση της περίθαλψης. Ετήσια αύξηση χορηγήσεων 4,3% για τα επόμενα τέσσερα χρόνια, που θα ανεβάσει τον προϋπολογισμό του υπουργείου Υγείας στα 178 δισεκατομμύρια μέχρι το 2023-24.
Τα κοινωνικά μέτρα και ο μοντερνισμός συνοδεύεται βέβαια και από νότες νοσταλγίας καθώς οι Βρετανοί αγαπούν τις παραδόσεις. "Ακόμη θυμάμαι τον βρετανικό σιδηρόδρομο" τόνισε κατά την ομιλία του ο Κόρμπιν καταγγέλλοντας τις ιδιωτικές εταιρείες που έχουν αναλάβει τις τελευταίες δεκαετίες το δίκτυο παρέχοντας χειρότερες υπηρεσίες και στοιχίζοντας ακριβότερα στο βρετανικό Δημόσιο.
Το μανιφέστο των Εργατικών απευθύνεται όμως κυρίως στους νέους και τους εργαζόμενους. Υπόσχεται ψήφο στα 16, εξαετή δωρεάν εκπαίδευση ενηλίκων και 1.000 νέα κέντρα στήριξης παιδιών, ένα εκατομμύριο νέες θέσεις εργασίας στην πράσινη βιομηχανία. Επίσης, αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 10 λίρες ανά ώρα για όλους και αύξηση 5% για τους δημόσιους υπαλλήλους, επενδύσεις άνω των 70 δισεκατομμυρίων λιρών για τη Σκωτία, εθνικοποιήσεις σε σιδηροδρομικά δίκτυα και υπηρεσίες λεωφορείων, σε δίκτυα παροχής ενέργειας, ταχυδρομείου κ.ά.
Βαριά φορολογία των μεγάλων επιχειρήσεων
Οι Εργατικοί θυμούνται τις ρίζες και όταν σχεδιάζουν τη φορολογική πολιτική. Εδώ υπάρχει η υπόσχεση για μηδενική αύξηση φόρων εισοδήματος, ΦΠΑ και εισφορών κοινωνικής ασφάλισης για το 95% του πληθυσμού. Τι γίνεται όμως για το 5%; Το προεκλογικό μανιφέστο των Εργατικών προτείνει την αύξηση του φόρου μεγάλων επιχειρήσεων από το σημερινό 19% στο 26% και μεγάλες αυξήσεις στη φορολόγηση όσων κερδίζουν περισσότερο από 90.000 λίρες τον χρόνο.
Όλοι οι φόροι που διέγραφαν συστηματικά οι Συντηρητικοί τις τελευταίες δεκαετίες επιστρέφουν δριμύτεροι. Ο φόρος στις χρηματιστηριακές συναλλαγές υπολογίζεται ότι θα συγκεντρώνει ετησίως περίπου εννέα δισεκατομμύρια λίρες για το βρετανικό Δημόσιο. Άλλα πέντε δισεκατομμύρια τον χρόνο θα μαζεύονται από την επαναφορά του φόρου κληρονομίας, της επιβολής ΦΠΑ στα ιδιωτικά σχολεία και την εισαγωγή φόρου δεύτερης κατοικίας.
Εν συντομία οι φόροι θα ανέρχονται ετησίως στα 82,9 δισεκατομμύρια λίρες, "με τη μεγάλη πλειονότητα να πέφτει στις μεγάλες επιχειρήσεις και τους πλούσιους", όπως παρατηρούν με αποτροπιασμό οι “Financial Times”. "Θα κάνουμε εκείνους στην κορυφή να πληρώσουν το μερίδιο που τους αναλογεί για να χρηματοδοτήσουν δημόσιες υπηρεσίες παγκόσμιας κλάσης" τόνισε από την πλευρά του ο Κόρμπιν.
Και το Brexit; Οι Εργατικοί υπόσχονται νέα συμφωνία με τις Βρυξέλλες μέσα σε τρεις μήνες. Μια συμφωνία που θα κρατήσει τη Βρετανία σε τελωνειακή ένωση με την Ε.Ε. και θα τεθεί σε δημοψήφισμα μαζί με την επιλογή της παραμονής. Απομένουν τρεις εβδομάδες για να μάθουμε αν η διέξοδος αυτή θα ακουστεί αρκετά πειστική και αν η "μεταμόρφωση" της βρετανικής κοινωνίας που υπόσχονται οι Εργατικοί θα υπερισχύσει τελικά των κραυγών και των “rule Britania” των υποστηρικτών του Brexit.
