Τελικά δεν ήταν μπλόφα και ο Ντόναλντ Τραμπ κάνει πράξη την απειλή του να αποσύρει τη χώρα του από τη συμφωνία του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή. Η επισημοποίηση της κίνησης προκαλεί θύελλα διεθνών επικρίσεων και συμπίπτει με τη δραματική προειδοποίηση χιλιάδων επιστημόνων για τα "ανείπωτα δεινά" που περιμένουν την ανθρωπότητα αν δεν υπάρξουν καθοριστικές αλλαγές για την αντιμετώπιση του φαινομένου.
"Οι Ηνωμένες Πολιτείες εκκινούν τη διαδικασία αποχώρησης από τη συμφωνία του Παρισιού. Κατ' εφαρμογήν των όρων αυτής της συμφωνίας, οι Ηνωμένες Πολιτείες υπέβαλαν επίσημη γνωστοποίηση της αποχώρησής τους στα Ηνωμένα Εθνη. Η αποχώρηση θα τεθεί σε ισχύ έναν χρόνο μετά τη γνωστοποίηση" αναφέρεται συνοπτικά στην ανακοίνωση που επισφραγίζει την πρώτη στα χρονικά απόσυρση χώρας από τη διεθνή συμφωνία.
Για την ακρίβεια, η προσχώρηση προ διετίας της Συρίας και της Νικαράγουας στη διεθνή συμφωνία υπό την αιγίδα του ΟΗΕ αφήνει στις ΗΠΑ ένα θλιβερό προνόμιο. Θα είναι πλέον το μοναδικό μέλος των Ηνωμένων Εθνών που δεν θα καλύπτεται από μια διεθνή συμφωνία που έχει υπογραφεί από 197 χώρες.
Στην περίπτωση που ο Τραμπ δεν επανεκλεγεί στην αμερικανική προεδρία τον επόμενο Νοέμβριο, ο διάδοχός του θα έχει στη διάθεσή του 30 μέρες για να ακυρώσει τη μοιραία κίνηση. Όλοι οι υποψήφιοι για το χρίσμα των Δημοκρατικών έχουν δεσμευτεί για την επιστροφή των ΗΠΑ στη συμφωνία.
Ο Τραμπ όμως εξελέγη για να εκπροσωπεί "τους κατοίκους του Πίτσμπουργκ και όχι του Παρισιού", όπως δήλωσε ο ίδιος για να δικαιολογήσει την απόφασή του. Ίσως γι' αυτό Λευκός Οίκος και Ρεπουμπλικανοί πανηγύριζαν χθες για την εκπλήρωση της προεκλογικής υπόσχεσης. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο υπενθύμισε μάλιστα το "άδικο οικονομικό βάρος" που επέβαλε η συμφωνία του ΟΗΕ "στους εργαζόμενους, τις επιχειρήσεις και τους Αμερικανούς φορολογούμενους".
Στην πλευρά των Δημοκρατικών, βέβαια, οι αντιδράσεις ήταν οργισμένες. Η πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Νάνσι Πελόζι έκανε λόγο για μια "αντιεπιστημονική απόφαση που ξεπουλά το μέλλον του πλανήτη και των παιδιών μας", ενώ ο γερουσιαστής Πάτρικ Λίχι μίλησε για την τήρηση "μίας κυνικής, παράλογης υπόσχεσης με μοναδικό στόχο να κερδίσει την εύνοια της βιομηχανίας ορυκτών καυσίμων".
Το μέλλον της συμφωνίας
Το μεγάλο ερώτημα αφορά τώρα το κατά πόσον η κίνηση του Τραμπ θα αποτελέσει πρόσχημα για την περαιτέρω υποβάθμιση της συμφωνίας, με μια σειρά χώρες να ακολουθούν στη συνέχεια το παράδειγμα των ΗΠΑ.
Ήταν κάτι που πρώτη υπαινίχθηκε η Ρωσία, η οποία επικύρωσε τη συμφωνία τον περασμένο μήνα. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ εκτίμησε χθες ότι είναι "πολύ δύσκολο" να μιλάμε για μια διεθνή συμφωνία για το κλίμα "χωρίς τις ΗΠΑ".
Σε εντελώς διαφορετικό μήκος κύματος η ευρωπαϊκή Κομισιόν διαβεβαίωσε ότι η συμφωνία του ΟΗΕ "είναι εδώ για να μείνει". Τη μεγαλύτερη αποφασιστικότητα όμως να στηρίξουν τη συμφωνία έδειξαν το Παρίσι και το Πεκίνο. Ο Πρόεδρος Μακρόν αναμένεται μάλιστα να υπογράψει σήμερα στο Πεκίνο κοινή δήλωση με τον Κινέζο ομόλογό του Σι Τζινπίνγκ, στην οποία οι δύο χώρες θα διακηρύσσουν ότι η συμφωνία του Παρισιού είναι "μη αναστρέψιμη".
Η γαλλική προεδρία υπογράμμιζε από χθες το πόσο "αναγκαία" είναι η "γαλλο-κινεζική σύμπραξη για το κλίμα και τη βιοποικιλότητα". Από την πλευρά της, η Κίνα εξέφραζε την ελπίδα ότι οι οι ΗΠΑ "θα επιδείξουν μεγαλύτερη υπευθυνότητα και θα συμβάλουν περισσότερο στη διαδικασία πολυμερούς συνεργασίας, αντί να προσθέτουν αρνητική ενέργεια".
"Ανείπωτα δεινά"
Την ίδια στιγμή, 11.000 επιστήμονες απ' όλο τον κόσμο προειδοποιούν για τα "ανείπωτα δεινά" που θα προκαλέσει η κλιματική κρίση αν η ανθρωπότητα δεν αλλάξει ρότα το συντομότερο δυνατόν.
"Για να εξασφαλίσουμε ένα βιώσιμο μέλλον πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο που ζούμε. Αυτό περιλαμβάνει μείζονες μετασχηματισμούς στον τρόπο με τον οποίο η παγκόσμια κοινωνία λειτουργεί και αλληλεπιδρά με τα φυσικά οικοσυστήματα" επισημαίνουν στο κείμενο που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση "Βιοεπιστήμη" (BioScience) με αφορμή τη συμπλήρωση 40 χρόνων από την πρώτη παγκόσμια διάσκεψη για το κλίμα στη Γενεύη το 1979.
Δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο, τονίζουν οι επιστήμονες από 153 χώρες. "Η κλιματική κρίση έφτασε και επιταχύνεται με ταχύτερους ρυθμούς απ' ό,τι περίμεναν οι περισσότεροι επιστήμονες. Είναι πιο σοβαρή απ' ό,τι περιμέναμε απειλώντας οικοσυστήματα και το ίδιο το μέλλον της ανθρωπότητας" σημειώνουν.
Ανάμεσα στα μέτρα προστασίας που προτείνουν είναι η εγκατάλειψη της εξόρυξης ορυκτών καυσίμων για την παραγωγή ενέργειας, ο έλεγχος του υπερπληθυσμού, η προστασία των δασών και η μείωση της κατανάλωσης κρέατος. Άλλοι "βαθιά ανησυχητικοί δείκτες από ανθρώπινες δραστηριότητες" που επιλέγουν οι επιστήμονες περιλαμβάνουν την εκτίναξη του αριθμού των επιβατών στις αεροπορικές πτήσεις και ένα οικονομικό μοντέλο που βασίζεται στη διαρκή μεγέθυνση του ΑΕΠ.
Οι επιστήμονες εντοπίζουν πάντως και κάποια ενθαρρυντικά σημάδια όπως η μείωση του ποσοστού γεννήσεων σε παγκόσμια κλίμακα, η αύξηση της παραγωγής ηλιακής και αιολικής ενέργειας και η αποεπένδυση στη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων. Η καταστροφή του Αμαζονίου έδειχνε επίσης να έχει αρχίσει να αναχαιτίζεται μέχρι την πρόσφατη αύξηση των δασικών πυρκαγιών έπειτα από την εκλογή του Προέδρου Ζαΐρ Μπολσανόρου, υπογραμμίζεται επίσης.
Τα άμεσα μέτρα που προτείνουν οι 11.000 επιστήμονες είναι η αποτελεσματικότερη χρήση της ενέργειας και η επιβολή υψηλών φόρων με στόχο τη μείωση των ορυκτών καυσίμων, η σταθεροποίηση του παγκόσμιου πληθυσμού -που σήμερα αυξάνεται κάθε μέρα κατά 200.000 άτομα- μέσω προσεγγίσεων όπως η παράταση της εκπαίδευσης για τα κορίτσια, η εκτεταμένη αναδάσωση, η αλλαγή διατροφικού μοντέλου και η αναζήτηση οικονομικών στόχων ανεξάρτητων από τη διαρκή μεγέθυνση του ΑΕΠ.
"Τα καλά νέα είναι ότι μια τέτοια σαρωτική αλλαγή, με κοινωνική και οικονομική δικαιοσύνη για όλους, υπόσχεται πολύ μεγαλύτερη ευημερία για τους ανθρώπους από τη διατήρηση του σημερινού μοντέλου" υπογραμμίζουν οι επιστήμονες. Και κλείνουν το κείμενο χαιρετίζοντας τις συνεχιζόμενες μαθητικές κινητοποιήσεις για το περιβάλλον, τις αυξανόμενες αγωγές σε βάρος ρυπαντών και τη διαφαινόμενη ευαισθητοποίηση ορισμένων χωρών και επιχειρήσεων απέναντι στην κλιματική κρίση.
