Live τώρα    
21°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.2°C23.6°C
2 BF 62%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
17.4°C22.5°C
2 BF 64%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
18.2°C19.9°C
4 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
24 °C
21.0°C24.8°C
4 BF 46%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
22 °C
21.9°C23.5°C
3 BF 40%
Η επέμβαση της Τουρκίας στη Συρία ως αντιπαράθεση Κίνας (δι αντιπροσώπου) - ΗΠΑ;
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Η επέμβαση της Τουρκίας στη Συρία ως αντιπαράθεση Κίνας (δι αντιπροσώπου) - ΗΠΑ;

Του Νικολάου Διακίδη*

Με αφορμή την επιχείρηση Πηγή Ειρήνης, επανέρχεται στο προσκήνιο η εκτίμηση ότι η Τουρκία -μετά την κατασταλείσα στάση της 15ης/16ης Ιουλίου 2016- έχει συμπαραταχθεί με τη Λ.Δ. της Κίνας στο πλαίσιο ενός σινο-αμερικανικού «πλανητικού πολέμου», η έναρξη του οποίου τοποθετείται στις 24 Μαρτίου 1999 με την έκβασή του να προσδοκάται πέριξ του 2030.

Τη μυθιστορία δεν την περνάς από την κρησάρα του επιστημονικού λόγου· ή την ενστερνίζεσαι (χάριν παιδιάς) ή (αφού συνειδητοποιήσεις περί τίνος πρόκειται) αντιπαρέρχεσαι. Ανιστορικός ο παραλληλισμός της επιχειρήσεως Συμμαχική Δύναμη με τα γεγονότα του Ιουνίου 1914 στο Σαράγεβο. Αξίζει, όμως, να προβληματισθεί κανείς κατά πόσον στον -υπαρκτό και κλιμακούμενο- ανταγωνισμό (σίγουρα, πάντως, όχι τριακονταετή πλανητικό πόλεμο...) Κίνας - ΗΠΑ η Τουρκία έχει στραφεί προς ανατολάς.

Το -υπό διαμόρφωσιν- πολυπολικό διεθνές σύστημα προσφέρει στην τουρκική ηγεσία αυξημένες δυνατότητες ελιγμών. Επί προεδρίας Ντ. Τραμπ, παρά τη ρεαλιστική στροφή προς την αναδίπλωση και ανασύνταξη δυνάμεων [επιλογή, υπαγορευθείσα από την αμερικανική δημοσιονομική πραγματικότητα και την υπερεπέκταση την συμβάσα κατά την πρώτη δεκαετία του κα' αι.], οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν το μοναδικό κράτος με ικανότητες προβολής ισχύος σε όλα τα μήκη και πλάτη της υφηλίου. Προς το παρόν, η κινεζική εμπλοκή στην Τουρκία είναι -κατά βάσιν- χρηματοοικονομική, εμπορική, επιχειρηματική / επενδυτική, και τεχνολογική / βιομηχανική.

Παραδείγματα: α) η εξαγορά της Tekstil Bankası από την ICBC (5/2015)· β) η απόκτηση από την ZTE της Netaş (8/2017)· γ) η -ύψους 3,6 δισ. δολαρίων- δανειοδότηση από την ICBC για επενδύσεις στον ενεργειακό κλάδο και στον τομέα των μεταφορών και η αναχρηματοδότηση -με 2,7 δισ. δολάρια, πάλι από την ICBC- δανείων για την αποπεράτωση δύο συγκοινωνιακών έργων στην περιοχή του Βοσπόρου (7/2018)· δ) η εισροή συναλλάγματος -αξίας 132,55 εκατ. (11/2016) και 1 δισ. (6/2019) δολαρίων- από την κεντρική τράπεζα της Κίνας προς την τουρκική ομόλογό της κατ’ εφαρμογήν διμερούς συμφωνίας (2/2012) ανταλλαγής («swap») λίρας - γιουάν· ε) η εγγραφή από την CDB πιστώσεως -200 εκατ. δολαρίων- στην TSKB (9/2019).

Σε μία ή δύο δεκαετίες από σήμερα, είναι πιθανόν η Κίνα να είναι σε θέση να αναπτύξει και -το σπουδαιότερο- να υποστηρίξει επιμελητειακώς και να συντηρήσει μάχιμα εκστρατευτικά σώματα σε αποστάσεις χιλιάδων χιλιομέτρων από την κοιτίδα του πάλαι Μέσου Βασιλείου. Τέτοιες κινεζικές δυνατότητες εν έτει 2019 (με επιχειρησιακό μόλις ένα -τ. σοβιετικό- αεροπλανοφόρο ηλικίας πλέον των 30 χρόνων) δεν έχουν ωριμάσει.1

Η τουρκική ηγεσία, λοιπόν, έχει -από τον Ιούλιο 2016- ευθυγραμμισθεί με την Κίνα, στρεφομένη εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών; Ούτε κατά διάνοια. Έχει, όμως, συμπράξει με την Κίνα στο χρηματοοικονομικό πεδίο και παρατηρείται σύγκλιση (όχι σύμπλευση) σε επίπεδο ιδεολογικών κατευθυντηρίων αρχών, οι οποίες αντιστρατεύονται την κρατούσα (εφηρμοσμένη στη Δύση) εκδοχή του φιλελευθερισμού. Στις διεθνείς σχέσεις απαντάται κατά κόρον εκείνο το οποίο είχε εκμυστηρευθεί ο Τζ. Αντρεόττι στους Τάιμς (17/3/2009), ότι δηλαδή: κάποιοι δρώντες επωμίζονται διττό ρόλο, υποδυόμενοι ότι συντάσσονται μαζί σου ενώ -κρυφίως- προλειαίνουν το έδαφος υπέρ των ανταγωνιστών σου· καίρια συμβάντα -ενίοτε- αδυνατούν να τύχουν ορθής αξιολογήσεως κατά την στιγμή του οράν, διότι η συγκέντρωσή σου έχει διασπασθεί από την (ακατάπαυστο) αλληλουχία των στιλπνών καρέ του φιλμ της επικαιρότητος.2

Η Τουρκία τύποις (βάσει συμβατικών δεσμεύσεων και νομοθετικών ή κανονιστικών πράξεων) βρίσκεται σαφώς πολύ πιο κοντά στις Ηνωμένες Πολιτείες απ’ ό,τι στην Κίνα, αλλά -εν τοις πράγμασι- διατηρεί προνομιακούς διαύλους συνεργασίας με το Πεκίνο και με φίλα προσκείμενα σε αυτό κράτη (όπως, λ.χ., το Πακιστάν).

Επιδίωξη της τουρκικής ηγεσίας είναι η κεφαλαιοποίηση των ευκαιριών, που δημιουργούνται από την συρρίκνωση της αμερικανικής, της ευρωπαϊκής, και της ρωσσικής ισχύος, προς όφελος μίας αυτοφώτου τουρκικής υψηλής στρατηγικής, στην οποία επιχειρείται ώσμωση πολιτικού ισλάμ και παντουρανισμού (η οποία δεν είναι καθόλου βέβαιον ότι -σε βάθος χρόνου- είναι συμβατή με τους κινεζικούς σχεδιασμούς για την περιοχή της κεντρικής Ασίας·3 τουναντίον, μοιάζει να συμβαδίζει με τα αμερικανικά συμφέροντα στην εν λόγω περιοχή). Η ερντογανική Τουρκία σχοινοβατεί μεταξύ Η.Π.Α., Κίνας, Ρωσίας, Ισραήλ, Η.Β., Ιράν, Σαουδικής Αραβίας, Κατάρ, και Ε.Ε. (κατά βάσιν: Γαλλίας, Γερμανίας, και Ιταλίας) αξιοποιώντας προς ίδιον όφελος το κενό ισχύος, που διαγράφεται κατά το λυκόφως της αμερικανικής και το λυκαυγές της κινεζικής πρωτοκαθεδρίας στα ευρασιατικά δρώμενα.

Αμετάκλητος ρήξη Ηνωμένων Πολιτειών και Τουρκίας δεν έχει επέλθει και είναι αμφίβολο εάν κάτι τέτοιο θα συντελεσθεί στο προσεχές μέλλον, αφού δεν είναι προς όφελος ούτε της μίας ούτε της άλλης πλευράς. Στόχος της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής δεν είναι (τουλάχιστον, όχι ακόμη) η οριστική ρήξη με τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά η ισορροπία μεταξύ Ουάσινγκτον και Πεκίνου τηρώντας -κατά το δυνατόν- ίσες αποστάσεις. Σε αυτό το πλαίσιο, επιδίωξη των Τούρκων ιθυνόντων είναι να καταστήσουν την Άγκυρα μήλον της έριδος στον ανταγωνισμό Κίνας - ΗΠΑ, ώστε να εκμαιεύσουν όσο το δυνατόν περισσότερα οφέλη (όχι, απαραιτήτως, ανταλλάγματα) τόσο από τον πέραν των Ηρακλείων Στηλών σύμμαχό τους όσο και από τον ευρασιατικό τους επενδυτικό εταίρο. Πρόκειται για πολιτική εμβαπτισθείσα στον ίσο και αμοιβαίο φόβο, η οποία (για τους παρεπιδημούντες στη Νέα Ρώμη) δεν είναι ξένη, αφού παραπέμπει στους διπλωματικούς χειρισμούς της Κωνσταντινουπόλεως έναντι του Λονδίνου [με τα σημερινά δεδομένα: Ουάσινγκτον] και του Βερολίνου [με τα σημερινά δεδομένα: Πεκίνου] την περίοδο 1864 (μία επταετία προ της συνθήκης της Φρανκφούρτης) - 1914.

Στα καθ' ημάς: με Ευρωπαϊκή Ένωση και Ρωσσία αντιμέτωπες με υπαρξιακά διλήμματα -τα οποία καλούνται να λύσουν από θέση ολοένα συρρικνουμένης βάσεως ισχύος-, με τις Ηνωμένες Πολιτείες σε απομονωτιστικό ιδεασμό, και με τον Οργανισμό του Βορειοατλαντικού Συμφώνου σε αναζήτηση ρόλου (αναζήτηση, η οποία φαλκιδεύεται από την ιδεοληπτική αγκύρωση σε μία παρωχημένη -βγαλμένη από τη ναφθαλίνη των ’90s- εκδοχή του φιλελευθερισμού), η grand Anatolian bargain Τουρκίας - ΗΠΑ - Ισραήλ αποτελεί λίαν πιθανό ενδεχόμενο. Άδηλος η ακριβής κατάληξη των -εν εξελίξει- ζυμώσεων (τόσο συνεννοήσεων όσο και αψιμαχιών). Το βέβαιον είναι ότι ζημιωμένοι είναι ήδη (ασχέτως εάν κάποιοι αδυνατούν ή αρνούνται να το αντιληφθούν) η Ελλάδα, η Κύπρος, και τα -ετερογενή- κουρδικά φύλα. Ζητούμενο -πλέον- δεν είναι η αποτροπή των όποιων απωλειών, αλλά η -κατά το δυνατόν- περιστολή του εύρους των.

Όσο για τις οιμωγές ανωτάτων Ελλήνων πολιτειακών και Κουρμάντζι πολιτικών παραγόντων, αυτές θα αρχειοθετηθούν από τον ιστορικό του μέλλοντος όχι μακράν του ερμαρίου, όπου έχουν εναποτεθεί οι παρακλητικές επιστολές του Ριμπαντί -κυρίου της Βύβλου κατά τον ιδ' προχριστιανικό αιώνα- προς τον φαραώ Αχενατόν.

* Ο Νικόλαος Διακίδης είναι διεθνολόγος - στρατηγικός αναλυτής

1 Η λειτουργία (από διετίας ήδη) βάσεως του κινεζικού Π.Ν. στο Τζιμπουτί δεν αναιρεί την άρτι προηγηθείσα διαπίστωση.

2 Διασκευή (με ελεύθερη μεταφορά του νοήματος)· όχι κατά λέξη μετάφραση ούτε ελεύθερη απόδοση. Η ρήση του Ιταλού πρωθυπουργού βρίσκει τέλεια εφαρμογή στη διάδραση των ΗΠΑ με το δικτατορικό καθεστώς του Δ. Ιωαννίδη.

3 Καταφανής η ασυμβατότης τουρκικού πολιτικού ισλάμ και παντουρανισμού με την χριστιανική σλαβική παρουσία στην κεντρική Ασία. Ο ρωσικός εξευρωπαϊσμός στα χνάρια του Πέτρου Α' και ο σλαβικός φονταμενταλισμός στην παράδοση του Φιλοθέου του Πσκοφ (εμπνευστή της περί Τρίτης Ρώμης προφητείας) δεν συμβαδίζουν με την τουρκική εκδοχή του πολιτικού ισλάμ ή τον παντουρανισμό. Η αντίθεση, παρά ταύτα, θα μπορούσε -ίσως- να αμβλυνθεί, εάν προκρινόταν από την Ρωσσία μία παραφθορά της αυτοκρατορικής ιδεολογίας του -ταταρικής καταγωγής- κόμητος Σ. Ουβάροφ (εισηγητού του δόγματος «ορθοδοξία, δεσποτεία/απολυταρχία, [μία αρραγής ρωσική] εθνότης [μετουσίωση του γερμανικού volkstum στο ρωσσικό народность]»)· δυσχερής η εφαρμογή μίας τέτοιας ιδέας (με κέντρο αποφάσεων τη Μόσχα) στη συγκαιρινή κεντρική Ασία (διότι προϋποθέτει αποκαθήλωση του δεσπόζοντος στην ρωσσική πρωτεύουσα πολιτισμικού και μεταφυσικού αφηγήματος).

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL