Σκάνδαλα, κλειστά σύνορα, κλιματική κρίση. Αυτό είναι το τρίπτυχο που επηρέασε την προεκλογική Αυστρία, η οποία ετοιμάζεται σήμερα να εκλέξει για δεύτερη φορά καγκελάριο τον νεαρό δεξιό Σεμπάστιαν Κουρτς. Ή, ακριβέστερα, να αναδείξει το Λαϊκό Κόμμα (OeVP) του πρώτο -και ενισχυμένο σε σχέση με τις εκλογές του 2017.
Ο Κουρτς κατάφερε τότε να κερδίσει τις εκλογές με μια καμπάνια υπέρ των κλειστών συνόρων, σχεδόν την ίδια που έκαναν και οι μετέπειτα κυβερνητικοί του εταίροι από το ακροδεξιό Κόμμα των Ελευθέρων (FPOe). Ωστόσο, πολύ σύντομα η κυβέρνηση του αναγκάστηκε να παραιτηθεί καθώς ο αντικαγκελάριός του και επικεφαλής των ακροδεξιών Χανς Κρίστιαν Στράχε έμπλεξε σε ένα σκάνδαλο πρώτης γραμμής -την περιβόητη υπόθεση Ίμπιζα, που έφτασε στα πρωτοσέλιδα σχεδόν όλης της Ευρώπης.
Υπενθυμίζεται ότι ο Στράχε εμφανίστηκε σε ένα βίντεο μαζί με τον κολλητό του στο κόμμα και τη σύζυγο ενός Ρώσου ολιγάρχη να τα πίνουν σε μια βίλα στο ισπανικό θέρετρο και να συζητάνε για χρηματοδότηση του κόμματος από επιχειρηματίες, παράνομη μεν αλλά “πακεταρισμένη” ώστε να μην εμφανίζεται επισήμως.
Το προφίλ του “μικρού”
Η πρόωρη διάλυση του κυβερνητικού συνασπισμού στη Βιέννη τελικά λειτούργησε υπέρ του 32χρονου Κουρτς, ο οποίος πρόλαβε να φτιάξει ένα προφίλ “νεαρού Μακρόν” με μια μεγάλη δόση “νόμου και τάξης” και κατάφερε να φορτώσει όλα τα μικρά και μεγάλα λάθη της βραχύβιας κυβέρνησής του στους ακροδεξιούς διεφθαρμένους εταίρους του. Έτσι μπορεί να εισπράξει σήμερα ένα μέρος από την ακροδεξιά ψήφο χωρίς να φοβάται απώλειες προς το Κέντρο.
Τον βοηθάει, άλλωστε, το γεγονός ότι το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα δεν μπορεί να σηκώσει κεφάλι, εγκλωβισμένο στην αιώνια λογική του μεγάλου συνασπισμού και στη μεσοβέζικη πολιτική που συνεπάγεται αυτή η -για την Αυστρία σχεδόν μόνιμη- συγκατοίκηση.
Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δίνουν στο Λαϊκό Κόμμα του Κουρτς 34% (από 31,5% το 2017), στους ακροδεξιούς 20% (από 26%), στους Σοσιαλδημοκράτες 22% (από 26,9%), στους Φιλελεύθερους του NEOS -ένα είδος αυστριακού Ποταμιού- 8% (από 5,3%) και στους Πράσινους 13% (από 3,8%).
Η παράμετρος Γκρέτα
Από τις δημοσκοπήσεις -υπό την προϋπόθεση βεβαίως ότι δεν θα διαψευστούν σήμερα στις κάλπες- προκύπτει ότι ο έτερος νικητής των εκλογών στην Αυστρία θα είναι οι Πράσινοι, οι οποίοι το 2017 δεν κατάφεραν να πιάσουν το όριο του 4% και έμειναν εκτός Κοινοβουλίου. Όπως παραδέχεται ο Βέρνερ Κόγκλερ, επικεφαλής υποψήφιος των Πρασίνων, ο αέρας που φουσκώνει τα πανιά του κόμματός του είναι οι μαθητικές διαδηλώσεις της Παρασκευής για το κλίμα -Fridays for Future- που έχει δρομολογήσει σε πολλές χώρες της Ευρώπης, και όχι μόνο, το παράδειγμα της Σουηδέζας μαθήτριας Γκρέτα Τούνμπεργκ.
Οι Πράσινοι στην Αυστρία αγωνίζονται επί χρόνια για την προστασία του περιβάλλοντος και την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, αλλά μέχρι πολύ πρόσφατα περισσότερο κούραζαν παρά έπειθαν τους πολίτες με την επιμονή τους στην αναγκαιότητα της βιολογικής γεωργίας, της ενίσχυσης των δημόσιων συγκοινωνιών ή της φορολόγησης της κηροζίνης για τις αεροπορικές μεταφορές.
Ωστόσο, μετά από δύο καλοκαίρια με συνεχείς καύσωνες -εξαιρετικά ασυνήθιστους στη χώρα των Άλπεων- και με κατακόρυφη την αύξηση των καταστροφών που προκάλεσαν τα... ακραία καιρικά φαινόμενα, οι προτάσεις των Πρασίνων δεν ακούγονται πλέον... γραφικές. Επιπλέον κανείς δεν μπορεί πια να αγνοήσει την κραυγή αγωνίας της Γκρέτα Τούνμπεργκ, που εμπνέει εκατομμύρια πιτσιρικάδες στον πλανήτη -και δεκάδες χιλιάδες στην Αυστρία.
Γι’ αυτό και όλα τα κόμματα, ακόμη και οι ακροδεξιοί, που μέχρι πρόσφατα αμφισβητούσαν την ανθρώπινη ευθύνη για την κλιματική κρίση, έχουν βάλει ψηλά στην ατζέντα τους το κλίμα. Κάτι που ενισχύει τους Πράσινους, οι οποίοι θεωρούνται με απόσταση το πιο αξιόπιστο κόμμα σε ό,τι αφορά την προστασία του περιβάλλοντος.
Οι συνασπισμοί της επόμενης μέρας
Εάν ο Κουρτς πετύχει τη νίκη που προβλέπουν οι δημοσκόποι, θα περάσει στην ιστορία της Αυστρίας ως ο άνθρωπος που κατάφερε να ξορκίσει για το Λαϊκό Κόμμα τη μοίρα της ιταλικής Χριστιανοδημοκρατίας. Μόλις δυόμισι χρόνια νωρίτερα το OeVP έμοιαζε να έχει πάρει τον δρόμο προς την ασημαντότητα, με την Ακροδεξιά να επελαύνει. Ο Κουρτς φαίνεται να καταφέρνει να επαναπατρίσει την ακροδεξιά ψήφο υιοθετώντας ουσιαστικά την ατζέντα των Στράχε και σία - για την ακρίβεια πλέον του Νόρμπερτ Χόφερ, που έχει πάρει τα ηνία του FPOe.
Επιπλέον, μόλις πριν από δυόμισι χρόνια, στη σχεδόν συμβιωτική σχέση Σοσιαλδημοκρατών - Λαϊκού Κόμματος, οι πρώτοι ήταν οι μεγάλοι εταίροι και το δεύτερο το μικρό, καθώς είχε πέσει κάτω από το... ψυχολογικό όριο του 20%. Μάλιστα, στις προεδρικές εκλογές του 2016, όταν αναδείχθηκε Πρόεδρος ο Πράσινος Αλεξάμπερ Βαν Ντερ Μπέλεν σώζοντας την τιμή της αυστριακής Δημοκρατίας, ο υποψήφιος του Λαϊκού Κόμματος δεν είχε πιάσει ούτε 10%.
Και μετά έκανε την εμφάνισή του ο νεαρός Κουρτς, υπουργός Εξωτερικών του μεγάλου συνασπισμού υπό την ηγεσία των Σοσιαλδημοκρατών. Άλλαξε όλη την παλιά ηγεσία, άλλαξε και τα σύμβολα του κόμματος, πλασάρισε εαυτόν ως Αυστριακό Μακρόν με μια μεγάλη δόση... χαμογελαστού σαλβινισμού -και από σήμερα το βράδυ θα μπορεί να διαλέξει με ποιον θα κυβερνήσει.
Ένα σενάριο είναι να επιλέξει πάλι ως εταίρους τους ακροδεξιούς -ξεδοντιασμένους μετά τα σκάνδαλα του Στράχε. Έχουν την ίδια πολιτική στο μεταναστευτικό και είναι από τους πιο νεοφιλελεύθερους στο κλαμπ της ευρωπαϊκής Ακροδεξιάς.
Ένα δεύτερο σενάριο είναι να κυβερνήσει με τους Σοσιαλδημοκράτες, ως μικρούς εταίρους αυτή τη φορά, κάτι που είναι μάλλον εύκολο, αλλά προκαλεί... βαθιά χασμουρητά στην Αυστρία.
Κι ένα τρίτο -και το πιο ενδιαφέρον- σενάριο είναι να δοκιμάσει αυτό που ήθελε, αλλά δεν πέτυχε η Μέρκελ στη Γερμανία. Έναν συνασπισμό με τους Πράσινους και το NEOS.
Θεωρητικά μια τέτοια συνεργασία φαντάζει αδύνατη, κυρίως λόγω των υψηλών αντιμεταναστευτικών τόνων του Κουρτς, που έρχονται σε κατάφωρη αντίθεση με την αντίληψη των Πρασίνων περί ευρωπαϊκής αλληλεγγύης για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες. Αλλά η Αυστρία τα τελευταία χρόνια μας έχει συνηθίσει στις εκπλήξεις.
