Η αποτυχία παρουσίας στην πολλαπλώς σημαντική εναρκτήρια συναυλία του Φεστιβάλ Αθηνών 2020 θα μας καθιστούσε ασυγχώρητους αν δεν οφειλόταν στη χρονική σύμπτωσή της με την εναρκτήρια κύκλου εκδηλώσεων του υπουργείου Πολιτισμού στη Ρωμαϊκή Αγορά. Ωστόσο, η απευθείας μετάδοση της βραδιάς Μπετόβεν από την ΕΡΤ2 κατέστησε ευτυχώς δυνατή την παρακολούθηση της πρώτης αυτής συναυλίας της Εθνικής Συμφωνικής Ορχήστρας της ΕΡΤ υπό την μπαγκέτα του νέου καλλιτεχνικού διευθυντή της Γιώργου Πέτρου, η οποία απέδωσε στίγμα μουσικού αποτελέσματος τόσο ως πρόγραμμα όσο και μέσα από συμβιωτική σύμπραξη του πόντιουμ με εξαίρετες σολίστ, ενώ εξέπεμψε την ελπιδοφόρο δήλωση μιας ορχήστρας σε επείγουσα αναζήτηση ανταπόκρισης στον σημαντικό θεσμικό της ρόλο.
Το εναρκτήριο λάκτισμα της βραδιάς έδωσαν τα 3 ίσα (γερμανικά Equale, ιταλικά Uguali - και πάντως όχι Equali που αναγράφηκε επί της οθόνης) για τρομπόνια που απέδωσαν με τη δέουσα ευγενική επισημότητα οι μουσικοί της ορχήστρας Γιώργος Κρίμπερης, Δημήτρης Πέτσας, Κωνσταντίνος Αλεξανδρής (τρομπόνι) και ο Σάκης Μυρώνης (τούμπα). Συνθέσεις σχεδόν άγνωστες, με αριθμό 30 στον κατάλογο έργων του Μπετόβεν «χωρίς αριθμό καταλόγου» (Werke ohne Opus, συντ. WoO), απουσιάζουν ακόμη και από την εννεάτομη ψηφιακή σύνοψη σπανιοτήτων (edel) των μνημειωδών απάντων Μπετόβεν του έτους 1977, σε 112 δίσκους της ανατολικογερμανικής Eterna. Τα τρία αυτά βραχύτατα, αλλά ώριμα κοσμήματα (1812, απασχόλησαν τον συνθέτη ενώ καταπιανόταν με την 8η συμφωνία του) άξιζαν στοιχειώδη διαφώτιση του τηλεοπτικού κοινού από τη μελιστάλαχτη παρουσίαση, αφού τα 1ο και 3ο (andante και poco sostenuto) ανακρούσθηκαν στην κηδεία του συνθέτη, ενώ το 2ο (poco adagio) ήχησε, σε χορωδιακή μεταγραφή, στο ετήσιο μνημόσυνό του (η «παράδοξη απλότητα και το εξαίσιο πάθος τους» επιβεβαιώθηκε και κατά τη χρήση τους στις κηδείες του φιλέλληνα Βρετανού πρωθυπουργού Γλάδστωνος, αλλά και του βασιλέως Εδουάρδου Ζ΄ της «Γηραιάς Αλβιόνος»).
Μεγάλη ερμηνευτική στιγμή της συναυλίας σηματοδότησε το 4ο κοντσέρτο για πιάνο στη δυναμική, κοινής οπτικής με τον Πέτρου και φορτισμένη από το άγγιγμα των καιρών ανάγνωση της Αλεξάνδρας Παπαστεφάνου. Χωρίς αγωγικούς αναχρονισμούς, με διαυγή και εκφραστικά ρωμαλέο δακτυλισμό, η πιανίστα επιβεβαίωσε ωριμότητα και ακεραιότητα, με αξιομνημόνευτες ερμηνευτικές κορυφώσεις, κατεξοχήν στην καντέντσα του α΄ μέρους, στη μεστή (από κοινού) διαχείριση του σύντομου β΄, αλλά και στην κυριολεκτικά λυτρωτική, όχι όμως λιγότερο στοχαστική διαδρομή του γ΄.
Η άρια κοντσέρτου «Ah! perfido» (1796) συνετέθη στην Πράγα και είναι η μοναδική δημοσιευμένη εν ζωή του Μπετόβεν (πέραν ενός τερτσέτου, έργ. 116, όλες οι υπόλοιπες «πολλές που έγραψε ο... συνθέτης» -7 περιέχονται στο ψηφιακό σετ-, ως ανέκδοτες και νεανικές ασκήσεις, ουδέποτε διέφυγαν μαθητικών ή διδακτικών σημειωματαρίων και, συνεπώς, μάλλον δεν «πλούτισαν την εποχή του κλασικισμού», όπως διαβεβαίωσαν τα ρόδινα εισαγωγικά σχόλια). Την πρώτη παρουσίαση της άριας είχε επωμισθεί, στη Λειψία, η ερμηνεύτρια του Μότσαρτ Γιοζέφα Ντούσεκ και η ερμηνεία της Μυρτούς Παπαθανασίου, στον απόηχο παραστάσεών της ως Ντόνα Ελβίρα στη Βασιλική Όπερα του Λονδίνου, ισοσκέλισε πειστικά το όποιο έλλειμμα δραματικού όγκου με την ένταση της εξαγγελίας του αδόμενου κειμένου, πείθοντας σε κάθε νότα για την απελπισία της προδομένης γυναίκας.
Η άρια κοντσέρτου ακολούθησε με διαφορά λίγων μηνών τη Σκηνή της Βερενίκης του Γιόζεφ Χάιντν και τον ορατό διάλογο ανάμεσα σε δάσκαλο και μαθητή ανέδειξε εύστοχα ο Πέτρου στην καταληκτική 1η συμφωνία (1800) του «γίγαντα της Βόννης». Νευρώδης, αλλά με ευπρόσδεκτα χαλαρή αναπνοή, η ανάγνωσή του συγκέρασε αφομοιωμένα ερεθίσματα από διαφορετικές ερμηνευτικές παραδόσεις αποφεύγοντας την άσκοπη αγωγική ή δυναμική επιτήδευση (μας άγγιξε η αδιαπραγμάτευτη υπακοή στην αγωγική ένδειξη allegro molto e vivace του μενουέτου). Ένας πολλά υποσχόμενος Μπετόβεν, λοιπόν, από έναν πολλά υποσχόμενο μαέστρο, αμφότεροι με στερεή άποψη και αποδεδειγμένη τόλμη...
Στηρίξτε την έγκυρη και μαχητική ενημέρωση. Στηρίξτε την Αυγή. Μπείτε στο syndromes.avgi.gr και αποκτήστε ηλεκτρονική συνδρομή στο 50% της τιμής.
