Η φύση για τον Επίκουρο αποτελεί τον μοναδικό οδηγό της ευδαίμονος, «ατάραχης» ζωής, της απαλλαγμένης από την πνευματική σύγχυση και τον ψυχικό πόνο. Η διερεύνηση και η γνώση της «όψης και του νόμου» της μπορεί να βοηθήσει τον άνθρωπο να απεγκλωβιστεί από τον φόβο του θεού και την ανησυχία του θανάτου με την αποδοχή της θνητότητάς του, να υπομείνει εύκολα το κακό, να αποκτήσει εύκολα το καλό. Δεν είναι τυχαίο ότι το επικό ποίημα «De rerum natura» που διαπνέεται από τον επικούρειο υλισμό, γραμμένο από τον Λουκρήτιο στα μέσα του 1ου αιώνα π.Χ., έδωσε μετά την ανακάλυψή του το 1417 και την επανέκδοσή του λίγες δεκαετίες αργότερα ώθηση όχι μόνο στην πολιτισμική έκρηξη της Αναγέννησης. Η επήρειά του υπήρξε μέχρι τις μέρες μας καθοριστική για τη φυσική φιλοσοφία και την κριτική της λογοτεχνίας, όπως επισημαίνει στην όψιμη έκδοσή του «Περί φύσεως. Η κληρονομιά ενός επίμονου κηπουρού» από τις εκδόσεις Gutenberg ο μεταφραστής και επιμελητής της, ομότιμος καθηγητής της Λατινικής Φιλολογίας στο ΑΠΘ Θεόδωρος Παπαγγελής. Έδεσε τη θεωρία της γνώσης, τη στηριζόμενη στις αισθήσεις μας, με την «υλιστική ποιητική», άνοιξε νέες διόδους στην αντίληψη του κόσμου.
«Όπου τραγουδούν τα λουλούδια»
«Where flowers are singing» τιτλοφορεί χαρακτηριστικά την τελευταία της ατομική έκθεση στην Γκαλερί Ζουμπουλάκη η εικαστική καλλιτέχνιδα Βασιλική Κούκου. Στήνει ένα σκηνικό όπου προσπαθεί να διεισδύσει και να αποτυπώσει με τις αισθήσεις και τον νου τη φύση με αληθινά φυτά καλυμμένα με χώμα, έργα φτιαγμένα με ακρυλικά πάνω στον καμβά, μεγάλες και μικρές πάνινες κούκλες, καθισμένους ή ανηρτημένους σαν νεωτερικούς απελευθερωτικούς «δαίμονες». Σχηματίζει με δυναμικές γραμμές και σχεδιαστική ακρίβεια τα πέταλα και τις νευρώσεις ενός κουνουπιδιού. Αφήνοντας να προβάλλουν στο κέντρο τους λικνιζόμενες, αφαιρετικές, σαν κυκλαδίτικα ειδώλια, ζωόμορφες και ανθρωπόμορφες συνάμα μορφές μυθικές. Πλάθει πάνω στον καμβά με τον αυθόρμητο τρόπο των μικρών παιδιών γιγαντιαίες φιγούρες με γυναικεία πρόσωπα ή πτηνόμορφα κεφάλια που άλλοτε αναδύονται μέσα από πύρινα κύματα προσπαθώντας να αποτρέψουν τον επικείμενο καύσωνα και άλλοτε εγκυμονούν μια φιάλη αμβροσίας.
Μορφώνει με απαλές τονικότητες και καμπύλες ανάμεσα στα σκέλη ενός ξαπλωμένου πλάσματος τοπία υδάτινα που θυμίζουν αιδοία και καταλήγουν σε μπλε καμπανάκια. Συνθέτει ρυθμικά αιωρούμενα ή βυθισμένα σε ένα βάζο χρυσάνθεμα, στην κορυφή των οποίων υψώνονται δυο μαγικά ραβδάκια. Δείχνει τη ζωή κινούμενη ανάμεσα στο όνειρο και στην πραγματικότητα, όπως στο τρυφερά σχεδιασμένο ανιμέισιον, ως ένα διαρκώς αναγεννώμενο και ανασυντιθέμενο, απτό, ορατό και μυστηριακό όλον που, σύμφωνα με τον επικουρισμό, «ποτέ δεν καταλήγει στο μηδέν». Όπου η γυναίκα αναπόσπαστα μορφοπλαστικά δεμένη με αυτήν μοιάζει, όπως στο ποίημα του Λουκρήτιου, να είναι εκείνη που την προσωποποιεί. Προβάλλει στις λιτές, αισθαντικά παλλόμενες, πολύχρωμες συνθέσεις της σε μια εποχή που ο σκοταδισμός της θρησκοληψίας επανέρχεται και η καταστροφή του περιβάλλοντος, παρά την αισθητότητά της, συνεχίζεται μέσα στην καπιταλιστική, ωφελιμιστική λογική της άμετρης εκμετάλλευσής του από τις νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις, ένα διαφορετικό σύμπαν ύπαρξης και συνύπαρξης. Που δημιουργεί με οδηγό τη φύση, αφουγκραζόμενη τους ήχους της κι ακολουθώντας τους κανόνες της.
Info:
Βασιλική Κούκου, «Where flowers are singing». Επιμέλεια: Αγγελική Μπάρα
Γκαλερί Ζουμπουλάκη, Πλ. Κολωνακίου 20
Διάρκεια έκθεσης: 25 Απριλίου-25 Μαΐου 2024
Ωρες λειτουργίας: Τρ./Πεμ./Παρ. 11 π.μ.-8 μ.μ., Τετ. & Σαβ. 11 π.μ.-3 μ.μ.
