Ο Γιάννης Μαυριτσάκης είναι ένας συγγραφέας που δουλεύει εξαντλητικά τα έργα του, θέλοντας όχι απλώς να τα γράφει, αλλά και να τα «τελειώνει». Με τη διπλή έννοια της λέξης «τέλος»: ολοκλήρωση της μορφής και εντέλεια της γραφής τους. Κάτι όχι αυτονόητο στις ημέρες μας του ετεροπροσδιορισμού των σκοπών και της γρήγορης μετάβασής τους σε ωφέλιμα τέλη. Το νέο έργο του Γιάννη Μαυριτσάκη φέρει αυτά τα προσόντα, κάτι που το κάνει ιδιαίτερα ελκυστικό.
Ενας θεωρητικός φυσικός εδώ, ονομαζόμενος Rayman (φωτισμένος ή φωτεινός;), κατορθώνει το ακατόρθωτο: να διατυπώσει όχι με τη σώρευση της γνώσης, αλλά μέσα από μια αιφνιδιαστική νοητική «ανάφλεξη», έμπνευση ή θεία χάρη, fulguratio κατά τον επιστημονικό όρο, την ενότητα των θεμελιωδών δυνάμεων της φύσης, όπως η βαρύτητα, με τις άλλες δυνάμεις της και την κβαντική μηχανική. Άλλως, ότι η βαρύτητα μπορεί να εκφραστεί κβαντικά. Οι έσχατες συνέπειες, βέβαια, μιας τέτοιας ανακάλυψης δεν μπορεί να γίνουν αντιληπτές με εργαλείο τη νευτώνεια φυσική, αλλά μόνο με την κβαντική.
Αυτό είναι το ιδιοφυές εύρημα του έργου του Γιάννη Μαυριτσάκη. Ο καθηγητής Rayman την παραμονή της βράβευσής του από ένα ανώτατο πνευματικό ίδρυμα οδηγείται, μετά από αυτήν την ανακάλυψή του, σε ένα κβαντικό πεδίο προσωπικής απροσδιοριστίας, όπου δεν γνωρίζει πλέον εάν επιθυμεί τη βράβευσή του, αλλά ούτε καν ποιος είναι ο αληθινός εαυτός του. Και αρχίζει η ατέρμονη περιπλάνησή του στον πυθαγόρειο κόσμο των σφαιρών, με κατάληξη τον ανεξερεύνητο αστρικό χώρο. Την ιστορία αυτής της περιπλάνησής του μαθαίνουμε από τον οδηγό του, καθώς την αφηγείται στη συνοδηγό. Εξίσου και οι δύο χαμένοι, σαν ένα ζευγάρι πρωτοπλάστων, σε ένα σκοτεινό δαντικό «δάσος» χωρίς δυνατότητα εξόδου.
Το έργο φέρει τον μανδύα ενός φιλοσοφικού ερωτήματος σχετικά με το αίνιγμα της δημιουργίας, ανθρώπινης ή θεϊκής, και τον προορισμό του ανθρώπου μέσα σε ένα σύμπαν χωρίς θεό και χωρίς νόημα. Ωστόσο, ο συγγραφέας πάει πιο πέρα, στη ρηξικέλευθη άποψη που εκφράζει σε πρόσφατη συνέντευξή του, ότι «πολλά πράγματα μπορεί να εξηγηθούν ευκολότερα αν υπάρχει θεός, παρά αν δεν υπάρχει». Όπως το πρόβλημα του θανάτου, συμπληρώνω εγώ, που η δυτική μεταφυσική διαχώρισε από τη ζωή, με την οποία ήταν πάντοτε αναπόσπαστα δεμένος. Θέλω να καταλήξω ότι σε αυτό το έργο του ο Γ. Μαυριτσάκης δεν καταφάσκει στη μεταφυσική, όπως μπορεί να πουν πολλοί, αλλά, αντίθετα, την αρνείται, θέλοντας να δείξει ότι η πιο μεταφυσική ιδέα που γεννήθηκε ποτέ στον άνθρωπο είναι ότι ο φυσικός κόσμος δημιουργήθηκε μόνος του, αυτόματα, χωρίς επίνοια, έμπνευση, fulguratio ή χάρη! Και το πετυχαίνει με την εμπνευσμένη ποίηση του έργου, που ενώνει ξανά την πάσχουσα ζωή με τον εξόριστο θάνατο, αποκαθιστώντας την «αλληλουχία νοημάτων» που απεγνωσμένα ζητά για τον εαυτό της η «συνοδηγός», μαγεμένη από την αιώρηση των σφαιρών του ζογκλέρ συντρόφου της. Το έργο κλείνει με τον αναστάσιμο ύμνο 20 από τον «Μεσσία» του Χέντελ και την ανύψωση σε βωμό θυσίας της αρχέγονης Κρητομυκηναϊκής θεάς των όφεων.
Η σκηνοθεσία του Περικλή Μουστάκη βρήκε το σωστό κλειδί, εκεί όπου ενώνονται το ηρακλείτειο τόξο («βίος» στη διάλεκτο του Εφέσιου) του σώματος με τη διάτορη κραυγή του ανθρώπου, για να συντονίσει πάνω σε αυτό τις μουσικές του κλίμακες. Μια έκπαγλη και θαμβωτική μουσικοχορευτική, «προσδιόνυση» παράσταση, με ποικίλες διακυμάνσεις των σωματικών ρυθμών, φούγκες, λούπες, παύσεις, βυθίσεις, ανυψώσεις. Όπως οι «μαγικές» κορίνες και σφαίρες του αόρατου ζογκλέρ που τείνουν στο σύμπαν. Οι έξοχοι ηθοποιοί και η εξαιρετική λυρική Λητώ Μεσσήνη δίνουν το μέτρο, τα χρώματα και τις θερμοκρασίες των παλλόμενων διονυσιακά σωμάτων τους. Παίζουν ομόψυχα οι Χάρης Φραγκούλης (Rayman), Κώστας Νικούλι (οδηγός), Φραγκίσκη Μουστάκη (συνοδηγός) και Λητώ Μεσσήνη (ιέρεια). Συμμετέχουν οι Μαρία Αλεξοπούλου, Χάρης Καρύδης, Ιωάννα Κρητούλη. Τα σκηνικά και τα κοστούμια της Νίκης Ψυχογιού και οι φωτισμοί του Αλέκου Αναστασίου μετέχουν στο διονυσιακό δράμα. Η χειροποίητη μουσική του Τηλέμαχου Μούσα είναι μια σωματοποίηση του ήχου, οργανικό στοιχείο και αυτόνομο υλικό της παράστασης.
