Συναντηθήκαμε με τη Νένα Μεντή στον φιλόξενο κήπο της Γαλιάντρας στην Πλατεία Αυδή, που άνοιξε μόνο για εμάς και την κουβέντα μας. Εκεί η Νένα Μεντή αφήνοντας τις χειρονομίες της και τις εκφράσεις της παραδομένες στον φωτογραφικό φακό του Παύλου Παρασκευά μας μίλησε για όλα. Για την παράσταση «Το Μυστικό της Κοντέσσας Βαλέραινας» του Γρηγορίου Ξενόπουλου στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού που συνεχίζει τη sold out διαδρομή της για λίγο ακόμα, αλλά μας πήγε και πίσω στο παρελθόν, στις «Τρεις Χάριτες» και όχι μόνο, με μια ειλικρίνεια που όμοιά της δεν έχεις ξανασυναντήσει. Η Νένα Μεντή μπορεί να φοβάται πολλά, όπως λέει, όμως σίγουρα δεν φοβάται τις λέξεις της και σίγουρα ξέρει να μετατρέπει μια συνέντευξη σε φωτεινή εξομολόγηση. Και σίγουρα ξέρει να κάνει τις απαραίτητες διαδρομές της στον χρόνο με αυτοκριτική και αυτοπεποίθηση, επειδή ακριβώς νοιάζεται. Νοιάζεται για ό,τι συμβαίνει. Νοιάζεται για την τέχνη της. Νοιάζεται. Ακομπλεξάριστη, με πηγαίο χιούμορ, που είναι αδύνατον να αποτυπωθεί στο χαρτί, και με μια συγκινητική ειλικρίνεια, μας χάρισε απλόχερα μια από τις πιο ουσιαστικές συναντήσεις των τελευταίων χρόνων. Αυτή είναι η Νένα Μεντή
Συνέντευξη στον Χρήστο Τζίφα
Φωτογραφίες για την ΑΥΓΗ: Παύλος Παρασκευάς
Tι σε γοητεύει στον Ξενόπουλο;
Μετά από την παράσταση που έκανα της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου, κάπου βρήκα ένα νήμα δικό μου. Και επειδή είμαι 58 χρόνια στο θέατρο, θέλω να κάνω μόνο ελληνικά πράγματα. Και όχι από καμιά εθνικιστική στάση. Με τίποτα. Το αντίθετο. Με ενδιαφέρουν οι άνθρωποι που μένουν εδώ. Μπορεί να είναι και μετανάστες, δεν έχει σημασία. Με ενδιαφέρει ο ψυχισμός μας. Η γλώσσα. Νομίζω ότι εκφράζομαι καλύτερα θεατρικά με ελληνικό έργο.
Λένε τα έργα αυτά μια ιστορία για εμάς;
Πολύ. Δεν θέλω να κάνω την έξυπνη, αλλά νομίζω ότι δεν είμαστε ένας λαός ομοιογενής. Είμαστε μια μείξη. Έχει τουμπάρει πολύ η κατάσταση. Πάει προς μια απελπισία. Δυστυχώς, δεν είναι πολλοί που βλέπουν ότι κάτι δεν πάει καθόλου καλά στην κοινωνία, στα παιδιά μας. Και επειδή έχω παιδί και εγγόνι, με νοιάζει. Εμείς προλάβαμε άλλες εποχές, με ελπίδες. Σήμερα δεν υπάρχουν ελπίδες και αυτό είναι χαοτικό. Αυτό νομίζω είναι ένα έναυσμα για μένα, ως ηθοποιό. Να θέλω να κάνω πράγματα που αφορούν εμάς σε αυτόν τον τόπο, είτε γεννηθήκαμε εδώ είτε ήρθαμε απ' αλλού. Τα τελευταία 17 χρόνια έχω κάνει μόνο ένα πολύ ωραίο ξένο έργο του Αλμοδόβαρ, το «Όλα για τη μητέρα μου», που δεν πήγε καλά.
Σε πειράζει αν δεν πάει κάτι καλά πια;
Όχι. Ποτέ δεν με πείραζε. Κάπου έχω κάνει λάθος. Έχω κάνει κάποια πράγματα στην τηλεόραση καλά. Λίγα. Και τα περισσότερα δεν ήταν καλά. Φταίω εγώ που επέλεξα πράγματα που δεν ήταν καλά.
Τα μετάνιωσες;
Όχι. Δεν είμαι ενοχικός άνθρωπος. Είμαι ειλικρινής. Τα πάω πολύ καλά με τη Νένα. Δεν κοροϊδεύομαι. Πολλές φορές έχω πει γιατί τώρα το έκανα αυτό. Δεν υπάρχει όμως κάτι που να με ρίχνει σε μελαγχολία γι' αυτά. Γιατί δεν είχα ποτέ στο μυαλό μου την καριέρα ή το σουξέ.
Έκανες όμως σουξέ.
Και καλά έκανα που έκανα. Έκανα με δύο πράγματα πολύ καλά στην τηλεόραση, που τα υπογράφω. Πέρασα καλά. Ο κόσμος γέλασε. Έβγαλα κάποια λεφτά. Πολλά χρόνια πριν, δεν είχα να φάω παρ' όλο που δούλευα. Ο ηθοποιός, εδώ και πολλά χρόνια, αν δεν παίξει τηλεόραση, είναι ανύπαρκτος.
Η τηλεόραση ήρθε για οικονομικούς λόγους;
Όποτε και αν μου φέρνανε τις «Τρεις Χάριτες», θα το έκανα. Ήταν ένα παιχνιδιάρικο πράγμα. Κάθε ατάκα και χιούμορ. Γιατί να μην το κάνω; Ήταν όμως και ότι θα ζήσω καλύτερα. Δεν με ένοιαζε να κονομήσω ή να επενδύσω. Να σκεφτείς ότι έχω το ίδιο αυτοκίνητο 50 χρόνια. Αλλά έζησα καλύτερα. Και το παιδί μου. Από εκεί που πείναγα, δεν πείναγα πια και είχα επιλογές.
Από εκείνη την εποχή τι κρατάς;
Κρατάω ανθρώπους. Που έτσι και αλλιώς αυτό με ενδιαφέρει στη ζωή. Οι σχέσεις, οι συνεργασίες και τι μαθαίνω από κάποιον ηθοποιό ή σκηνοθέτη. Δεν υπάρχει τίποτα άλλο. Οι άνθρωποι, το ταίριασμα, οι επαφές.
Όταν αναφέρεσαι στις σπουδές σου στο Εθνικό είσαι λίγο ειρωνική.
Λίγο; Πολύ (γέλια). Γιατί δεν έμαθα τίποτα. Απλώς δεν το λέμε. Εγώ το λέω. Δεν έμαθα τίποτα. Αν δεν έπαιζα στο θέατρο, να είμαι πάνω στη σκηνή, δεν θα ήξερα τίποτα. Γιατί στη σχολή δεν σ' το μαθαίνουν αυτό. Γενικώς είμαι αντίθετη με τις σχολές. Τι να κάνω τώρα αφού είμαι. Γέρασα, σε λίγο θα αποχωρήσω, να μην τα πω; (γέλια). Μην παρεξηγηθώ. Δεν είμαι εναντίον της μόρφωσης. Είμαι εναντίον της φάμπρικας της μόρφωσης. Και της δήθεν μόρφωσης. Δεν θα ανοίξω πόλεμο όμως τώρα στα γεράματα, δεν θέλω (γέλια). Θέλω να πω στα νέα παιδιά, μην απογοητεύεστε από τις σχολές. Στο σανίδι μαθαίνεται το επάγγελμα. Όταν θα βγείτε και θα παίξετε.
Διδάσκεις κάπου;
Ποτέ, μακριά από μένα. Δεν έχω τίποτα να διδάξω. Είπα σε μια σχολή που με πήρε ότι δεν πιστεύω στη διδασκαλία της υποκριτικής. Σε τι πιστεύετε; μου λέει. Πιστεύω σε άλλες κουβέντες που θα μπορούσα να κάνω με τα παιδιά. Ε, αυτό να έρθετε να κάνετε, μου λέει. Μα αυτό δεν πληρώνεται, του απάντησα. Αυτό είναι η ζωή.
Οικογένεια χωρίς γάμο. Δύσκολο;
Όχι, καθόλου. Δεν ήθελα να παντρευτώ. Ο πατέρας μου κάπως με πίεσε, λόγω κοινωνικού περιβάλλοντος, με τον πρώτο μου άντρα και τον παντρεύτηκα. Το έκανα, το μετάνιωσα την άλλη μέρα και μετά ήρθε η μεγάλη ατυχία, ο άντρας που παντρεύτηκα και αγάπησα πολύ να πεθάνει. Ήταν μια μεγάλη χαρακιά στη ζωή μου. Δεν ήμουν ούτε 30 χρονών όταν συνέβη. Έχασα και τον πατέρα μου, που τον λάτρευα, και είπα, τώρα θα κάνω μόνο ό,τι θέλω εγώ. Αισθάνθηκα ότι έφαγα τα χαστούκια μου με αγαπημένους μου ανθρώπους. Ποτέ δεν κράτησα κακία στον πατέρα μου επειδή με έβαλε και παντρεύτηκα. Ήταν τότε ο κανόνας. Εγώ δεν το γούσταρα. Μετά γνώρισα τον τωρινό άντρα μου και δεν παντρευτήκαμε, γιατί δεν ήθελε κανείς μας.
Την είπες μέχρι και στην Παξινού όντας απλά η Νένα και όχι η Μεντή.
Όχι, δεν το δέχομαι. Και τότε Μεντή με λέγανε. Απλώς τώρα κουβαλάω πολλή ζωή, πολλή εμπειρία. Και τότε είχα αυτοπεποίθηση. Και η ειλικρίνεια αυτή είναι ένα πράγμα που έχω από παιδί.
Έχεις χάσει δουλειές επειδή ήσουν έτσι ευθύς;
Σίγουρα. Αλλά δεν ζύγισε βαριά. Το πέρασα, το ξέρω. Εν γνώση μου. Δεν πειράζει. Είναι μέσα στη ζωή όλα. Θες να είσαι ο εαυτός σου; Θα το πληρώσεις.
Έπεσες από τα σύννεφα με το MeToo;
Εμείς οι ηθοποιοί είμαστε εύκολα χειριζόμενοι. Εμένα όμως δεν θα μου κάνει κανείς επίθεση. Όταν ήμουν νέα υπήρξαν τέτοιες κινήσεις. Θέλει κότσια, αυτοπεποίθηση και να είσαι δίκαιος. Γιατί να κωλώσεις; Επειδή ο πρωταγωνιστής κάνει μια κίνηση που με προσβάλλει; Όχι, θα διεκδικήσω την αξιοπρέπειά μου. Όμως έχουμε ανασφάλειες οι ηθοποιοί, κόμπλεξ. Είμαστε διχασμένες προσωπικότητες. Φταίει η έλλειψη αυτοπεποίθησης, το κυνήγι της καριέρας, της επωνυμίας. Οι ηθοποιοί είναι ανεξέλεγκτοι χρόνια τώρα. Γιατί δεν το συζητάμε αυτό; Πόσοι ηθοποιοί είναι άνεργοι ή πόσους δεν τους ξέρει η μάνα τους και δουλεύουν με πέντε και δέκα ευρώ; Το έχει πει κανείς; Σε ποιο κίνημα ανήκει αυτό; Αυτό είναι το θέμα. Πόσοι ηθοποιοί βγαίνουν κάθε χρόνο στο θέατρο; Αυτό φταίει για όλα.
Θεωρείς ότι το επάγγελμα είναι υποτιμημένο;
Απολύτως. Άνωθεν. Όχι, από το κοινό. Από τους εκάστοτε κρατούντες. Όλους.
Έχουμε καλούς ηθοποιούς σήμερα;
Υπάρχουν εξαιρετικοί ηθοποιοί και ιδιαίτερα γυναίκες. Και δεν το λέω από μια υποτιθέμενη γενναιοδωρία προς τον φύλο μου. Οι γυναίκες είναι πολλές και καλές.
Ο χώρος σας είναι πολύ σκληρός για μια γυναίκα;
Μα έχει λυθεί το ζήτημα της γυναίκας; Είναι ίση η γυναίκα με τον άντρα; Μην τρελαθούμε.
Είσαι τόσο ατρόμητη όσο δείχνεις;
Ατρόμητη; Καθόλου. Αληθινή είμαι. Δεν κωλώνω. Όχι επειδή δεν φοβάμαι. Φοβάμαι. Τον θάνατο πρώτα-πρώτα. Και τον δικό μου. Δεν μπορώ να το αντιμετωπίσω καθόλου. Ποια ατρόμητη; Είμαι ειλικρινής και αυθεντική. Δεν σημαίνει ότι έχω δίκιο. Είναι μεγάλη η πείρα μου πια. Όχι στο θέατρο. Στη ζωή. Και μου έχουν συμβεί και άσχημα πράγματα. Οπότε έχω αποκτήσει από εκεί μια δύναμη και μια γνώση. Δεν είμαι ατρόμητη. Τρέμω να δω το παιδί μου να αρρωσταίνει.
Την εξουσία του σκηνοθέτη την έχεις βιώσει;
Ναι, φυσικά. Αλλά μπορώ να κανιβαλίσω και έναν σκηνοθέτη με πολύ χιούμορ. Το έχω κάνει για να αντέξω και να περάσω πιο ανώδυνα. Όμως δεν επενδύω παραπάνω από ό,τι πρέπει σε μια δουλειά ούτε πηγαίνω νομίζοντας ότι θα τους σκίσουμε όλους. Εγώ πηγαίνω πάντα για να φτιάξουμε κάτι της καρδιάς και να συνεννοούμαστε. Αυτό είναι το θέατρο. Έχει μια ομαδικότητα. Όχι να πάω να κάνω εγώ την κυρία πρωταγωνίστρια. Έχω πολύ καλές συνεργασίες - και πολλούς τσακωμούς, βέβαια. Και δεν είμαι άδικη. Κάποιες φορές είχα ευθύνη. Αλλά συνήθως όχι. Δεν είναι ο χώρος του θεάτρου όμορφος, ηθικός και αγγελικά πλασμένος.
Ετοιμάζεσαι να ξανανέβεις στη σκηνή του χρόνου, μόνη σου, όπως έκανες με την Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου. Δεν φοβάσαι τη μοναξιά της σκηνής;
Δεν υπήρχε μοναξιά. Μ' αυτό το κομμάτι, μ' αυτό τον άνθρωπο, μ' αυτό το κείμενο, μ' αυτή την εποχή, μ' αυτά τα τραγούδια, τι μοναξιά να έχεις; Αυτό ήταν όλο το ζουμάκι της ζωής μου. Τώρα, το πώς τόλμησα να το κάνω, είναι άλλο θέμα. Γιατί δεν είχα παίξει μονόλογο. Ήμουν μάλλον ανίδεη. Είπα στο Ζούλια, μα γιατί να κάνω μονόλογο, ψώνιο είμαι; Όχι, λέει, μονόλογο θέλω. Άντε πάμε. Αλλά όταν έχεις την τύχη να μπορέσεις να δεθείς με αυτή την ιστορία και να είσαι καταρχήν η Νένα και μετά η Ευτυχία είναι υπέροχο. Γιατί αυτό που λέμε ότι μετουσιώνεται ο ηθοποιός, είναι μια μπούρδα. Ο ηθοποιός είναι αυτός. Το σώμα της, το μυαλό της, το αίσθημά της, η φωνή της, η ευφυΐα της. Και αυτό που το κάνει τέχνη, είναι να πάρει κομμάτια από κάποιον άλλο και με έναν τρόπο που είναι μαστόρικος, να τα κολλήσει πάνω της. Τι σχέση είχα εγώ με την Ευτυχία; Καμία.
Άλλαξε ο τρόπος που σε αντιλαμβάνεσαι υποκριτικά;
Όχι, δεν άλλαξε. Απλώς μου έφερε μεγάλη σιγουριά, ότι μπορώ να συγκινήσω τον κόσμο. Τον κόσμο μπορείς να τον συγκινήσεις με πολλούς τρόπους. Δεν είναι μόνο να του πεις κάτι συγκινητικό. Και ένα αστείο μπορεί να είναι συγκινητικό. Κλαίγανε στην Ευτυχία με τα αστεία της. Γιατί τους θύμιζε κάτι από τη ζωή τους. Μου τα έχουν πει οι ίδιοι θεατές αυτά. Όπως με συγκινεί και εμένα. Γιατί εμένα όταν βλέπω μια παράσταση, τι με συγκινεί; Τα ίδια πράγματα. Διαφέρω εγώ σαν θεατής;
Σε συγκινεί ακόμα το θέατρο;
Ναι, πολύ. Και οι συνάδελφοι. Και μ' αρέσει να βλέπω θέατρο. Αλλά πιο πολύ μ' αρέσει το σινεμά. Έχω τέσσερα χρόνια να πάω με τον κορονοϊό και τον άντρα μου που αρρώστησε. Αλλά το σινεμά είναι για μένα κορυφαίο. Να βλέπω. Δεν αγαπώ να παίζω στο σινεμά. Εμένα μ' αρέσει το θέατρο. Το ζωντανό πράγμα.
Τι εικόνα πιστεύεις ότι έχουν οι άλλοι για σένα;
Κάποιοι άνθρωποι από το χώρο που με ξέρουν μ' αγαπάνε πολύ. Δεν ξέρω τώρα τι λένε άνθρωποι που μπορεί από το θέατρο ή από την τηλεόραση να έχουν μια εικόνα μου. Οι άνθρωποι του χώρου που με ξέρουν, λένε εξαιρετικά πράγματα. Αληθινά. Δεν είναι ότι είναι πάντα τόσο κολακευτικά. Δεν με ενδιαφέρει αυτό. Με ενδιαφέρει να μου πεις τη δεύτερη φορά αν βρεθούμε, ρε, εσύ ωραία τύπισσα είσαι. Αυτό για μένα είναι πολύ σπουδαίο πράγμα. Ή να μου το πει ένας νέος συνάδελφος στο θέατρο.
Όμως λες συχνά ότι γυναίκες, φίλες, δεν έχεις.
Ναι, της γενιάς μου. Καταρχήν κάποιες φύγανε. Εγώ μένω ακόμα. Δεν είμαι εύκολος άνθρωπος. Γιατί μιλάω. Δεν θέλουν όλοι οι άνθρωποι να ακούν την άλλη γνώμη. Άμα πάω να δω μια συνάδελφο στο θέατρο, δεν θα πω μες στη μούρη ήσουν αίσχος, αλλά θα κάτσω να κάνω μια κουβέντα. Θα το κάνω αυτό. Εκτός αν δεν με νοιάζει και πάω ως μια θεατής τυπικά. Αν δω όμως κάποιους ανθρώπους που έχω παίξει μαζί ή έχω βρεθεί μαζί δεν υπάρχει περίπτωση να τους πω ψέματα.
Έχεις πει πως Μεταπολίτευση είναι το ΠΑΣΟΚ και πως εσύ δεν μάσησες.
Δεν μάσησα καθόλου. Όσοι μάσησαν, μάσησαν. Και το κουβαλάμε ακόμα. Εμείς φταίμε. Πολύ η πάρτη μας και πολλή αδιαφορία. Κανένα νοιάξιμο για τον συνάνθρωπο. Και όσο πάνε και χειρότερα. Είμαι πολύ απαισιόδοξη. Τίποτα δεν έφτιαξε. Απλώς τότε ελπίζαμε ότι μετά τη Χούντα, που κι εγώ έφαγα χαστούκι γιατί ήμουν πολύ μικρή όταν έγινε η Χούντα, κάτι θα γίνει. Ήμουν από ένα σπίτι αριστερών. Ειδικά ο πατέρας μου ήταν πολύ κομμουνιστής. Με τέτοια παιδεία και πολύ φτωχοί, όταν έγινε η Χούντα και πέρασαν οι κοντινοί μας φίλοι όλο αυτό το βάσανο και το κυνηγητό, είπαμε, δεν μπορεί, αυτό θα οδηγήσει σε μια συνειδητοποίηση. Δεν έγινε τίποτα. Μετά ήρθε το ΠΑΣΟΚ. Σηκώθηκε ο ήλιος ψηλά. Μας φώτισε. Μας έκαψε. Και ακόμα ο ήλιος αυτός μας καίει (γέλια). Δεν έχω καμία σχέση με κόμματα της Βουλής. Με τον κοινοβουλευτισμό, εγώ μακριά. Μέχρι και σήμερα. Έχω ψηφίσει μόνο δύο φορές στη ζωή μου. Τη μία τον Τσίπρα, που είπα κάτσε να δούμε έναν νέο άνθρωπο, κάτι μπορεί να γίνει. Και πριν ΚΚΕ, επειδή ήταν η αδερφή μου υποψήφια. Μόνο γι' αυτό.
Δεν ψωνίστηκε ποτέ η Νένα;
Με έχεις εμένα για τέτοια; Καθόλου. Όταν έγιναν οι «Τρεις Χάριτες» δεν είχα στον ήλιο μοίρα. Και γίνεται το έλα να δεις. Ιδιαίτερα με εμένα, ήμουνα καινούργιο πρόσωπο. Η Άννα και η Μίνα είχαν παίξει και στο θέατρο πολύ. Κάτω από το σπίτι μου κόσμος να περιμένει. Είχαμε πάει περιοδεία με την Άννα και μέχρι που μας καβαλάγαν να μας φιλήσουν. Ε, δεν μ' άρεσε εμένα αυτό. Μου έδωσε δυόμισι χρόνια ωραίας δουλειάς σε μια δουλειά επικίνδυνη, την τηλεόραση, που την είχα αποφύγει μέχρι τα 45 μου. Δεν ήμουν κοριτσάκι στις «Χάριτες». Είχα αποφύγει ένα πιθανό ρεζίλεμα. Στα 45 μου, με παιδί 8 χρονών, να παίξω τηλεόραση σε μια τόσο δημοφιλή σειρά, το φοβόμουνα. Αλλά το κορόιδευα κιόλας.
Ήσασταν φίλες με την Άννα;
Φίλες, δεν θα πω ότι ήμασταν. Είμαστε δύο άνθρωποι που αγαπιόμαστε. Κάναμε πολλές δουλειές στο θέατρο μαζί, με υπέροχη συνεννόηση. Αλλά δεν νομίζω ότι ταιριάζαμε. Δεν είχαμε κοινά. Αλλά συναδελφικά άψογα. Διαφορετικοί άνθρωποι.
Ο χρόνος σε τρομάζει;
Δεν κερδίζει τίποτα ο άνθρωπος όταν κρύβει την ηλικία του. Δεν κάνω την έξυπνη. Έχω την τύχη να είμαι γερή. Μια χαρά με βλέπω στον καθρέφτη μου. Πάω 80 χρονών και μερικές φορές λέω, μπα, είσαι όμορφη ακόμα (γέλια). Δεν έχω τέτοια κολλήματα άμα είμαι γερή. Όλοι γύρω μου έχουν θέματα. Εγώ, αγέρωχη. Έχω ένα διάολο, ρε παιδί μου, μέσα μου. Με την καλή έννοια. Γιατί είμαι καλός άνθρωπος. Πονετικός. Είμαι λίγο παραπάνω αυστηρή, το νιώθω. Άδικη δεν είμαι. Αλλά είμαι άδικα αυστηρή με κάποια θέματα.
Το τέλος στο θέατρο το έχεις φανταστεί;
Όχι, ποτέ. Θα το είχα φανταστεί μόνο αν είχα προβλήματα υγείας. Κινητικά. Γιατί αρχίζουν και τα κινητικά προβλήματα σε ανθρώπους μιας ηλικίας (γέλια). Το θέατρο δεν το χορταίνω. Το θέατρο, είναι το καλύτερο φάρμακο που υπάρχει. Είμαι χάλια σπίτι μου, μπορεί να είμαι κουρασμένη, αλλά όταν είναι να πάω στο θέατρο φεύγουν όλα. Γίνομαι καλά αμέσως. Είναι το γιατρικό. Αλλά θέλει να τ' αγαπάς πολύ. Να έχεις βρει τη σωτηρία εκεί. Να έχεις βρει βασικά την επικοινωνία με τον άνθρωπο. Αυτό είναι το θέατρο. Το θέατρο είναι επικοινωνία.
Την Αθήνα την αγαπάς;
Δεν είναι η πόλη που αγαπώ. Δυστυχώς. Γιατί εδώ έχω γεννηθεί. Φύγαμε μόνο μια δεκαετία, γιατί ο πατέρας μου ήταν δημόσιος υπάλληλος, και ξανά ήρθαμε στα 14. Από τότε δεν έχω φύγει. Δεν είναι πόλη αυτή. Την λέω πόλη - κόλαση. Μένω και σε μια πολύ υποβαθμισμένη περιοχή. Δεν κατοικείται πια αυτή η πόλη. Ακόμα και στην Πλάκα, που πήγα τελευταία, ένα μέρος πολύ προνομιούχο, δεν είναι η Πλάκα που ήτανε. Οι οδηγοί έχουν ξεφύγει τελείως. Με το κόκκινο περνάνε. Με το πράσινο σταματάνε. Αποφεύγω τις ώρες της μεγάλης κίνησης. Ετοιμάζονται τώρα, σε μια πενταετία το πολύ. Μόνο ξενοδοχεία το κέντρο και Airbnb. Αρνούμαι να μάθω τη λέξη. Έχω ένα υπέροχο σπίτι του γούστου μου στην Πλατεία Αμερικής. Δεν θέλω να φύγω. Εκεί θέλω να τελειώσω. Πάνε να με βγάλουν για να το κάνουν Airbnb. Θα με βγάλουν έξω μόνο σηκωτή. Η Φωκίωνος Νέγρη κάπως αντέχει. Η βρόμα, αυτό το φτύσιμο στο περιβάλλον από εμάς τους πολίτες. Καλά, για την Πολιτεία δεν μιλάω. Η πολιτεία είναι στον κόσμο της. Ευτυχώς, έχω ένα σπίτι στη Σύρο και ξεφεύγω. Δεν θα ήθελα να κατοικώ εδώ. Αν δεν δούλευα, θα είχα φύγει.
