Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 χρόνων από την Επανάσταση του ’21, παρακολουθήσαμε μια από τις καλύτερες και πιο ολοκληρωμένες παραστάσεις στον χώρο της παλιάς βιβλιοθήκης της Σχολής Καλών Τεχνών της οδού Πειραιώς. Ένα πολυθέαμα που συνδύαζε την πιο προχωρημένη αντίληψη του θεάτρου σήμερα, με χορό, τραγούδι, εικαστικά, περφόρμανς, και συγχρόνως την τεχνολογία των πλέον εξελιγμένων μέσων που έδενε άριστα με το παραδοσιακό θέατρο.
Ο ιδιότυπος, λίγο μακροσκελής τίτλος προδιαθέτει τον μελλοντικό θεατή για κάτι πέραν των συνηθισμένων και εξάπτει γόνιμα την περιέργειά του: «Βοηθώντας την Επανάσταση, στηρίζοντας τη δημιουργία ελληνικού κράτους. Από τις άγνωστες ιστορίες του 1821 (από το όραμα στον νόμο)» είναι ο πλήρης τίτλος.
Μένω στο «Βοηθώντας την Επανάσταση». Έχει ανάγκη από τη βοήθειά μας η Επανάσταση; Η απάντηση είναι, «ναι». Για να την ξεκολλήσουμε από την ψεύτικη, κάποτε, «Αλήθεια» των ιστορικών και να την αποδώσουμε στη δική της, Αλήθεια της Ιστορίας χωρίς εισαγωγικά, που περιέχει πάντα τα σωτήρια «ψεύδη» μιας οιονεί θεατρικής της αναπαράστασης. Να τη στήσουμε «απέναντι», σε μια θεατρική σκηνή.
Έτσι μόνο θα τη δούμε χωρίς τις διόπτρες του ιστορικού ρομαντισμού ή μέσα από το παραμορφωτικό πρίσμα του άκρατου κοινωνισμού. Θα την αντικρίσουμε σαν μια γιγάντια ολική θυσία, ένα «πότλατς», όπως ονόμαζαν οι κοινωνικοί ανθρωπολόγοι τις ανταγωνιστικές τελετές «τιμής» ανάμεσα σε φυλές, στις προχρηματικές κοινωνίες, όπου νικητής αναδεικνύεται όποιος προσφέρει ή καταστρέψει περισσότερα αγαθά από το έχει του και ατιμασμένος όποιος δεν μπορέσει να ανταποκριθεί στην υποχρέωση μεγαλύτερης αντιπροσφοράς.
Σε αντίθεση με τις αστικές επαναστάσεις που στόχευαν στο «ταμείο», η Ελληνική του ’21 είχε ως πρώτο στόχο την τιμή. Μεγαλείο και αθλιότητα, ηρωισμός και προδοσία μαζί, ναι, όχι όμως η καπιταλιστική μικρότητα. Το σωρευμένο εγχώριο αρχικό κεφάλαιο δύο αιώνων, των εμπόρων και των καραβοκύρηδων, και το κομπόδεμα των πιο φτωχών, δεν επενδύθηκαν σε αξιόγραφα όπως αλλού. Έγιναν, μέσα σε επτά χρόνια εξοντωτικού πολυαγώνα, ολοκαύτωμα. Τα καράβια, πυρπολικά. Χώρια οι ανθρώπινες ψυχές. Είναι μάταιο να διαβάζουμε τα γεγονότα του ’21 υπό το πρίσμα της ορθολογικής και λογιστικής σκέψης της Δύσης, Κέρδη και Ζημίαι.
Το τελικό Ακαθάριστο Προϊόν της Επανάστασης είμαστε εμείς, από σάρκα και αίμα και Ιστορία, αξεδιάλυτα ζυμωμένοι. Τα απομνημονεύματα των αγωνιστών, ιδίως του Κανέλλου Δεληγιάννη, που κάποτε ηχούν δυσάρεστα στα αυτιά μας, λένε ωμές αλήθειες. Αυτά μας ιστορεί η σπουδαία παράσταση στην παλιά βιβλιοθήκη της ΑΣΚΤ, υποδειγματική του τρόπου με τον οποίο η καινούργια τεχνολογία μπορεί να συμπορευθεί άριστα με την παλιά αγαπημένη μας τέχνη, χωρίς να την πνίγει.
Τα πιο πάνω υλοποιούνται στο πλαίσιο της δράσης του ΕΛΙΔΕΚ (Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας), με φορέα υποδοχής την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών και συντονιστή έργου τον καθηγητή της ΑΣΚΤ Μάνθο Σαντοριναίο. Το κείμενο της παράστασης βασίζεται στις διδακτορικές διατριβές των Ιωάννου Κόκκωνα και Νικολάου Ροτζώκου, σε μια ιδέα της Μάνιας Παπαδημητρίου, δραματοποιημένη- σκηνοθετημένη θεατρικά από την ίδια. Η σκηνοθεσία του πολυθεάματος είναι του Μάνθου Σαντοριναίου. Η χορογραφία - κινησιολογία της Αγγελικής Στελλάτου και οι αρχιτεκτονικοί σχεδιασμοί - ενδυματολογία της Άρτεμης Θεοδωρίδη.
Με προεξάρχοντες και οδηγούς τους έμπειρους Μάνια Παπαδημητρίου και Θανάση Χαλκιά, μια ωραία ομάδα ταλαντούχων νεότερων ηθοποιών, περφόρμερς και μουσικών, από τους: Τάσο Αντωνίου, Μάνο Καπερώνη, Βασιλική Κίσσα (χαρισματική) και Μάτα Καστρησίου, χορεύουν, παίζουν, τραγουδούν, δίνοντας κυριολεκτικά την ψυχή τους. Τίποτα δεν έχω να προσθέσω.
