Τα πρόσφατα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος για τον Ιανουάριο που αφορούν τις καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα ανιχνεύουν την αρχή μιας νέας οικονομικής κρίσης. Και αυτό διότι οι καταθέσεις δείχνουν τη δυνατότητα αποταμίευσης των νοικοκυριών. Και οι καταθέσεις, όπως και οι χορηγήσεις δανείων, έκαναν βουτιά 5,2 δισ. ευρώ σε έναν μήνα! Με λίγα λόγια, οι Έλληνες αρχίζουν να «τρώνε» από τα έτοιμα για να αντεπεξέλθουν στην ακρίβεια και στο υψηλό κόστος ζωής! Και η ακρίβεια δεν αφορά μόνον τον τομέα των τροφίμων, αλλά πλέον όλες τις κοινωνικές υπηρεσίες, με το Εθνικό Σύστημα Υγείας να γίνεται εμμέσως ιδιωτικό και να χρειάζονται έως και 2.000 ευρώ για ένα χειρουργείο και τη Δημόσια Παιδεία να ακολουθεί, αφαιρώντας από το οικογενειακό εισόδημα μεγάλο ποσοστό δαπανών.
Χρειαζόταν κάτι παραπάνω για να απελευθερωθεί η οργή της κοινωνίας για την αυταρχική πολιτική του Κυριάκου Μητσοτάκη και των αδίστακτων υπουργών-εκτελεστών. Και αυτό γίνεται τώρα, καθώς το κουκούλωμα του εγκλήματος στα Τέμπη δεν μπορεί να συγχωρεθεί με τίποτα!
Και αυτά στην αρχή ενός έτους που συνολικά η Ευρώπη παρουσιάζει έντονα φαινόμενα κρίσης, οικονομικής και πολιτικής. Ήδη οι απασχολούμενοι στον πρωτογενή τομέα έχουν ξεσηκωθεί, διαδηλώνοντας πως απειλούνται με αφανισμό από την αγροτική πολιτική και την κλιματική αλλαγή που θέτει σε δεύτερη μοίρα τα οικονομικά συμφέροντα των πολιτών. Και όμως αυτά από το ένα αυτί των κυβερνήσεων μπαίνουν και από το άλλο βγαίνουν! Προηγούνται οι δαπάνες για υπερεξοπλισμούς για να βοηθήσουμε -λένε- την Ουκρανία να νικήσει τη Ρωσία! Και αν αυτό δεν συμβεί, «να στείλουμε ευρωπαϊκό στρατό στην Ουκρανία», όπως είπε ο ανεκδιήγητος Γάλλος Πρόεδρος, αδιαφορώντας αν κάτι τέτοιο είναι η αρχή του τέλους, με κίνδυνο πυρηνικού πολέμου!
Παράλληλα, στην παγκόσμια οικονομία το χρέος έφτασε σε επίπεδα ρεκόρ το 2023. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Διεθνών Οικονομικών (IIF), το μέγεθός του ξεπερνάει πλέον τα 307 τρισ. δολάρια. Να το γράψουμε σε αριθμό: 307.000.000.000.000! Μια ματιά στη σύντομη ιστορία του χρέους καταδεικνύει και τους λόγους της μεγάλης ανησυχίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΝΤ, το 2020 ήταν 226 τρισ. δολάρια. Έναν χρόνο αργότερα, το 2021, εκτοξεύτηκε στα 303 τρισ. δολάρια. Αυτή ήταν και η μεγαλύτερη ετήσια αύξηση που έχει καταγραφεί από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Το 2023 όχι μόνο δεν υπήρξε αποκλιμάκωση, όπως πολλοί ενδεχομένως να περίμεναν μετά το τέλος της πανδημίας, αλλά σημείωσε νέο ρεκόρ και ώθησε τον λόγο χρέους προς ΑΕΠ σε παγκόσμιο επίπεδο στο 336%. Η αντίστοιχη αναλογία το 2012 ήταν 110% για τις προηγμένες οικονομίες και μόλις 35% για τις αναδυόμενες. Σε απόλυτα μεγέθη, σε σχέση με μια δεκαετία νωρίτερα, το παγκόσμιο χρέος έχει αυξηθεί κατά 100 τρισ. δολάρια. Πού πάνε, λοιπόν, τα κεφάλαια του ασυγκράτητου δανεισμού και πόσο αυτό μπορεί να συνεχιστεί;
Ακουσε κανείς τη σειρήνα συναγερμού από την προειδοποίηση του θρύλου της Wall Street, του μεγαλοεπενδυτή Γουόρεν Μπάφετ, για έναν νέο παγκόσμιο κίνδυνο στα χρηματιστήρια που έχουν γίνει κυριολεκτικά καζίνα; Όπως είπε: «Η παιχνιδιοποίηση των συναλλαγών οδηγεί σε αύξηση των κερδοσκόπων, κάτι το οποίο εντείνει τον κίνδυνο δημιουργίας καταστάσεων πανικού». Και προειδοποίησε ότι «η ταχύτητα της επικοινωνίας και τα θαύματα της τεχνολογίας διευκολύνουν την παγκόσμια παράλυση. Τέτοιοι στιγμιαίοι πανικοί δεν θα συμβαίνουν συχνά, αλλά θα συμβούν. Τα πράγματα θα χειροτερέψουν και όταν οι κερδοσκόποι αρχίσουν να χάνουν χρήματα, δεν θα έχουν χείρα βοήθειας. Οι πολιτικοί τότε υποκριτικά θα εξοργιστούν, αλλά τα “αρπακτικά” θα έχουν ξεγλιστρήσει πλούσια και ατιμώρητα». Έχει ξαναπαιχθεί ανάλογο έργο. Το ζήσαμε το 2008 και το 2010.
Η χρηματιστηριακή φούσκα με τη δυτική οικονομία να γίνεται πολεμική είναι ένα σχέδιο υψηλού ρίσκου. Και αυτό διότι η Δύση υπό τις διαταγές των ΗΠΑ δεν μπορεί πλέον να υποτάξει με όπλα τις ανερχόμενες δυνάμεις της Ασίας και των δεκάδων συμμάχων που εντάσσονται στους BRICS και απελευθερώνονται από τα δεσμά του δολαρίου. Και, δυστυχώς, το μεγαλύτερο κόστος για όλα αυτά το ανέλαβε η Ευρώπη. Και μια πολεμική οικονομία με αναστατωμένα το εμπόριο και την ενεργειακή αγορά μπορεί να πλήξει δραματικά την Ελλάδα, που στηρίζεται υπερβολικά στα έσοδα από τον τουρισμό.
