Εάν η «μεταδημοκρατία», για να χρησιμοποιήσουμε έναν όρο του συρμού, είναι η εξέλιξη των σύγχρονων Δημοκρατιών, όπου ενώ διατηρούνται ο πυρήνας της εκλογής των κυβερνήσεων και οι βασικές δομές, εντούτοις η πολιτική ζωή και η κυβέρνηση τίθενται υπό τον έλεγχο προνομιούχων στρωμάτων και των μεγάλων επιχειρήσεων που λειτουργούν εκτός της δημόσιας σφαίρας, τα στοιχεία που την ορίζουν θα μπορούσαν να έχουν προκύψει από το manual της διακυβέρνησης Μητσοτάκη.
Οι αποκαλύψεις που εμπλέκουν τον ανιψιό του πρωθυπουργού Γρηγόρη Δημητριάδη στον πυρήνα του Predator και η επονείδιστη συγκάλυψή του σηματοδοτούν την πλήρη απαξίωση των δημοκρατικών θεσμών (ως φίλτρων έκφρασης της λαϊκής βούλησης και ελέγχου της εξουσίας) και την ποδηγέτηση της Δικαιοσύνης και των ανεξάρτητων διοικητικών Αρχών. Η εικόνα του Χρήστου Ράμμου, ενός αδέκαστου δικαστικού, να δακρύζει αξίζει όσο χίλιες λέξεις.
Η «ιδιωτικοποίηση της πολιτικής» μέσω της ρευστοποίησης του ιδιωτικού και του δημόσιου χώρου, η αύξηση της ισχύος των ιδιωτικών οικονομικών συμφερόντων, όπως και η αιμομεικτική τους σχέση με τα ΜΜΕ είναι ακόμη ένα βασικό χαρακτηριστικό της διακυβέρνησης Μητσοτάκη. Διαμορφώνεται μία ελίτ σύγχρονων ολιγαρχών, οι οποίοι δεν περιορίζονται στην οικονομική σφαίρα ή έστω στην παραδοσιακή διαπλοκή, αλλά λειτουργούν πλέον ως συνέταιροι στην άσκηση της εξουσίας, υπερβαίνοντας κατά πολύ τα ανεκτά σε μία Δημοκρατία όρια. Οι μεταξύ τους τριβές και ανταγωνισμοί που ενέχουν και προσωπικές αντιπαλότητες, όπως δείχνει η προβολή του σκανδάλου των υποκλοπών από ένα μιντιακό συγκρότημα τις τελευταίες ημέρες, δεν αναιρούν τον κανόνα.
Τα γεγονότα, όμως, είναι πεισματάρικα και η κυβέρνηση Μητσοτάκη βρίσκεται αντιμέτωπη με τα δεινά που επισώρευσε η πρώτη θητεία της. Μετά την πλήρη αποδόμηση του επιτελικού κράτους το καλοκαίρι που πέρασε με τις πυρκαγιές και τις πλημμύρες, η ακρίβεια και η μείωση του πραγματικού μισθού των εργαζομένων κατά 5% ακόμη και σε περίοδο ανάπτυξης καταρρίπτουν το αφήγημα της δήθεν οικονομικής αποτελεσματικότητας. Η κυβέρνηση αναγκάζεται να καταφύγει στη φορολόγηση των ελεύθερων επαγγελματιών -για να συντηρήσει τα pass και να αποφύγει την ανθρωπιστική κρίση στα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα-, δημιουργώντας ρήγμα με την εκλογική της βάση και προκαλώντας δυσαρέσκεια σε έναν σημαντικό αριθμό βουλευτών και κομματικών στελεχών που στρέφονται προσωπικά εναντίον του Κωστή Χατζηδάκη. Έτσι αντιμετωπίζει τον κίνδυνο να δει στο Σύνταγμα συγκεντρώσεις ελεύθερων επαγγελματιών, στις οποίες θα πρωτοστατούν οι πάλαι ποτέ πρωταγωνιστές του «κινήματος της γραβάτας». Ήδη ο Στέφανος Κασσελάκης συναντήθηκε με τους εκπροσώπους των επαγγελματικών φορέων για να εγγυηθεί το αφορολόγητο μέχρι τα 10.000 ευρώ.
Στην κυβέρνηση υπάρχει πάντα ακόμη ένα ρήγμα, μη ενεργό προς το παρόν, που δημιουργεί η αναθεωρητική της πολιτική στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Το δεξιό άκρο του κόμματος παραμένει με το όπλο παρά πόδα. Δεν εξαντλείται στα εθνικά, αλλά επεκτείνεται και στο πεδίο των δικαιωμάτων. Εάν ο Κυριάκος Μητσοτάκης τολμήσει να φέρει στη Βουλή την τεκνοθεσία των ομόφυλων ζευγαριών, θα δει τη μισή τουλάχιστον Κοινοβουλευτική του Ομάδα να καταψηφίζει. Πότε θα ενεργοποιηθούν τα ρήγματα είναι απλώς θέμα χρόνου και συγκυρίας.
Ενα επιπλέον στοιχείο της νέας κατάστασης είναι ότι η δαιμονοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ μετά την ανάδειξη της νέας ηγεσίας έχει τελειώσει. Και αυτό ανοίγει το πεδίο των ευθυνών της αξιωματικής αντιπολίτευσης, που οφείλει να καταθέσει τη δική της επικαιροποιημένη πρόταση ως εναλλακτικό μοντέλο διακυβέρνησης και όχι απλώς ως συνέχιση ή προσαρμογή στο μοντέλο Μητσοτάκη. Πριν από αυτό οφείλει να ξεπεράσει τα εσωκομματικά προβλήματα που ανακόπτουν από το ξεκίνημα τη δυναμική της νέας ηγεσίας, παρότι ανοίγει αντιπολιτευτική περπατησιά.
Η κατάσταση στον ΣΥΡΙΖΑ θυμίζει γόρδιο δεσμό. Είναι σε εκκρεμότητα οι τέσσερις παραπομπές για διαγραφή των στελεχών από τον πρόεδρο, τις οποίες η Επιτροπή Δεοντολογίας παρέπεμψε στην κρίσιμη, όπως προκύπτει, Κεντρική Επιτροπή της επόμενης εβδομάδας. Εάν θα συζητηθούν ή εάν το σώμα κλοτσήσει το τενεκεδάκι πιο κάτω μένει να φανεί. Ωστόσο, η καταλλαγή και η αποκατάσταση της εσωκομματικής ηρεμίας μέχρι το Συνέδριο δεν μπορεί να υπάρξουν δίχως μία γενναία συγγνώμη από τους υπό διαγραφή, όπως εισηγούνται αρκετά στελέχη. Και ενδεχομένως δεν έχει νόημα ενόσω διατηρείται η αμφισβήτηση στο πρόσωπο του εκλεγμένου από τη βάση προέδρου, που συνιστά άρνηση της δημοκρατικής αρχής ως βάσης λειτουργίας του κόμματος. Η παραπομπή των εκκρεμοτήτων στο Συνέδριο, με στόχο το ξεκαθάρισμα, που εισηγούνται ορισμένα στελέχη είναι μια παρελκυστική τακτική προκειμένου να αμφισβητηθεί ο πρόεδρος από ένα εκλεγμένο όργανο ίσης τυπικής ισχύος, ώστε να ξεπεραστεί η «λεπτομέρεια» της άρνησης της δημοκρατικής νομιμοποίησης.
Αν και δεν το δικαιούνταν, η κυβέρνηση Μητσοτάκη εξασφάλισε μια δυσανάλογα μεγάλη περίοδο χάριτος στο ξεκίνημα της δεύτερης θητείας, που οφείλεται στην περιδίνηση του ΣΥΡΙΖΑ μετά τη βαριά ήττα και τις ωδίνες του τοκετού της νέας ηγεσίας, και παράλληλα την αντιπολιτευτική απουσία του ΠΑΣΟΚ. Ακόμη και σε συνθήκες περιδίνησης και «εσωκομματικού εμφυλίου» του ΣΥΡΙΖΑ, το ΠΑΣΟΚ δεν έδειξε τη δυναμική να τον ξεπεράσει. Τα αποτελέσματα σε Δήμο Αθηναίων και Θεσσαλία ανοίγουν μια διαφορετική προοπτική στις μεταξύ τους σχέσεις και απέναντι στην κυβέρνηση Μητσοτάκη. Δεν είναι ανάγκη να γίνει η συνεργασία με κοινούς συνδυασμούς, κάτι που ξεκαθάρισε ο Στ. Κασσελάκης, αλλά στο πραγματικό πεδίο της πολιτικής, με κοινή πορεία όπου υπάρχει σύμπτωση θέσεων. Ακόμη και σε συνθήκες αποδρομής το σύστημα Μητσοτάκη είναι εξαιρετικά ισχυρό για να αντιμετωπιστεί από μία αντιπολίτευση που θα σπαράσσεται. Αν και ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ ξεκαθάρισε ότι η αυτοδύναμη πορεία δεν συζητείται, εντούτοις υπάρχει πάντα και το παράδειγμα της Ισπανίας. Χωρίς, βέβαια, το ΚΚΕ.
