Σύγκλιση επί της αρχής στο ακανθώδες ζήτημα της ταυτοποίησης του εκλογικού σώματος βρέθηκε κατά τη χθεσινή συνεδρίαση της διακομματικής επιτροπής υπό τον υπουργό Εσωτερικών Τάκη Θεοδωρικάκο με τη συμμετοχή του υπουργού Επικρατείας Γιώργου Γεραπετρίτη.
Εισακούστηκε η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για συνταγματική θωράκιση, που θα απομακρύνει τον κίνδυνο αλλοίωσης του εκλογικού σώματος. Από εκεί και πέρα ο θεσμικός δρόμος είναι μακρύς, με επόμενο σταθμό την ερχόμενη Τετάρτη και την κατάθεση της κυβερνητικής πρότασης για προσθήκη στο άρθρο 54 του συντάγματος.
Συγκεκριμένα συμφωνήθηκε οι Έλληνες που ζουν στο εξωτερικό κατά τη διάρκεια των τελευταίων 35 ετών να μπορούν να αποδεικνύουν τους δεσμούς τους με τη χώρα για διάστημα δύο ετών, είτε πρόκειται για φοίτηση σε σχολείο εντός Επικρατείας είτε για στρατιωτική θητεία είτε για οικονομική σχέση με το Ελληνικό Δημόσιο. Μετά από αυτό το βήμα, όλα τα κόμματα αναμένουν από την κυβέρνηση να καταθέσει την αναγκαία προσθήκη στο άρθρο 54 του συντάγματος.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η προσθήκη που θα προτείνει η κυβέρνηση την ερχόμενη Τετάρτη στο πλαίσιο της συνταγματικής αναθεώρησης θα αναφέρει: “Η άσκηση του εκλογικού δικαιώματος μπορεί να είναι δεκτική περιορισμού σχετικού με τον χρόνο απουσίας από τη χώρα και του πραγματικού δεσμού με τη χώρα”. Εφόσον αυτή η διάταξη συγκεντρώσει 200 ψήφους, ανοίγει ο δρόμος για τη θέσπιση του σχετικού νόμου.
Οι όροι και οι υποχωρήσεις
Πρόκειται για μια λύση που πέρασε από σαράντα κύματα, γιατί η μεν κυβέρνηση δεν έθετε περιορισμό ως προς τους δεσμούς του Έλληνα του εξωτερικού με το κράτος, το δε ΚΚΕ έθετε αυστηρούς περιορισμούς ζητώντας το ΑΦΜ του Έλληνα του εξωτερικού να είναι ενεργό και να συνδέεται με φορολογητέα ύλη. Τελικώς, ο εκπρόσωπος του ΚΚΕ Γιάννης Γκιόκας φαίνεται να υποχώρησε μπροστά στον κίνδυνο η θέση του να κριθεί όχι μόνον αναχρονιστική, αλλά και αντισυνταγματική. Έτσι προστέθηκαν κριτήρια που, πέραν του οικονομικού, σχετίζονται με θεσμούς όπως το σχολείο ή ο στρατός.
Σκληρό ήταν το μπρα ντε φερ με τον ΣΥΡΙΖΑ, καθώς ο εκπρόσωπός του Γιώργος Κατρούγκαλος ζητούσε δικλίδες ασφαλείας προκειμένου να αποφευχθεί τυχόν αλλοίωση του εκλογικού σώματος. Αυτός, άλλωστε, ήταν και ο λόγος που ο υπουργός Εσωτερικών Τ. Θεοδωρικάκος αναγκάστηκε να υποχωρήσει από τη θέση της κυβέρνησής του για συμμετοχή όλων των Ελλήνων του εξωτερικού στις εθνικές εκλογές, χωρίς προϋπόθεση απόδειξης δεσμών με το κράτος.
Να σημειωθεί ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είχε θέσει μετ’ επιτάσεως το ζήτημα της συνταγματικής αναθεώρησης, καθότι έπρεπε να προσδιοριστεί επί της αρχής το εκλογικό σώμα εκτός επικράτειας, που θα συμμετέχει στις εκλογές.
Η κοινή βάση
Έτσι, με την ολοκλήρωση της τρίτης συνεδρίασης της διακομματικής επιτροπής, ο υπουργός Εσωτερικών μίλησε για τη “διαμόρφωση μιας κοινής βάσης” μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων του τόπου, που εξασφαλίζει τη στήριξη τουλάχιστον από 200 βουλευτές. Παραδεχόμενος ότι η ταυτοποίηση των Ελλήνων του εξωτερικού με τους εκλογικούς καταλόγους συνιστά “ακανθώδες” ζήτημα, ο Τ. Θεοδωρικάκος εξήγησε ότι η βάση της συμφωνίας εδράζεται στην καταμέτρηση του χρόνου παρουσίας τους στη χώρα.
Οπότε στους νέους ειδικούς καταλόγους θα περιλαμβάνονται “όσοι Έλληνες τα τελευταία 35 έτη έχουν μείνει στην πατρίδα μας για δύο χρόνια είτε ως εργαζόμενοι είτε σπουδάζοντας είτε για την στρατιωτική τους θητεία και μπορούν να το αποδείξουν με δημόσια έγγραφα”. Οι δε ειδικοί εκλογικοί κατάλογοι θα σχηματίζονται από τους εγγεγραμμένους σε αυτούς Έλληνες του εξωτερικού, οι οποίοι θα υποβάλλουν σχετική αίτηση στο υπουργείο Εσωτερικών.
Υποχωρώντας στο θέμα της επιστολικής ψήφου, που υποστήριζαν όλα τα κόμματα πλην ΣΥΡΙΖΑ και ΚΚΕ, ο Τ. Θεοδωρικάκος δεσμεύτηκε ότι θα εφαρμοστεί η αυτοπρόσωπη παρουσία στις κατά τόπους πρεσβείες, προξενεία και “σε όποιους άλλος τόπους συμφωνηθεί να χρησιμοποιηθούν προκειμένου να γίνουν οι εκλογές”.
Στο ζήτημα της ισοτιμίας της ψήφου ο υπουργός ξεκαθάρισε: “Οι Έλληνες του εξωτερικού θα ψηφίζουν και εκείνοι για κυβέρνηση και τη διαμόρφωση των πολιτικών συσχετισμών των πολιτικών δυνάμεων”. Επίσης είπε ότι “θα ψηφίζουν στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας του κόμματος το οποίο επιθυμούν”.
Σε αυτό το πλαίσιο προηγήθηκε συμφωνία ώστε να αυξηθεί ο αριθμός των βουλευτών Επικρατείας από τους 12 στους 15, προκειμένου “τα κόμματα, εφόσον το επιθυμούν, να περιλαμβάνουν στους βουλευτές Επικρατείας και προσωπικότητες που θα προέρχονται από το εξωτερικό”.
Θέτοντας ως αυστηρή προϋπόθεση την προστασία από τυχόν αλλοίωση του εκλογικού σώματος, ο Γ. Κατρούγκαλος τόνισε ότι πλέον “φαίνεται να υπάρχει έδαφος συζήτησης”. Υπενθύμισε ότι πρόθεση του ΣΥΡΙΖΑ ήταν “να καταλήξουμε σε λύση” “σύμφωνη με τη δημοκρατική αρχή με την έννοια της μη ουσιώδους αλλοίωσης του εκλογικού σώματος και να ανταποκρίνεται στην ευρωπαϊκή εμπειρία”.
“Θα τοποθετηθούμε οριστικά όταν κατατεθεί το σχέδιο νόμου που θα φέρει η κυβέρνηση προς ψήφιση. Μέχρι τότε, την ερχόμενη Τετάρτη, θα επιδιώξουμε αυτά που σας περιέγραψα να συμπεριληφθούν στη συνταγματική αναθεώρηση” είπε εξερχόμενος της συνεδρίασης για να καταλήξει: “Εφ’ όσον οι θέσεις αρχής μας αντανακλώνται στο νομοσχέδιο -γιατί ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες- θα είμαστε συνεπείς με τις θέσεις που έχουμε διατυπώσει”.
Επιφυλάξεις για μετά...
Να καρπωθεί την πρόταση, που φαίνεται να έλυσε τον γόρδιο δεσμό της ταυτοποίησης των Ελλήνων εκτός επικράτειας, επιχείρησε ο εκπρόσωπος του ΚΚΕ Γ. Γκιόκας, παρότι και ο ίδιος μετακινήθηκε από την αρχική θέση.
Όμως, κάνοντας στροφή 180 μοιρών, ο Γ. Γκιόκας είπε ότι “δεν υπάρχει καμία συμφωνία” αναμένοντας τη συνταγματική θωράκιση των κριτηρίων που το κόμμα του θέτει και ακολούθως το σχετικό νομοσχέδιο. Συνέδεσε, μάλιστα, αυτά τα δύο με την επικείμενη αλλαγή του εκλογικού νόμου και την κατάργηση της απλής αναλογικής.
Ο δε Κώστας Σκανδαλίδης (ΚΙΝ.ΑΛΛ.) μίλησε για “θετικό βήμα” μετά από μαραθώνιες συζητήσεις. Εξέφρασε τη διαφωνία του με τους περιορισμούς που ετέθησαν στην “κατ’ αρχήν συμφωνία”.
Ο Νίκος Πολίτης (Ελληνική Λύση) εξέφρασε ικανοποίηση για τη συμφωνία. Τέλος, η Φωτεινή Μπακαδήμα (ΜέΡΑ25) δήλωσε ότι συμφωνεί σε επιμέρους σημεία της συνολικής πρότασης παραπέμποντας στην προχθεσινή ανακοίνωση, που επέκρινε την κυβέρνηση για “εμπαιγμό” των Ελλήνων του εξωτερικού.
