Η πρόθεση της κυβέρνησης Ν.Δ. να ανοίξει στον εκλογικό νόμο θέμα ψήφου των Ελλήνων που ζουν στο εξωτερικό έχει δημιουργήσει εύλογα ερωτήματα, καθώς καμία λεπτομέρεια για το συγκεκριμένο σχέδιο δεν ανακοινώνεται. Είναι γνωστό ότι η μαζική εγγραφή Ελλήνων αποδήμων στους εκλογικούς καταλόγους είναι ένα σχέδιο που βρίσκεται στα συρτάρια από την περίοδο της πρωθυπουργίας Καραμανλή, σχέδιο που τότε είχε προσκρούσει σε έντονες αντιδράσεις της αντιπολίτευσης. Κι αυτό γιατί αφορά εκατομμύρια ανθρώπους που ζουν για δεκαετίες εκτός της χώρας, είναι ξεκομμένοι από τις συνθήκες της ελληνικής πραγματικότητας, θα μπορούσαν όμως να επηρεάσουν καθοριστικά με την ψήφο τους το εκλογικό αποτέλεσμα.
Ωστόσο, υπάρχει πάντα το θέμα να έχουν δυνατότητα να ψηφίσουν οι άνθρωποι που γεννήθηκαν στην Ελλάδα, αλλά ζουν έξω από τη χώρα για λόγους είτε σπουδών είτε εργασίας. Λύση στο πρόβλημα αυτό, διασφαλίζοντας όμως την ψήφο των Ελλήνων του εξωτερικού έναντι του εκλογικού σώματος που ζει στην ίδια του τη χώρα, επιχείρησε να δώσει το πόρισμα που εκδόθηκε επί ημερών της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ με τη συμμετοχή έγκριτων επιστημόνων. Το πόρισμα αυτό, το οποίο ο πρόεδρος της Επιτροπής και πρώην γ.γ. του υπουργείου Εσωτερικών Κ. Πουλάκης παρέδωσε στον νέο υπουργό Εσωτερικών Τάκη Θεοδωρικάκο μπορεί να αποτελέσει βάση νομοθέτησης. Γι' αυτό η περίεργη αφωνία της Ν.Δ. είναι λόγος επιφυλακτικότητας, αν όχι ανησυχίας, ότι κάτι «μεγαλύτερο» ετοιμάζεται.
Η "Αυγή" παραθέτει σήμερα τα βασικά στοιχεία του πορίσματος για την ψήφο των ομογενών προκειμένου να υπάρχει η σύγκριση με τις κυβερνητικές προθέσεις όταν και εφόσον αυτές δοθούν στη δημοσιότητα.
Το πόρισμα της επιτροπής
Να σημειωθεί ότι η συζήτηση για την ψήφο των Ελλήνων που μένουν μόνιμα στο εξωτερικό κατά καιρούς έχει επανέλθει με παρεμφερή προβληματισμό. Δηλαδή ποιοι θα ψηφίζουν; Θα ψηφίζουν μόνο αυτοί οι οποίοι είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους; Θα ψηφίζουν αυτοί που έχουν ελληνική καταγωγή, αλλά δεν έχουν δηλωμένους δεσμούς με τη χώρα, δηλαδή δεν έχουν ελληνική ιθαγένεια και άρα δεν είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους; Πώς θα διακριβώνεται η σχέση τους με τη χώρα παρότι μπορεί να μην έχουν ελληνική ιθαγένεια; Ακόμη κι αν έχουν δικαίωμα να ψηφίσουν, δηλαδή είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους, ενώ ζουν επί πολλά χρόνια στο εξωτερικό, θα έχουν δικαίωμα να ψηφίζουν και να εκλέγουν βουλευτή σε κάποια εκλογική περιφέρεια ωσάν να είναι ετεροδημότες ή θα ψηφίζουν για τους βουλευτές Επικρατείας;
Σε όλα αυτά τα ερωτήματα κλήθηκε να απαντήσει η ειδική επιτροπή που συγκροτήθηκε από την προηγούμενη κυβέρνηση, με πρόεδρο τον τότε γενικό γραμματέα Εσωτερικών Κ. Πουλάκη. Η βάση της συζήτησης είχε αφετηρία από το γεγονός ότι το άρθρο 54 του συντάγματος είχε συμπεριληφθεί στις αναθεωρητέες διατάξεις με προσθήκη προς την κατεύθυνση της δυνατότητας ορισμού από ενιαίο ψηφοδέλτιο έως πέντε (5) βουλευτών απόδημου ελληνισμού. Οπότε μένει να φανεί τι θα επιλεχθεί από τη νυν κυβέρνηση.
Πώς ο απόδημος ελληνισμός συγκροτείται σε εκλογικό σώμα;
Ειδικά για το θέμα του απόδημου ελληνισμού, στο πόρισμα διευκρινίζεται ότι “ο απόδημος ελληνισμός δεν συγκροτείται μόνο από την παραδοσιακή ομογένεια, αλλά και από τον μεγάλο αριθμό των, κυρίως νέων σε ηλικία, Ελλήνων πολιτών που έφυγαν από την Ελλάδα διαρκούσης της κρίσης, έχοντας όμως γεννηθεί, μεγαλώσει, σπουδάσει και, ενδεχομένως, εργαστεί σ' αυτή και με πρόθεση, τουλάχιστον ένα ποσοστό αυτών, να επιστρέψουν”. “Οι εκλογείς αυτοί είναι προφανές ότι έχουν υπαρκτούς και ενεργούς δεσμούς με τη χώρα και τις πολιτικές αποφάσεις που λαμβάνονται σ' αυτή” υπογραμμίζεται στο πόρισμα, κάτι που ρητά αναφέρεται στην παράγραφο 2 του άρθρου 54 του συντάγματος, αφού ως εκλογικό σώμα λογίζεται ο νόμιμος πληθυσμός που κατά την τελευταία απογραφή είναι εγγεγραμμένος στα οικεία δημοτολόγια.
Ο περισσότερος χρόνος των συνεδριάσεων της Επιτροπής αναλώθηκε στο ζήτημα του προσδιορισμού των απόδημων Ελλήνων οι οποίοι θα έχουν δικαίωμα ψήφου. Το ζήτημα χαρακτηρίστηκε ιδιαιτέρως “ακανθώδες”, γιατί διαπιστώθηκε “η αδυναμία οριοθέτησης του εκτός επικράτειας εκλογικού σώματος, κυρίως για τις χώρες με μεγάλο αριθμό αποδήμων”. Οπότε, τα μέλη της Επιτροπής κατέληξαν ότι “όλοι οι Έλληνες πολίτες, αδιακρίτως τόπου κατοικίας, έχουν ήδη δικαίωμα ψήφου ως εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους των δήμων στους οποίους είναι δημότες”. “Επομένως, και οι εκτός Επικρατείας εκλογείς που έχουν ήδη πλήρες εκλογικό δικαίωμα, ήτοι δικαίωμα να επιλέγουν τους υποψηφίους βουλευτές του κόμματος της προτίμησής τους για την εκλογική περιφέρεια στην οποία είναι εγγεγραμμένοι” σημειώνεται στο πόρισμα.
Πού ψηφίζουν;
“Κατά τις συνεδριάσεις της Επιτροπής, αποκλείστηκε η δυνατότητα διαχωρισμού του εκλογικού σώματος με βάση τον χρόνο που οι εκλογείς λείπουν στο εξωτερικό γιατί αυτό θα ήταν χαοτικό” σχολιάζει στην “Α” ο πρώην ειδικός γραμματέας Ιθαγένειας Λ. Μπαλτσιώτης. “Έτσι, μπορεί να ψηφίσει όποιος είναι εγγεγραμμένος στους εκλογικούς καταλόγους και προϋπόθεση γι' αυτό είναι να έχει την ελληνική ιθαγένεια ή να μπορεί να αποκτήσει ιθαγένεια αποδεικνύοντας δεσμό με το ελληνικό κράτος, π.χ. ο Ελληνοαμερικανός της τρίτης γενιάς” εξηγεί, υπογραμμίζοντας, πάντως, ότι “υποχρέωση του Έλληνα που ζει στο εξωτερικό είναι να εκφράσει τη βούλησή του ότι θέλει να ψηφίσει”.
Οπότε, ο έχων την ελληνική ιθαγένεια θα προσέρχεται στην έδρα της διπλωματικής αρχής για να εγγράφεται στους εκλογικούς καταλόγους, για να μπορέσει ακολούθως να ψηφίσει στις ελληνικές πρεσβείες και προξενεία. “Καταλήξαμε σ' αυτό το σύστημα της αυτοπρόσωπης εγγραφής στους εκλογικούς καταλόγους για όσους έχουν την ελληνική ιθαγένεια, γιατί οποιοδήποτε άλλο θα ήταν περιπεπλεγμένο” επισημαίνει στην “Α” ο ομότιμος καθηγητής Εκλογικής Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Ηλίας Νικολακόπουλος.
Μέχρι πόσους βουλευτές Επικρατείας εκλέγουν;
Η συζήτηση για το εάν οι Έλληνες που διαβιούν μόνιμα στο εξωτερικό θα ψηφίζουν για κάθε εκλογική περιφέρεια ή μόνο για υποψηφίους βουλευτές Επικρατείας επανήλθε στο προσκήνιο. Η πλειοψηφία της Επιτροπής υποστήριξε ότι πρέπει να θεσπιστεί ένας συγκεκριμένος αριθμός εδρών στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας, όπως είχε προτείνει και η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. “Η λύση αυτή επιλέχτηκε γιατί δεν μπορεί ο Έλληνας από την Αστόρια να ψηφίζει για τον βουλευτή στη Χίο, αλλά θα μπορεί να εκλέγει βουλευτή Επικρατείας” υπογραμμίζει ο Ηλίας Νικολακόπουλος.
Έτσι λοιπόν προσδιορίστηκε ότι οι έδρες των βουλευτών Επικρατείας θα αυξηθούν από 12 στις 15 και οι Έλληνες ψηφοφόροι που είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους στις κατά τόπους διπλωματικές αρχές θα ψηφίζουν μόνο γι' αυτούς σαν να είναι λίστα, χωρίς δηλαδή να βάζουν σταυρούς. Η ψηφοφορία θα διεξάγεται στις έδρες των κατά τόπους διπλωματική αρχή. Τέλος, προβλέπεται ότι “οι έδρες που πρόκειται να κατανεμηθούν βάσει των αποτελεσμάτων των εκτός επικρατείας εκλογικών τμημάτων είναι τουλάχιστον τρεις (3) αν ο αριθμός των εγγεγραμμένων είναι κάτω από εκατόν ογδόντα χιλιάδες (180.000) και αυξάνονται κατά μία (1) για κάθε εξήντα χιλιάδες (60.000) επιπλέον εγγεγραμμένους, με ανώτατο όριο τις δώδεκα (12) έδρες. Οι υπόλοιπες έδρες κατανέμονται βάσει των αποτελεσμάτων των εντός επικρατείας εκλογικών τμημάτων”.
