Live τώρα    
18°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
15.1°C19.8°C
3 BF 56%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Σποραδικές νεφώσεις
16 °C
14.7°C17.0°C
1 BF 75%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
14.8°C17.1°C
3 BF 66%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
14.8°C17.5°C
1 BF 58%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
14 °C
13.9°C16.9°C
0 BF 62%
ΑΛΕΚΟΣ ΒΡΕΤΟΣ / Αλέκος Βρέτος: Ο ουτίστας με το επίμονο βλέμμα
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

ΑΛΕΚΟΣ ΒΡΕΤΟΣ / Αλέκος Βρέτος: Ο ουτίστας με το επίμονο βλέμμα

O Aλέκος Βρέτος, νύχτα των γενεθλίων του (2015), υποδέχεται τους φίλους του στο The Zoo (φωτό: Studio Draffix)
Του Ιλάν

Το μουσικό συνέδριο στο Springfield της Μασαχουσέτης είχε τελειώσει και ο Μαρσέλ Χαλίφε, ο περίφημος Λιβανέζος συνθέτης και δάσκαλος του οργάνου με τις πολλές χορδές και τη βαθιά φωνή που λέγεται ούτι, έμεινε τελευταίος στην αίθουσα. Μπροστά σε λίγους συμπατριώτες του, άρχισε να τραγουδάει το «Oumi», σε ποίηση Mahmoud Darwish. Το λέγανε και κλαίγανε. Αργά το βράδυ, στο δωμάτιό του πια, ο Αλέκος διάβασε τη μετάφραση των στίχων και ακούγοντας τη μελωδία ξέσπασε σε δάκρυα. Έκλαιγε σαν μικρό παιδί. «Ούμι», σημαίνει μάνα.

Ο σημερινός μου καλεσμένος στις σελίδες της "Αυγής", ο τύπος αυτός με το επίμονο βλέμμα και τα δεμένα αλογοουρά μαλλιά, δεν έχει καμία διάθεση να αλλάξει. Ξέρει καλά πως στη ζωή του κουμάντο κάνει η μουσική και δεν σταματά να κινείται διαρκώς γύρω της. Ο Αλέκος Βρέτος ζει ανάμεσά μας. Αρκεί λοιπόν να τον δεις ή να τον ακούσεις από κοντά για να καταλάβεις πως αυτός ο ουτίστας, που όταν ήταν παιδί ήθελε να γίνει πιανίστας, έχει τάξει όλη τη ζωή του στη σύνθεση ήχων που συνταιριάζουν τον αυτοσχεδιασμό της τζαζ με τη μελωδική ορμή της γνήσιας «ανατολικής» μουσικής.

Η πρώτη του μουσική ανάμνηση; Μια λαθραία ακρόαση, ένας δίσκος «κλεμμένος» από τη δισκοθήκη του πατέρα του. Ήταν το "Body and Soul" με τη φωνή και την κορνέτα του Louis Armstrong, που τον αναστάτωσε.

«Καλό παιδί» τον λένε, γιατί ήταν πάντα εργατικός. Δεν έκανε ποτέ «καριέρα» στις πλάτες των άλλων. Όταν, δε, λέει κάτι, ο συνομιλητής του ξέρει πως το εννοεί. Και κυρίως το κάνει πράξη. Ο Αλέκος είναι διαλεκτικός. Πυρήνας καυτών συζητήσεων, που οι τόνοι τους αναπόφευκτα ανεβαίνουν κοντά στο τέλος. Μιλάω από προσωπική εμπειρία - και όχι μόνο μία!

Μέσα στους καπνούς των παλιών τζαζ μπαρ της Αθήνας, πριν εμείς οι καπνιστές μπούμε στην «παρανομία», τον συνάντησα. Το «Παράφωνο», το παλιό "Half Note", η «Όστρια», ήταν τα στέκια του, τα χρόνια που μάθαινε μουσική στο Ωδείο του Νάκα. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο πιάνο και την κλασική αρμονία με εξαίρετους καθηγητές, στο επιβλητικό τότε κτήριο του Ωδείου «Athenaeum - Μαρία Κάλλας» της οδού Αμερικής.

Η Λούλη Ψυχούλη, η πρώτη Ελληνίδα αρχιμουσικός, αναγνωρισμένη διεθνώς και «ψυχή» του Ωδείου, είχε απορήσει με τη στρυφνή πιανιστική τεχνική του. Στο «μικρό Παρίσι», στη γενέτειρά του, το Άργος, το Δημοτικό Ωδείο δεν είχε σταθερό σύστημα διδασκαλίας ούτε εξειδικευμένους δασκάλους, γεγονός που είχε απαράδεκτα κακή -ώς και καταστροφική- επίδραση στην τεχνική του μικρού Αλέκου στο πιάνο.
 

Στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών με τον σπουδαίο πιανίστα της τζαζ Herbie Hancock (2008)


Οι αρετές μιας πατάτας

Ο Μάρκος Αλεξίου τον τράβηξε αμέσως κοντά του, με τα μαθήματα του τζαζ αυτοσχεδιασμού που δίδασκε. Ο Αλέκος δεν μπορούσε καν να φανταστεί το τι θα επακολουθούσε. Σπουδαίος δάσκαλος της πρώτης γενιάς των Ελλήνων τζαζ μουσικών και αξέχαστος στους μαθητές του, τόσα χρόνια μετά τον θάνατό του. Το δικό του «μάθημα με την πατάτα» το θυμούνται ακόμα όσοι κάποτε βρέθηκαν στο πλευρό του. Γιατί... «μια πατάτα, εκτός από βραστή, τηγανητή ή ογκρατέν, μπορεί να βουλώσει μια εξάτμιση, να γίνει όπλο σε έναν καυγά, αλλά και πολύτιμο γεύμα για έναν πεινασμένο άστεγο» τους έλεγε.

Κάποια στιγμή, το 1995, στο Ωδείο του Νάκα όπου δίδασκαν ο Μάρκος τζαζ αυτοσχεδιασμό, ο Τάκης Πατερέλης τζαζ σύνθεση και ενορχήστρωση, ο Παντελής Μπενετάτος τζαζ πιάνο, ο Σπύρος Παναγιωτόπουλος μουσικά σύνολα και ο Κώστας Μπαλταζάνης αυτοσχεδιασμό και τζαζ αρμονία, διοργανώνεται το σεμινάριο "Berklee School in Greece", που έφερε στην Ελλάδα τους καθηγητές του περιζήτητου τζαζ κολλεγίου της Βοστώνης.

Ο Αλέκος κέρδισε το Βραβείο “Outstanding Musicianship” και οι πόρτες του Berklee College of Music ήταν ανοιχτές. Λίγο αργότερα κερδίζει την υποτροφία του Ωδείου Φίλιππος Νάκας για το 1995 και ένα χρόνο μετά βρίσκεται στην πρωτεύουσα της Μασαχουσέτης για να κάνει εκεί το όνειρό του πραγματικότητα: να γίνει συνθέτης της τζαζ ή της κλασικής μουσικής. Του άρεσε μεν να παίζει, αλλά προτιμούσε το παρασκήνιο της δημιουργίας. Να γράφει και να ενορχηστρώνει.
 



Η ανατροπή

Τα ελληνικά μπουζουκομάγαζα της Βοστώνης πλήρωναν καλά. Έτσι είχε την άνεση να διαλέγει δασκάλους. Στο τελευταίο έτος των σπουδών του, συνάντησε έναν σπουδαίο δημιουργό, δάσκαλο και σολίστα της αραβικής μουσικής. Το πιο σπουδαίο ούτι στον κόσμο. «Πήγα και τον βρήκα. Στάθηκα μπροστά του και του ζήτησα να με διδάξει». Σε πέντε λεπτά ο Αλέκος ήξερε να κρατά σωστά την πένα. Ο Simon Shaheen, ιδρυτής του "Arabic Music Retreat" στο γειτονικό Springfield, τον πήρε αμέσως στο πλευρό του και από τότε ο Αλέκος τον θεωρεί μέντορά του και μουσικό του ευεργέτη. Συναντώνται κάθε χρόνο στο Arabic Music Retreat, το οποίο ο Αλέκος παρακολουθεί από το 1998 μέχρι και σήμερα.

Είχε προηγηθεί η πρώτη τους επαφή. Έγινε όταν ένας κιθαρίστας φίλος του, συγκάτοικος και συμφοιτητής, τού έδειξε το δικό του ούτι, περιπλέκοντας την πορεία ενός μελλοντικού συνθέτη της Δυτικής μουσικής, αλλάζοντας τη ζωή του, με ένα αραβικό λαούτο. Ένα όργανο που δεν είχε κάποια ιδιαίτερη σχέση με τον αυτοσχεδιασμό και την τζαζ, είχε όμως με την Ελλάδα και τη Μεσόγειο. Ακολούθησαν τα μεταπτυχιακά του μαθήματα στην αραβική μουσική με σπουδαίους δάσκαλους.

Σήμερα, ο Αλέκος Βρέτος κουβαλάει στα μουσικά μπαγκάζια του ένα κράμα μουσικών. Αραβική, τζαζ και λάτιν. Τις αναδημιουργεί, αυτοσχεδιάζοντας πάνω σε μελωδίες και ρυθμούς που «ρούφηξε» ταξιδεύοντας στα λιμάνια της Ανατολής, της Λατινικής Αμερικής και της Μεσογείου, δημιουργώντας ένα αριστοτεχνικό «κοκτέιλ» ήχων από διάφορα παραδοσιακά αραβικά και δυτικά όργανα. Ούτι, πιάνο, κοντραμπάσο, κανονάκι, χάλκινα και ξύλινα πνευστά και πολλά μικρά ή μεγάλα κρουστά από την παγκόσμια κοινότητα της όπου γης μουσικής.
 



Πάθος και έρωτας και...

...συνέπεια, εργατικότητα, φαντασία και ευρηματικότητα τον χαρακτηρίζουν στην ενασχόλησή του με τη μουσική. Το 2005 συνεργάστηκε με τον Δημήτρη Μαραγκόπουλο και με τον ΟΜΜΑ για την παραγωγή «Αφιέρωμα στο Ούτι», που φιλοξένησε τον Hussein el-Masry και τον δάσκαλό του Simon Shaheen. Η συναυλία σημείωσε μεγάλη επιτυχία και η συνεργασία του με το Μέγαρο συνεχίζεται από τότε στην οργάνωση παραγωγής συναυλιών. Ο Αλέκος έχει ώς τώρα συνεργαστεί με πολλά μουσικά σύνολα και σολίστες στην Ελλάδα και το εξωτερικό, αποσπώντας εξαιρετικές κριτικές για τις συνθέσεις και τη δεξιοτεχνία του στο ούτι, που έχουν καταγραφεί σε δίσκους με εξαιρετική αποδοχή από κοινό και κριτική.

Μετά το άλμπουμ «Mergin» του 2009 -τον πρώτο προσωπικό του δίσκο- και το «Yunan» του 2004, όπου ήταν καλλιτεχνικός υπεύθυνος, συνθέτης και ουτίστας του σχήματος «Meliti Ensemble», ήρθε το πιο ώριμο και κατασταλαγμένο CD του, το «K. on Top». Με αυτόν τον ιδιότυπο τίτλο, αφιερωμένο στον γιο του Κωνσταντή που όταν ο μπαμπάς-Αλέκος έπαιζε, τον έβαζε πάνω στο πιάνο για να τον νανουρίσει. Το κόλπο πάντα έπιανε. Και είναι φυσικό ο δίσκος να ξεκινάει μελωδικά, με λυρική διάθεση, σαν έναν γλυκό ψίθυρο στο αυτί του ακροατή.

Το «K. on Top» περιλαμβάνει τρεις προσωπικές του συνθέσεις και τέσσερα κομμάτια αναφοράς για τον Αλέκο Βρέτο, που είναι και αναμενόμενα για όποιον ξέρει τη δουλειά του και τα μουσικά του «πιστεύω». Χαρακτηρίζεται από έναν περίτεχνο αυτοσχεδιασμό με μελωδικούς διαλόγους που σε μαγνητίζουν από το πρώτο του κομμάτι. Στο δεύτερο, το γεμάτο λεπτεπίλεπτες αρμονίες «Parfum de Gitane» του μεγάλου Τυνήσιου δεξιοτέχνη Anouar Brahem, συναντάς ήχους που σου θυμίζουν γιορτή και θάλασσα, ενώ το «Idea» σε παρασύρει, σε ανυψώνει, αποπνέοντας ένα μυστήριο. Το παραδοσιακό «Lamma Bada Yatathanna», μια σύνθεση του Σέικ Ιμάμ, διεγείρει συναισθήματα πρωτόγνωρα με την πλατιά γκάμα των ήχων του. Στο «Cactus» ακόμα, o ακροατής αφήνεται να περιπλανηθεί σε ηχοτοπία που σε ανανεώνουν με τις ανατολίτικες πινελιές τους και σε προσγειώνουν με ακούσματα οικεία, σε μονοπάτια μεσογειακά.
 


Να κοιτάξουμε τα προβλήματα του κλάδου

«Το αύριο της ελληνικής τζαζ θα είναι καλύτερο αν οργανωθούν οι μουσικοί. Αν βάλουν κοινές προτεραιότητες. Αν συμμαχήσουν μεταξύ τους κι αρχίσουν να ορίζουν τον τρόπο που λειτουργεί η ντόπια τζαζ σκηνή. Τότε, αύριο, κάποια πράγματα θα είναι καλύτερα από σήμερα. Οι Έλληνες τζαζ μουσικοί τρέχουν για μεροκάματα των 40 και 50 ευρώ, συχνά χωρίς ασφάλιση και χωρίς καμία εξασφάλιση γι' αυτούς που τάχθηκαν σε μια μουσική που δεν 'πουλάει' εδώ, κυρίως λόγω των κοινωνικών συνθηκών.

Πρέπει να βάλουμε στο τραπέζι τα θέματα που μας απασχολούν και να τα λύσουμε στη βάση τους κι όχι μόνο επιφανειακά. Να μη ζούμε για το επόμενο κακοπληρωμένο gig, μόνο και μόνο για να παίξουμε. Να δείξουμε πολλή σοβαρότητα αν θέλουμε να μας παίρνουν στα σοβαρά. Να δείξουμε στον πολύ κόσμο ότι κι εμείς παίρνουμε τη δουλειά μας στα σοβαρά», λέει ο Αλέκος Βρέτος, που έχει δώσει την ψυχή του για να στηρίξει και να αναδείξει το θαύμα της σύγχρονης «άνοιξης» της ντόπιας τζαζ σκηνής. Και ακόμα:

«Ζηλεύω αλλά δεν φθονώ αυτούς που παίζουν καλύτερα από εμένα. Αντίθετα, τους χαίρομαι, τους θαυμάζω και προσπαθώ να μάθω απ’ αυτούς... Πώς να μην ενθουσιάζεσαι όταν ακούς τον Πατερέλη, τον Κοντραφούρη, τον Μπαρμπέρη, τους Next Step Quintet και άλλους πολλούς και μαζί και χώρια και τον καθένα μόνο του. Ξεχειλίζει το ταλέντο και η γνώση και η καλή διάθεση για μεγάλα πράγματα. Κάποιες στιγμές μοιάζει να τ’ ακούμε μόνο εμείς και κάποιοι καλοί φίλοι της αυτοσχεδιαζόμενης μουσικής. Γιατί, ουδείς προφήτης στον τόπο του. Πιστεύω ότι μπορούμε να πάμε πολύ μπροστά, να καταφέρουμε να μεγαλώσουμε το κοινό και να το διδάξουμε αυτό που ο Μάιλς, με δύο μόνο λέξεις, έλεγε 'καλή μουσική'».

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL