Live τώρα    
24°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
21.7°C26.3°C
2 BF 38%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
23 °C
20.6°C24.9°C
3 BF 38%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
19 °C
19.4°C24.3°C
2 BF 55%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.4°C21.6°C
2 BF 64%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
22 °C
21.9°C23.5°C
0 BF 37%
ΜΑΝΟΣ ΣΑΡΙΔΑΚΗΣ / Μάνος Σαριδάκης: Ο γεφυροποιός και ο Χορός των Μαινάδων
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

ΜΑΝΟΣ ΣΑΡΙΔΑΚΗΣ / Μάνος Σαριδάκης: Ο γεφυροποιός και ο Χορός των Μαινάδων

2020 Live στο Half Note Jazz Club (φωτο: Στέλιος Σαριδάκις)

Του Ιλάν

Ο ένας της αδελφός, ο πολιτικός μηχανικός, έχτισε τη γέφυρα του Γοργοπόταμου. Αντάρτης του ΕΛΑΣ ο άλλος, υπηρέτησε σαν σύνδεσμος κοντά στον Άρη Βελουχιώτη.

Μαθαίνει ο Άρης για τον μηχανικό αδελφό και στέλνει τον αντάρτη να τον βρει για να μάθει τις τεχνικές λεπτομέρειες που θα βοηθούσαν αυτόν, τον αρχικαπετάνιο του ΕΛΑΣ, και τον Ναπολέοντα Ζέρβα του ΕΔΕΣ, να το τινάξουν το γιοφύρι.

Φωτιά στον Γοργοπόταμο!

Ακούγοντας ο Άρης το πόσα κιλά δυναμίτη θα ξόδευαν για τη «δουλειά», τα πήρε: «Μα θα πέσει το μισό βουνό, ρε Σπύρο!». Οι αντάρτες κάνανε οικονομία στα εκρηκτικά βρίσκοντας μιαν άλλη, λιγότερο σπάταλη λύση.

Το ξημέρωμα της 26ης μέρας του Νοεμβρίου του ’42 το ποτάμι της Ρούμελης που πηγάζει απ’ την Οίτη είχε χάσει το γεφύρι του. Ήταν η πρώτη μεγάλη νίκη του αντάρτικου κινήματος κατά του ναζί Γερμανού κατακτητή.

Η ιστορία αυτή ήταν η πηγή της έμπνευσής του, όταν έστηνε μουσικά «γεφύρια», μαθαίνοντας να ενώνει -αντί να ανατινάζει- τις μουσικές του τόπου μας με τις μουσικές του κόσμου όλου. Το δυσάρεστο στην όλη ιστορία είναι ότι ο θείος Σπύρος -που έζησε 100 χρόνια- γι’ αυτή την πράξη του βρέθηκε εξόριστος στην Τασκένδη. Γύρισε με τη γενική αμνηστία και πέθανε στα πατρώα εδάφη.

Γεφυροποιός των μουσικών πολιτισμών ο σημερινός μας καλεσμένος στις σελίδες της “Αυγής”, παντρεύει την τζαζ αρμονία με τους λαϊκούς και δημοτικούς μας «δρόμους».

Δρόμους που συχνά εκφράζονται από ένα ξύλινο πνευστό όργανο γαλλικής έμπνευσης, τον διάδοχο του chalumeau (από την ελληνική λέξη «κάλαμος»), στο οποίο προστέθηκαν κλειδιά. Το κλαρινέτο, το καθ’ ημάς «κλαρίνο», που έφτασε στην Ελλάδα μαζί με τη βιομηχανική επανάσταση στα μέσα του 19ου αιώνα και το οποίο αντικατέστησε σε σημαντικό βαθμό τη φλογέρα ή τον ζουρνά, όντας σήμερα διαδεδομένο σε όλες τις γωνιές της χώρας. Πελοπόννησο, Στερεά, Ήπειρο, Θεσσαλία και όχι μόνο.

Τα πρώτα βήματα

Τα ιδιαίτερα μαθήματα με τον σπουδαίο ενορχηστρωτή Θέμη Ρούσσο («Οδός Ονείρων» του Μάνου Χατζιδάκι) τον άνδρωσαν μουσικά κάνοντας αυτόν τον πιτσιρικά να σκέφτεται σαν συνθέτης και όχι μόνο σαν σολίστας - πιανίστας.

Και ήταν κάπου στα μέσα της δεκαετίας του ’80 όταν, όντας καλλιτεχνικός υπεύθυνος του πολυήμερου Φεστιβάλ «Αυγής - Θούριου» στον περιβάλλοντα χώρο του Σταδίου Ειρήνης και Φιλίας στο Νέο Φάληρο, έσπευσα να συγχαρώ μια πολύ καλή blues μπάντα που είχε μόλις ολοκληρώσει την εμφάνισή της μπροστά σε ένα πυκνό, ενθουσιώδες κοινό.

Μιλώντας με τον Στέλιο Σαριδάκη, τον κιθαρίστα των BUM (Blues United Musicians), τον άκουσα να μονολογεί: «Τι συγχαρητήρια και κουραφέξαλα, έλα στο σπίτι μου να δεις τον γιο μου να παίζει. Θα μας βάλει όλων τα γυαλιά κι ας είναι μόνο οκτώ ετών». Τελικά, ήταν ο Μάνος που φόρεσε πρώτος τα γυαλιά!

Συνεργασίες και δισκογραφία

Παίζοντας από 15 μόλις ετών στο κουαρτέτο του πολύπειρου σαξοφωνίστα της τζαζ Δημήτρη Βασιλάκη (μαθητής ακόμα στο Πρότυπο Μουσικό Γυμνάσιο και Λύκειο της Παλλήνης ήταν), η μουσική είχε κατακτήσει οριστικά τον teenager πιανίστα.

Είχε προηγηθεί το άλμπουμ «Crescent». Ακούγοντας εκεί τον McCoy Tyner να παίζει δίπλα στον Trane, ο Μάνος αποφάσισε πως αυτός, οριστικά, θα ήταν ο ρόλος της ζωής του. Ο δίσκος αυτός αλλά και το ομώνυμο κομμάτι βασίζεται σε μια ινδική raga. Μουσικές μακρινές για όλους μας και τότε. Τον ακούει ακόμα σαν ένα διαχρονικό θαύμα, γεμάτο γαλήνη. Μακριά από τα οργισμένα "Sheets of Sound" των τελευταίων χρόνων του John Coltrane, όταν ο μοναδικός δημιουργός και μεγάλος σαξοφωνίστας, ο πιο επιδραστικός του δεύτερου μέρους του 20ου αιώνα, είχε πια «δει τον Θεό».

Ο Μάνος είδε από κοντά και ηχογράφησε για πρώτη φορά σε ένα στούντιο ηχοληψίας τα χρόνια που ο Τάκης Μπαρμπέρης εντυπωσίαζε με το πρωτόγνωρο στα μέρη μας «crossover» του αυτοσχεδιασμού της τζαζ κιθάρας του με τις ανατολικές μουσικές. Το "Naiva" άλμπουμ του για τη δισκογραφική Lyra είχε καθοριστικό συντελεστή τη δεξιοτεχνία αλλά και τους βυζαντινούς δρόμους των πλήκτρων του Σαριδάκη, που ακόμα όμως πατούσε με το ένα πόδι στη Δυτική μουσική.

Με τους "Mode Plagal" και το «δημοτικό φανκ» της παρέας του σαξοφωνίστα Θοδωρή Ρέλλου έπαιξε στον τρίτο δίσκο τους, πριν φτάσει η ώρα για το ηχογραφημένο στα Avatar Studios της Νέας Υόρκης «Labyrinth» άλμπουμ του Daedalus Project του Δημήτρη Βασιλάκη, για την ιστορική Candid Records, όπου ηχογράφησαν κάποτε γίγαντες σαν τον Charles Mingus.

Αμέτρητες οι επαγγελματικές συνεργασίες που ακολούθησαν. Αρλέτα, Λεονάρδου, Μπάσης, Τατασόπουλος, Τσαλιγοπούλου και πολλοί άλλοι ακούμπησαν πάνω στα πλήκτρα του.


Στο άσπρο πιάνο του The Zoo (φωτο: Στέλιος Σαριδάκης)

Στη Μέκκα της τζαζ

Οι Δίδυμοι Πύργοι είχαν πέσει, οι δρόμοι είχαν ερημώσει, δουλειές χάθηκαν κι ο κόσμος έφευγε. Είχαν αρχίσει οι «Σταυροφορίες», οι εκδικητικές εκστρατείες των Bush στις χώρες του μαύρου χρυσού.

Το 2001 ο Μάνος Σαριδάκης βρέθηκε στη μητρόπολη της Νέας Υόρκης, όπου έζησε και δούλεψε για δέκα ολόκληρα χρόνια σαν ένας «καλλιτεχνικός μετανάστης». Εμπειροτέχνης μουσικός με πολλές ημιτελείς μουσικές σπουδές, πήγε στα 23 του χρόνια στο «Μεγάλο Μήλο» για να βρει γνώσεις, εμπειρίες και καλές συνεργασίες για τη μουσική που αγαπούσε.

Στο Smoke Jazz Club, στα σύνορα του Upper West Side με το Χάρλεμ, κάθε Δευτέρα γινόταν εκεί ένα jam session. Στα πλήκτρα του Hammond organ του Larry Goldings, ο Μάνος έπαιζε τις μπάσες νότες, ενώ στο κοινό βρίσκοταν συχνά ο Kenny Barron, o Eddie Henderson, o Harold Mabern, ο George Coleman.

Παίζοντας στα ιστορικά τζαζ κλαμπ της πόλης, στο πλευρό σπουδαίων αυτοσχεδιαστών μουσικών της τζαζ σαν τους Dave Liebman, Ron McLure, Marc Johnson ή Ralph Peterson, ο Μάνος Σαριδάκης δήλωσε συμμετοχή στη ναυαρχίδα των jazz διαγωνισμών, το "Thelonious Monk Jazz Competition". Από τους 125 συμμετέχοντες πιανίστες κάτω των 30 ετών, ο Μάνος επιλέχθηκε στους 25 των ημιτελικών. Νικητής για τη χρονιά εκείνη αναδείχθηκε ο Tigran Hamasyan από το Yerevan της Αρμενίας.

Λίγο μετά το Millenium, παίζοντας για έναν εβραίικο γάμο downtown Μανχάταν, τον πλησιάζει ο Αμερικανοεβραίος μαέστρος της ορχήστρας και του λέει: «Σταμάτησε να παίζεις και άκου!». Στήνει αυτί λοιπόν ο Μάνος και συνειδητοποιεί πως, πραγματικά, η μουσική ακουγόταν καλύτερα χωρίς τα δικά του «στολίδια». "See how nice it sounds when you don’t play". Μάθημα ολκής!

«Υπαρξικόπημα»

Πες το απλώς νοσταλγία, πες το καλλιτεχνικό αδιέξοδο, κάποια στιγμή ο Μάνος έζησε το δικό του «Υπαρξικόπημα». Ανάμεσα σε μυριάδες επίδοξους Keith Jarrett δεν μπόρεσε να βρει το δικό του «πάτημα», τη δική του προσωπική μουσική φωνή. Στη Νέα Υόρκη, αν νομίζεις ότι είσαι ο καλύτερος, αν κάτσεις σε μια γωνιά και περιμένεις, σε πέντε λεπτά κάποιος άλλος, πιο καλός από σένα, θα περάσει σίγουρα.

Ένιωθε πως είχε απαρνηθεί τις μουσικές του ρίζες κι ας έβγαζε ώς τότε φλύκταινες ακούγοντας μπουζούκια ή κλαρίνα. Αυτό πριν αρχίσει η νοσταλγία, ο πόνος του ξενιτεμένου πιανίστα. Ένιωθε σαν ένας άπατρις Gastarbeiter, σαν ένας εργάτης που πεθύμησε τη μακρινή του πατρίδα. «Μανούλα, θα φύγω, μην κλάψεις για μένα. Η μοίρα το γράφει μονάχος να ζω...».

Πίσω στην Ελλάδα των Μνημονίων, όλες οι πόρτες ήταν κλειστές. Το μεροκάματο έβγαινε δύσκολα, σε δουλειές που ήταν άσχετες από τα όνειρά του. «Τι ήρθες να κάνεις εδώ, γύρνα πίσω» ήταν η επωδός. Απαξίωση.

«Άπειρες φορές έχω πει ότι θα τα παρατήσω, ότι θ’ αλλάξω επάγγελμα, όμως αυτό δεν μπορώ να το κάνω. Είναι η αγάπη μου. Μ’ αρέσει να κάθομαι και να παίζω μουσική. Αν μπορώ να βγάλω τα προς το ζην, ακόμα καλύτερα», έλεγε πρόσφατα.

«Ήμουν στη Νέα Υόρκη, έπαιζα και ήμουν άλλος ένας από τους χιλιάδες σολίστες. Αυτό που κατάφερα είναι να φτάσω τον μέσο όρο, χωρίς όμως να μπορώ να βρω τον δικό μου ήχο. Αυτός ήρθε από τις συνεργασίες μου με τους δεξιοτέχνες της λαϊκής και της δημοτικής μας μουσικής. Το τσάμικο και το ζεϊμπέκικο έχουν να προσφέρουν πολλά στη τζαζ μουσική και κάποτε πρέπει να γίνει αυτό το πάντρεμα. Άκουσα μουσικούς σαν τον μπουζουξή Χρήστο Ψαρρό και είπα ‘ωχ, το μπουζούκι ακούγεται έτσι; Δεν είναι δυνατόν!..’».

Το δικό μας Take Five

Το “The Greek Real Book Vol. 1” είναι το πρώτο άλμπουμ του Μάνου Σαριδάκη με δικές του συνθέσεις αλλά και διασκευές γνωστών δημοτικών τραγουδιών προσαρμοσμένων από τον ίδιο για σόλο πιάνο. Σε κάποια από αυτά, δίπλα στο πιάνο του ακούγεται το κλάμα ενός συνθεσάιζερ. "The crying voice" το ονομάζει χαρακτηριστικά. Ένα όργανο που ακούγεται πολύ στη λαϊκοδημοτική μας μουσική, ειδικά απ’ τους τσιγγάνους.

Τον ήχο του τον άκουσε για πρώτη φορά στη Νέα Υόρκη από τον Άκη Καλύβα, που έπαιζε πλήκτρα στην ορχήστρα ενός θρύλου, του αείμνηστου Roma τραγουδιστή Μανώλη Αγγελόπουλου. «Ετοιμάζω τις παρτιτούρες τους, θα βγουν κάποια στιγμή στο Διαδίκτυο. Είναι μια έρευνα όλο αυτό το πράγμα, κάτι που γεννήθηκε αυθόρμητα. Μια δημιουργική ανάγκη μου να εκφραστώ πέρα από όρια και μουσικές κατηγορίες».

Κι αν κάποιο κομμάτι πρέπει να ξεχωρίσω από αυτόν τον δίσκο, που ελπίζω να βρει πολλούς ακροατές αλλά και μιμητές ανάμεσα στους νέους συνάδελφους του Μάνου, αυτό είναι το "The Greek Summertime" - Το Ελληνικό Καλοκαίρι. Το δικό μας Take Five. Στο πρώτο μέρος η μελωδία έχει σαν έναυσμα τις δύο πρώτες νότες του “Summertime” του George Gershwin. Μετά, προστίθεται ένα χιτζάζ τετράχορδο. Η γέφυρά του είναι δυτικότροπη, η αρμονία του είναι τζαζ και ο ρυθμός του, ένα τσάμικο. Είναι μια σύνθεση αφιερωμένη στη γενέτειρα πόλη της μητέρας του Μάνου, την Ιτέα Φωκίδας.


Live Τρίτη 17 Μαρτίου!

«Ο Χορός των Μαινάδων» στο The Zoo

Μια μουσικο -αφηγηματική παράσταση. Ο Μάνος Σαριδάκης μπροστά στα απομεινάρια του Μαντείου των Δελφών σκέφτεται έναν τρόπο να αναστηθεί ο πολιτισμός των αρχαίων Ελλήνων. Του δίνεται ένας χρησμός που λέει: «Το αλφάβητό μας έφυγε στην Αμερική και πρέπει να πας να το φέρεις». Εμπνευσμένος από τον Απόλλωνα αποφασίζει να φτιάξει έναν στόλο από νότες και να ξεκινήσει η «Οδύσσεια» . Συμμετέχουν οι Μάνος Σαριδάκης - πιάνο και πλήκτρα, Γιώργος Κωστελέτος - τύμπανα, Παναγιώτης Μπουραζάνης - ηλ. Μπάσο.

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL