"Εμείς ως Αριστερά πρέπει να προβάλουμε τη ριζοσπαστική, προοδευτική, κοινωνικά δίκαιη μεταρρύθμιση της Ε.Ε. ως απάντηση στα ευρωπαϊκά αδιέξοδα. Και να δουλέψουμε για μια μεγάλη προοδευτική πλειοψηφία πάνω στον στόχο αυτό. Ειδάλλως θα υπάρξει μια επικίνδυνη, συντηρητική οπισθοδρόμηση της Ευρώπης", σημειώνει η Κ. Κούνεβα.
Αναφερόμενη στο προσφυγικό σημειώνει ότι "πρέπει επιτέλους να υπάρξει ουσιαστική αλληλεγγύη, δηλαδή δίκαιη κατανομή των αιτούντων άσυλο σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. Όλα τα άλλα είναι υποκρισία".
Τέλος, για τις συλλογικές συμβάσεις σημειώνει ότι η κυβέρνηση υλοποιεί βασικές δεσμεύσεις της, αλλά "πρέπει να ενισχυθεί η διαπραγματευτική θέση των εργαζόμενων, να ξανακερδίσουν το κύρος τους τα συνδικάτα".
Συνέντευξη στον Ανδρέα Πετρόπουλο
* Κυρία Κούνεβα, θα ήθελα να ξεκινήσουμε από την πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τις εργολαβίες. Πόσο βοηθάει η συγκεκριμένη απόφαση για να πάρει τέλος αυτή η μορφή ομηρείας και στην Ελλάδα;
Βοηθάει πολύ. Ακυρώνει το βασικό επιχείρημα των εργολάβων, ότι τάχα παραβιάζεται ο ανταγωνισμός. Βέβαια, πρέπει να περιμένουμε την τελική απόφαση του ΣτΕ, που είχε στείλει τα σχετικά ερωτήματα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Το βασικό είναι ότι ξεκαθαρίστηκε πως το ευρωπαϊκό δίκαιο δεν επιβάλλει κάποια «προτίμηση» στους εργολάβους. Επομένως, κανένας δημόσιος φορέας δεν έχει λόγους να μην αξιοποιεί το νέο νομοθετικό πλαίσιο για απευθείας συμβάσεις με τους εργαζόμενους στην καθαριότητα και στους άλλους τομείς στους οποίους άνθισε το νοσηρό καθεστώς των εργολαβιών. Υπάρχουν, βέβαια, δύο ακόμη σημαντικά βήματα που πρέπει να γίνουν: πρώτον, να καλυφθούν όλες οι πάγιες και διαρκείς ανάγκες στην καθαριότητα με σταθερές θέσεις εργασίας και με πλήρη εργασιακά δικαιώματα. Και δεύτερον, να αποκτήσουν επαγγελματικά δικαιώματα οι εργαζόμενοι στην καθαριότητα, σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, με αναγνώριση και πιστοποίηση των προσόντων τους. Και γι’ αυτό θα αναλάβω συγκεκριμένη πρωτοβουλία προς τα συναρμόδια υπουργεία το προσεχές διάστημα.
* Πρόσφατα μιλήσατε για "χάσμα" Δεξιάς - Αριστεράς στην αντιμετώπιση της ανεργίας. Θα μπορούσε αυτό να είναι ένα στοιχείο συσπείρωσης των προοδευτικών δυνάμεων πανευρωπαϊκά; Και το ρωτάω αυτό καθώς οι συντηρητικοί ευρωβουλευτές καταψήφισαν την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων, την προστασία των κοινωνικών πολιτικών από τη λιτότητα.
Οι ευκαιρίες να δημιουργηθεί μια προοδευτική συμμαχία στα θέματα της απασχόλησης και των κοινωνικών δικαιωμάτων είναι πολλές. Το βλέπουμε διαρκώς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στα περισσότερα ψηφίσματα που συζητάμε. Ιδιαίτερα τώρα, που οι Σοσιαλδημοκράτες πιέζονται εκλογικά σε πολλές χώρες και καταλαβαίνουν πόσο τους κόστισε η σύγκλιση με τη Δεξιά, διαμορφώνονται κάποιες βασικές διαχωριστικές γραμμές. Οι συλλογικές συμβάσεις που αναφέρατε είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Οι συντηρητικοί και νεοφιλελεύθεροι ευρωβουλευτές καταψηφίζουν κάθε προσπάθεια να γίνουν οι ΣΣΕ ο βασικός ρυθμιστής των εργασιακών σχέσεων σε όλη την Ε.Ε. Το ιδανικό θα ήταν, μπροστά στις ευρωεκλογές, όλες οι προοδευτικές πολιτικές ομάδες να δεσμευτούν σε ένα κοινωνικό, δημοκρατικό πλαίσιο αρχών και να το προωθήσουν ομοιόμορφα σε όλες τις χώρες.
* Ωστόσο, καταφέρατε με συμμαχίες να γίνει δεκτή η θέση για εξαίρεση των επενδύσεων στην απασχόληση από το Σύμφωνο Σταθερότητας (ρήτρα ευελιξίας) σε πρόσφατο ψήφισμα για την απασχόληση στην Ευρωζώνη...
Ναι, όπως και το να έχουν οι κοινωνικοί στόχοι ίση βαρύτητα με τους οικονομικούς στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο. Είναι, νομίζω, η πρώτη φορά που περνά κάτι τέτοιο σε έκθεση της Επιτροπής Απασχόλησης. Βέβαια, αυτό το ψήφισμα είναι μια Έκθεση Πρωτοβουλίας. Δεν ξέρω τι στάση θα τηρούσαν οι άλλες πολιτικές ομάδες αν τις ίδιες προτάσεις τις υποβάλλαμε σε ένα σχέδιο Οδηγίας ή Κανονισμού, που θα δέσμευε τα όργανα της Ε.Ε. Κι αυτό πρέπει να είναι ο επόμενος στόχος μας.
* Θεωρείτε ότι στις ευρωεκλογές αυτά τα θέματα θα παίξουν καταλυτικό χαρακτήρα ή θα καταγραφεί συντηρητική αναδίπλωση σε ακόμα πιο ακραίες νεοφιλελεύθερες θέσεις; Και μάλιστα συνοδευόμενες από εθνικιστικές και ξενοφοβικές πολιτικές;
Στην πραγματικότητα, αυτά τα θέματα -η απασχόληση, η φτώχεια, η ανισότητα- παίζουν έτσι κι αλλιώς τον πιο καθοριστικό ρόλο στις επιλογές των πολιτών. Η κρίση και η λιτότητα με την οποία προσπάθησε να την αντιμετωπίσει η ευρωπαϊκή ηγεσία έχουν αυξήσει τους ανθρώπους που βρίσκονται σε ανέχεια και ανασφάλεια. Και έχουν αυξήσει τον πολιτικό θυμό τους. Αυτός ο θυμός συχνά εκτονώνεται σε επικίνδυνη κατεύθυνση. Στον ρατσισμό, στον εθνικισμό, στο μίσος για τις μειονότητες. Η Ακροδεξιά έχει δείξει επιδεξιότητα στην παραπλάνηση των πολιτών. Προβάλλει ένα μίγμα από ρατσιστικά συνθήματα, γενικόλογες καταγγελίες της «παγκοσμιοποίησης» και της ευρωπαϊκής ελίτ και νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Εμείς ως Αριστερά πρέπει να κάνουμε το αντίστροφο: να προβάλουμε τη ριζοσπαστική, προοδευτική, κοινωνικά δίκαιη μεταρρύθμιση της Ε.Ε. ως απάντηση στα ευρωπαϊκά αδιέξοδα. Και να δουλέψουμε για μια μεγάλη προοδευτική πλειοψηφία πάνω στον στόχο αυτό. Ειδάλλως θα υπάρξει μια επικίνδυνη, συντηρητική οπισθοδρόμηση της Ευρώπης.
* Κεντρικό θέμα συζήτησης στις ευρωεκλογές θα αποτελέσει το μεταναστευτικό. Χρειάζεται γνώση για να μιλήσει κάποιος με ακρίβεια, η οποία συχνά μας λείπει, με αποτέλεσμα να γίνεται θέμα εκμετάλλευσης από την Ακροδεξιά. Υπάρχει όμως πραγματικό ζήτημα στα δικά μας κέντρα υποδοχής στα νησιά. Ποια είναι η γνώμη σας;
Ακριβώς λόγω έλλειψης βαθιάς γνώσης πρέπει να προσέχουμε πολύ όσα ακούμε. Όσον αφορά την κατάσταση στα νησιά, δεν καταλαβαίνω γιατί κανείς στην Ε.Ε. δεν θέτει το ζήτημα της ορθής εφαρμογής της Δήλωσης Ε.Ε. - Τουρκίας. Εκεί βρίσκεται το κλειδί. Η Κομισιόν δέχεται την ερμηνεία της Τουρκίας: όσοι φτάνουν στα νησιά μένουν εκεί για εξέταση των αιτημάτων ασύλου -λόγω αδυναμίας προσωρινής μεταφοράς στην ενδοχώρα για γρηγορότερη εξέταση-, οπότε η διαδικασία αργεί και οι άνθρωποι εγκλωβίζονται. Επίσης, όσους παίρνουμε από τα νησιά, τόσους στέλνει η Τουρκία. Η λύση, λοιπόν, δεν είναι η Ε.Ε. να μας δίνει χρήματα για να χτίζουμε επ’ άπειρον νέους καταυλισμούς. Πρέπει επιτέλους να υπάρξει ουσιαστική αλληλεγγύη, δηλαδή δίκαιη κατανομή των αιτούντων άσυλο σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. Όλα τα άλλα είναι υποκρισία.
* Η κυβέρνηση επανέφερε άμεσα μια σειρά μέτρα για τις συλλογικές διαπραγματεύσεις. Ήδη η επεκτασιμότητα των κλαδικών συμβάσεων έχει αντίκρισμα για χιλιάδες εργαζόμενους. Όπως θα έχουν και η επικείμενη κατάργηση του υποκατώτατου και η αύξηση του κατώτατου μισθού. Επαρκούν αυτά τα βήματα για να επιστρέψουμε σε μια κανονικότητα της εργασίας;
Είναι βήματα απαραίτητα, υλοποιούν βασικές δεσμεύσεις της κυβέρνησης. Φυσικά, δεν οδηγούν αυτόματα σε μια «κανονικότητα» της εργασίας. Πρέπει να ενισχυθεί η διαπραγματευτική θέση των εργαζόμενων, να ξανακερδίσουν το κύρος τους τα συνδικάτα. Να ενισχυθούν σε μέλη, να αποκτήσουν ελκυστικές, δημοκρατικές λειτουργίες. Αυτό δεν εξαρτάται κυρίως από νομοθετικά μέτρα. Αλλά τα συνδικάτα θα μπορούσαν να ενισχυθούν με αρμοδιότητες, όπως, για παράδειγμα, στην υγιεινή και ασφάλεια, στην τήρηση της εργατικής νομοθεσίας, στην κατάρτιση των εργαζομένων, μαζί με τις αρμόδιες αρχές. Το μεγάλο ζητούμενο είναι η επανένταξη των ανέργων στην απασχόληση, σε ποιοτικές θέσεις αορίστου χρόνου, ώστε ταυτόχρονα να μειώνεται η επισφαλής εργασία. Κι έπειτα, πρέπει να δούμε τι γίνεται με τους χιλιάδες νέους που μπαίνουν στην παραγωγή στις συνθήκες της λεγόμενης 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης. Εκεί κυριαρχεί η τηλε-εργασία, η ψευδο-αυτοαπασχόληση, ένα σωρό πρωτοφανείς μορφές εκμετάλλευσης των εργαζόμενων, που δεν εντάσσονται ούτε στην παλιά ούτε στη νέα «κανονικότητα».
