Τα 50 δισ. ευρώ φτάνει ο λογαριασμός που πληρώνουν από το 2010 οι συνταξιούχοι, καθώς από το 2010 έχουν δρομολογηθεί συνολικά 23 παρεμβάσεις, από τις οποίες οι 12 αφορούσαν οριζόντιες περικοπές συντάξεων το διάστημα 2010 - 2014. Την τελευταία διετία, οι παρεμβάσεις αφορούσαν μερική περικοπή των επικουρικών συντάξεων το 2016, περικοπή επίσης μέρους του ΕΚΑΣ, ενώ με την τελευταία συμφωνία θα περικοπεί συνολικό ποσό 1,8 δισ. ευρώ από τις προσωπικές διαφορές που διατηρούν οι παλιές κύριες και επικουρικές συντάξεις.
Τον χάρτη όλων των δραματικών (23) παρεμβάσεων - περικοπών στις συντάξεις κατά τη διάρκεια των Μνημονίων, από το 2010 έως σήμερα, καταγράφει το Ενιαίο Δίκτυο Συνταξιούχων.
Τα δύο πρώτα Μνημόνια
Αναλυτικά, από το 2010 έως το 2014 οι περικοπές στις συντάξεις ξεπέρασαν τα 47 δισ. ευρώ. Οι διαδοχικές μειώσεις ξεκίνησαν με περικοπές των δώρων το 2010.
1. Το 2010, πριν από την υπογραφή του πρώτου Μνημονίου, ψηφίστηκε η περικοπή των δώρων, της 13ης και της 14ης κύριας σύνταξης.
2. Όλοι οι συνταξιούχοι (2011) κάτω των 60 ετών -ανάλογα με τα ποσά των συντάξεων που λάμβαναν- υπέστησαν μειώσεις από 6% έως 10%. Συγκεκριμένα, για συντάξεις άνω των 1.700 ευρώ η μείωση ξεκινούσε από 6%, ενώ περικοπές για συντάξεις μεγαλύτερες των 3.000 ευρώ έφταναν ακόμα και το 10%.
3. Επιβλήθηκε (2011) ειδική εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων από 3% έως 13% (κλιμακωτά) για ποσά συντάξεων από 1.400 ευρώ και άνω. Παράλληλα, ξεκίνησαν και κλιμακωτές περικοπές στις επικουρικές συντάξεις από 3% για ποσά άνω των 300 έως 10% για επικουρικές άνω των 650.
4. Περικοπές στις κύριες συντάξεις των νέων συνταξιούχων το 2011. Συγκεκριμένα, οι μικρότεροι των 55 ετών υπέστησαν 40% μείωση για ποσά άνω των 1.000 ευρώ, ενώ οι μικρότεροι των 60 και μεγαλύτεροι των 54 ετών υπέστησαν μείωση 20% για ποσά άνω των 1.200 ευρώ. Ταυτόχρονα, ξεκίνησαν μειώσεις από 15% έως και 30% για ποσά άνω των 150 ευρώ και στις επικουρικές συντάξεις.
5. Αναδρομικά, από τον Ιανουάριο του 2012, επιβλήθηκαν νέες μειώσεις σε όσες συντάξεις είχαν απομείνει «υψηλές», για παράδειγμα μειώσεις έως 12% υπέστησαν όσες ήταν άνω των 1.300 ευρώ. Με τον ίδιο νόμο, μειώθηκαν εκ νέου και οι επικουρικές. Συγκεκριμένα, για ποσά άνω των 250 ευρώ η μείωση ήταν 10%, ενώ για ποσά από 251 έως 300 ευρώ η μείωση διαμορφώθηκε στο 15% και για ποσά άνω των 300 ευρώ η μείωση άγγιξε το 20%.
6. Μείωση (2012) στο άθροισμα κύριας και επικουρικής, δηλαδή στο σύνολο της σύνταξης. Συγκεκριμένα, ποσά από 1.000-1.500 ευρώ υπέστησαν μείωση 5%, 1.500-2.000 μείωση 10%, από 2.000-3.000 μείωση 15% και ποσά από 3.000 ευρώ και άνω μείωση 20%. Ταυτόχρονα, καταργήθηκαν τα επιδόματα δώρων στις κύριες και τα δώρα στις επικουρικές.
7. Οριζόντιες μειώσεις κατά 5,2% σε όλες τις επικουρικές το 2014.
Το τρίτο Μνημόνιο
Η συμφωνία του 2015 μεταξύ της κυβέρνησης και των δανειστών περιελάμβανε περικοπές στις δαπάνες του Ασφαλιστικού 1,8 δισ. ευρώ. Με τη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος (Νόμος Κατρούγκαλου), που δρομολόγησε συγχωνεύσεις ασφαλιστικών ταμείων και τη δημιουργία ενός υπερταμείου (ΕΦΚΑ), οι άμεσες περικοπές περιορίστηκαν το 2016 στις επικουρικές. Συγκεκριμένα, μειώθηκαν οι επικουρικές συντάξεις 250.000 συνταξιούχων (σε σύνολο 2 εκατομμυρίων επικουρικών συντάξεων) κατά 14% (μέσος όρος) ενώ σε ακραίες περιπτώσεις οι μειώσεις έφτασαν το 40%.
Επίσης το 2016, με το κλείσιμο της πρώτης αξιολόγησης, έχασαν το ΕΚΑΣ περίπου 160.000 δικαιούχοι, ενώ υπήρξαν μειώσεις των ποσών στους υπόλοιπους.
Ταυτόχρονα όμως, η νέα ασφαλιστική μεταρρύθμιση (Νόμος Κατρούγκαλου) δρομολόγησε χαμηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης για τις νέες συντάξεις, με αποτέλεσμα αυτές να βαίνουν μειούμενες από 15% έως 25% για όσους κυρίως συμπληρώσουν στο εξής περισσότερα από 25 χρόνια εργασίας. Όσον αφορά τις παλιές συντάξεις (πριν τον νόμο) αυτές θα επανϋπολογίζονταν, ενώ οι διαφορές στα ποσά (παλιά και νέα ποσοστά αναπλήρωσης) διαμόρφωσαν για τις παλιές συντάξεις τη λεγόμενη "προσωπική διαφορά".
Στο κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης δρομολογήθηκε η επιβολή μειώσεων στις προσωπικές διαφορές των παλιών συντάξεων. Έτσι, θα υπάρξουν νέες περικοπές έως 18% για κύριες και επικουρικές καταβαλλόμενες συντάξεις από το 2019. Η νέα μείωση αφορά 900.000 κύριες συντάξεις που είχαν απονεμηθεί προ του Μαΐου 2016 και είναι υψηλότερες από τις συντάξεις -με τις ίδιες ακριβώς προϋποθέσεις- όπως αυτές προκύπτουν από τον Νόμο Κατρούγκαλου.
