Live τώρα    
24°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
22.2°C26.3°C
2 BF 36%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
24 °C
22.3°C26.0°C
3 BF 36%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
20 °C
19.4°C24.8°C
2 BF 52%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.8°C21.6°C
2 BF 63%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
23 °C
22.9°C24.0°C
2 BF 38%
Μετά την απορρύθμιση, ήρθε η ελαστικότητα / Ευελιξία στην εκμετάλλευση των εργαζομένων
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Μετά την απορρύθμιση, ήρθε η ελαστικότητα / Ευελιξία στην εκμετάλλευση των εργαζομένων

Συνηθίζεται μια άσχημη πραγματικότητα να εξωραΐζεται από εύηχους όρους. Έτσι και με τις ευέλικτες μορφές εργασίας. Ενώ στην πραγματικότητα είναι μορφές εργασίας ωφέλιμες μόνο για τους εργοδότες και συγκεκριμένα για τους μεγάλους και εύρωστους εργοδότες, ο εύηχος όρος που τις συνοδεύει αποπροσανατολίζει.

Τα παραδείγματα γύρω μας που αποδεικνύουν τη δυσάρεστη πραγματικότητα για τους εργαζόμενους είναι πολλά. Τόσα πολλά ώστε πλέον κανείς να μπορεί να μιλήσει για μια εδραιωμένη κατάσταση. Χαρακτηριστικά είναι άλλωστε τα στοιχεία της ετήσιας έκθεσης του ΙΝΕ - ΓΣΕΕ, στην οποία, με βάση τα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας, το 2016 υπογράφτηκαν μόλις 10 κλαδικές / ομοιοεπαγγελματικές συλλογικές συμβάσεις. Αντίθετα ο αριθμός των επιχειρησιακών συμβάσεων ανέρχεται σε 318, δηλαδή το 95,21% του συνόλου των ΣΣΕ. Την ίδια ώρα οι προσλήψεις με πλήρη απασχόληση έχουν υποχωρήσει από 79% το 2009 σε 45,35% το 2016 και ταυτόχρονα οι προσλήψεις για μερική απασχόληση από το 21% που ήταν το 2009 εκτινάχθηκαν στο 54,7% το 2016.

Ή δουλειά για ψίχουλα ή ανεργία

Δεν είναι δύσκολο να ερμηνευθεί η παραπάνω κυρίαρχη τάση, αν σκεφθεί κανείς την υψηλή ανεργία. Οι υποψήφιοι εργαζόμενοι βρίσκονται συνεχώς μπροστά στον εκβιασμό είτε να δεχτούν μια δουλειά με κακούς όρους είτε να μην έχουν καθόλου δουλειά. Την ίδια ώρα τα περιθώρια συνδικαλισμού μέσα στον εργασιακό χώρο είναι ελάχιστα, καθώς οι εργαζόμενοι ανά πάσα ώρα μπορούν να απολυθούν νομότυπα και χωρίς να ανοίξει μύτη. Οι εργοδότες βάζουν όρους στις συμβάσεις που είναι κομμένοι και ραμμένοι στα μέτρα τους δίνοντας τη δυνατότητα να βρεθούν αστείες προφάσεις για την απόλυση εργαζομένων.

“Αποικιοκρατικού χαρακτήρα” χαρακτηρίζει τη σύμβαση που υπέγραψε πριν από λίγους μήνες πρώην εργαζόμενος εταιρείας που ενοικιάζει εργαζόμενους στα ΕΛΤΑ. Όπως λέει στην “Αυγή”, αρχικά ήταν συμβασιούχος ταχυμεταφορέας για έξι μήνες στα ΕΛΤΑ κι εν μια νυκτί έγινε συμβασιούχος στην εταιρεία. Η μοναδική προειδοποίηση που είχαν οι εργαζόμενοι που μεταφέρθηκαν ήταν ένα τηλεφώνημα από κάποιον υπάλληλο της εταιρείας, που τους ενημέρωσε για τη νέα κατάσταση και τους νέους όρους της σύμβασης. Οι εργαζόμενοι δεν είχαν επίσης τη δυνατότητα να απευθυνθούν κάπου στην πραγματικότητα, καθώς “η επικοινωνία γινόταν μόνο μέσω τηλεφώνου”.

“Μπορούσαν να μας απολύσουν ανά πάσα στιγμή”

Η κατανομή των όρων “ενοικίασης” στις συμβάσεις, όπως μας αναφέρει ο 44χρονος πρώην εργαζόμενος, περιλάμβαναν κυρίως υποχρεώσεις για τους εργαζόμενους και κυρίως δικαιώματα για τους εργοδότες. “Μπορούσαν να μας απολύσουν ανά πάσα στιγμή και χωρίς να καταβάλουν αποζημίωση, καθώς οι συμβάσεις που υπογράφονται είναι πολύ μικρής διάρκειας, μηνιαίες και διμηνιαίες”. Οι απολύσεις εξαρτώνται, σύμφωνα με την εταιρεία, από την απόδοση του εργαζόμενου. Δεν υπάρχουν όμως καθορισμένα αντικειμενικά κριτήρια, οπότε αυτό δίνει το περιθώριο στην εταιρεία να προχωρήσει σε απολύσεις χωρίς να χρειάζεται να τεκμηριώσει ιδιαίτερα τον λόγο. “Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούν οι εργαζόμενοι να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους, καθώς δεν μπορεί να αναπτυχθεί συνδικαλιστική δράση. Αν αντιδράσεις, μπορεί να είναι λόγος να απολυθείς ή να μην ανανεωθεί η σύμβαση”.

Οι λόγοι να αντιδράσουν οι εργαζόμενοι ήταν πολλοί και εκτός συγκλονιστικού απροόπτου θα παραμένουν πολλοί και μετά την αποχώρηση του 44χρονου. “Έπαιρνα 530 ευρώ για οκτάωρο, όμως στα 530 περιλαμβάνονταν ακόμη όλα τα επιδόματα και τα δώρα και το καθαρό ποσό που έμενε ήταν μικρότερο”. Ο ίδιος αναγκάστηκε να υπογράψει τη σύμβαση και να μείνει σε αυτή τη δουλειά, διότι δεν μπορούσε να βρει πουθενά αλλού να δουλέψει. Τώρα είναι άνεργος, όπως και η γυναίκα του, περιμένοντας μήπως “ανοίξει κάπου κάτι”. Όμως το πιθανότερο είναι ότι η επόμενη δουλειά που θα βρεθεί στον κλάδο του θα προτείνεται με παρόμοιους όρους. Γι’ αυτό, σύμφωνα με τον ίδιο, “η επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων εργασίας είναι πιο αναγκαία από ποτέ”.

Αντίστοιχες εμπειρίες μας μεταφέρει εργαζόμενη σε καφετέρια πολυεθνικής εταιρείας. “Μέσα σε έξι χρόνια οι συμβάσεις έχουν τροποποιηθεί τρεις φορές, φυσικά προς το χειρότερο”. Οι περισσότερες συμβάσεις, όπως λέει, είναι πλέον μερικής απασχόλησης και οι νέοι εργαζόμενοι πληρώνονται με τα μισά σχεδόν λεφτά απ’ ό,τι πληρώνονταν οι τότε νέοι εργαζόμενοι πριν από λίγα χρόνια. Δηλαδή οι απολαβές πλέον για ένα τετράωρο έχουν μειωθεί από τα 444 ευρώ στα 230 ευρώ.

“Κάθε μέρα μπαίνει στόχος για τα κέρδη και, αν δεν τον πιάσεις, τιμωρείσαι”

Την ίδια ώρα έχει υποβαθμιστεί και η ποιότητα της εργασίας. “Όλοι βρισκόμαστε σε ένα συνεχές μπριζάρισμα. Το μόνιμο άγχος είναι πώς θα αυξηθούν οι πωλήσεις και συνεχώς οι υπεύθυνοι κοιτάνε τα νούμερα και τα συγκρίνουν. Κάθε μέρα μπαίνουν συγκεκριμένοι στόχοι για το ταμείο και, αν δεν επιτυγχάνονται, προβλέπονται ποινές για τους εργαζόμενους”. Την ίδια ώρα το δυναμικό των εργαζομένων δεν μπορεί να παραμείνει σταθερό για ένα σεβαστό διάστημα, καθώς αρκετοί νέοι εργαζόμενοι αποχωρούν βλέποντας τις συνθήκες που επικρατούν. Η συνέπεια είναι “οι παλαιότεροι εργαζόμενοι να βγάζουμε όλη τη δουλειά γιατί η εταιρεία δεν μπορεί να προσλάβει κόσμο. Δεν παίρνουμε τις άδειές μας κανονικά και δουλεύουμε παραπάνω. Τι να σου πω, ότι έχει περάσει χρόνος ολόκληρος που δεν έχουν δοθεί οι ημέρες που δικαιούμαστε γιατί δεν έβγαινε το πρόγραμμα; Τις παίρνουμε τον επόμενο χρόνο, αλλά αυτό είναι παράνομο”.

Το άλλο που συμβαίνει, μας λέει η εργαζόμενη, είναι ότι δεν δηλώνονται οι υπερωρίες. “Στέλνουν διαφορετικά προγράμματα στην Επιθεώρηση Εργασίας” συμπληρώνει, ενώ καταγγέλλει ότι η εταιρεία πηγαίνει σε παράρτημα σε αμερικανικό κολέγιο τους εργαζόμενους που έρχονται να περάσουν δοκιμαστική περίοδο “ώστε να μην έχουν πρόβλημα με τους ελέγχους, γιατί δεν τους πληρώνει”.

Στους εργαζόμενους υπάρχει κι ακόμη ένας φόβος, αυτός να χάσουν τη δουλειά τους για τον “οποιοδήποτε μικρό λόγο που θα χρησιμοποιηθεί ως πρόφαση. Ας πούμε να μην έχεις το σωστό dress code 2-3 φορές. Δεν θα σε απολύσουν μεν, αλλά θα σε παραιτήσουν προτείνοντας για παράδειγμα να μεταφερθείς σε κάποιο κατάστημα πολύ μακριά από την έδρα σου. Δηλαδή να πας από την Αθήνα στη Μύκονο. Αν αρνηθείς, σου λένε 'εκεί είναι η πόρτα'”.

(Στη διάθεση της εφημερίδας βρίσκονται τα ονόματα των εργαζόμενων, όπως και των εταιρειών και είναι στη διάθεση όποιου φορέα επιθυμεί τη διερεύνηση των καταγγελιών τους)

Νάσος Ηλιόπουλος (ειδικός γρ. του ΣΕΠΕ): Στοχευμένοι έλεγχοι ενάντια στην υποδηλωμένη εργασία

Τη σημασία του να επαναφερθούν οι συλλογικές διαπραγματεύσεις, ώστε να επανέλθει η ισορροπία στις εργασιακές σχέσεις, υπογράμμισε με δηλώσεις του στην “Αυγή” ο Νάσος Ηλιόπουλος, ειδικός γραμματέας του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας. Με αυτόν τον τρόπο, πρόσθεσε, θα δινόταν ξανά η δυνατότητα στους εργαζόμενους να διεκδικήσουν και να υπερασπιστούν τα δικαιώματά τους. Όσον αφορά τις παρούσες συνθήκες, ανήγγειλε στοχευμένες εκστρατείες ελέγχων ενάντια στην υποδηλωμένη εργασία και κάλεσε τους εργαζόμενους να έρχονται σε επαφή με την Επιθεώρηση.

* Υπάρχει εκτίμηση για τον αριθμό των ευέλικτων εργαζομένων σήμερα; Έχει ενταθεί περισσότερο το φαινόμενο τον τελευταίο χρόνο;

H αναλογία για το 2016 είναι 68,3% εργαζομένων με πλήρη απασχόληση έναντι 31,7% με μερική. Τα ποσοστά αυτά κινούνται στα ίδια επίπεδα με το 2015 με μια οριακή αύξηση της μερικής απασχόλησης. Ο λόγος ανάπτυξης σε τέτοιο βαθμό των ευέλικτων μορφών εργασίας εντοπίζεται στην απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων την περίοδο 2010-2014. Η κατάρρευση του συλλογικού εργατικού δικαίου ήταν αυτή που διαμόρφωσε τη σημερινή πραγματικότητα, που σύμφωνα με το ΔΝΤ αποτελεί τη «βέλτιστη πρακτική» για τα εργασιακά στην Ευρώπη. Το οξύμωρο είναι ότι μετά από κάθε δημοσίευση στοιχείων που σχετίζονται με την αγορά εργασίας μια σειρά από δυνάμεις που αντιπαλεύουν την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων χρησιμοποιούν τα μεγέθη της μερικής εργασίας για να δημιουργήσουν μια εικόνα κατάρρευσης. Στην πραγματικότητα αυτό που κάνουν είναι ότι διαφημίζουν τα αποτελέσματα μιας πολιτικής που υπηρέτησαν και υπηρετούν εντελώς συνειδητά.

* Σε ποιο βαθμό και με ποιον τρόπο ενδεχόμενη θετική έκβαση στις διαπραγματεύσεις για τα εργασιακά θα παίξει ρόλο στη μείωση των ευέλικτων εργαζόμενων;

Υπάρχει ξεκάθαρη σύνδεση ανάμεσα στη δυνατότητα των εργαζομένων να διαπραγματεύονται συλλογικά και τη ρευστοποίηση των εργασιακών σχέσεων. Η επαναφορά ρυθμίσεων όπως η επεκτασιμότητα των κλαδικών συμβάσεων και η αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης θα παρείχε στους εργαζόμενους τόσο τα εργαλεία όσο και τη δύναμη να υπερασπίζονται τα δικαιώματά τους. Θα οδηγούσε στον περιορισμό των ατομικών συμβάσεων και άρα και της ευέλικτης εργασίας. Όχι μόνο γιατί παρέχει τα απαραίτητα νομικά εργαλεία, αλλά γιατί διαμορφώνει ένα ευνοϊκότερο πεδίο για την ανάπτυξη των εργατικών αγώνων.

* Με βάση τα τωρινά δεδομένα πώς θα μπορούσε να περιοριστεί το φαινόμενο; Τι μπορούν να κάνουν οι εργαζόμενοι;

Ένα μεγάλο ποσοστό της μερικής εργασίας σήμερα αποτελεί στην πραγματικότητα παράνομη υποδηλωμένη εργασία. Εργαζόμενοι/ες που δηλώνονται για πολύ λιγότερες ώρες από αυτές για τις οποίες πραγματικά εργάζονται. Κάτι τέτοιο πλήττει και τους ίδιους -τα ασφαλιστικά και εργασιακά τους δικαιώματα- αλλά και συνολικά το ασφαλιστικό σύστημα. Καλούμε όλους τους εργαζόμενους/ες να έρχονται σε επαφή με την Επιθεώρηση και να προχωράνε στις απαραίτητες καταγγελίες. Τόσο μέσα από στοχευμένες εκστρατείες ελέγχων όσο και μέσα από την αξιοποίηση των πληροφοριακών συστημάτων του ΣΕΠΕ λαμβάνουμε ειδική μέριμνα για την καταπολέμηση αυτής της μορφής παραβατικότητας. Κανένας κρατικός μηχανισμός όμως δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη σημασία που έχει η οργάνωση των εργαζομένων στο σωματείο τους. Από τη δική μας πλευρά δίνουμε πολύ μεγάλη σημασία στην επικοινωνία μας με σωματεία, ομοσπονδίες και εργατικά κέντρα.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL