Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
23 °C
21.1°C24.7°C
2 BF 40%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
22 °C
18.6°C23.8°C
3 BF 41%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
18.2°C23.2°C
2 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.8°C21.6°C
2 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
19.9°C22.4°C
2 BF 52%
Η τέχνη της αφαίρεσης
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Η τέχνη της αφαίρεσης

Της Ευγενίας Μπογιάνου

Ο Γιάννης Παλαβός, στην τρίτη του συλλογή διηγημάτων με τίτλο «Το παιδί», πατώντας πολύ γερά πάνω στη σπουδαία διηγηματογραφική παράδοση του 19ου και του 20ου αιώνα, χαράζει τη δική του πορεία, υπηρετώντας την τέχνη της μικρής φόρμας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, χρησιμοποιώντας ιδανικά την αφαίρεση ως εργαλείο που του επιτρέπει να αφήσει το ευδιάκριτο, και σε στιγμές συγκλονιστικό, στίγμα του. Οι ιστορίες του - ιστορίες που προφανώς έχει ακούσει από αφηγήσεις μεγαλύτερών του και αντλώντας υλικό από αυτές όπως μόνο μια αλαφροΐσκιωτη ψυχή μπορεί να κάνει - διαδραματίζονται στη γενέτειρά του, το Βελβεντό Κοζάνης: ιδανικό σκηνικό, όπου η ομορφιά της μεγαλειώδους φύσης περικλείει μέσα της, ως αναπόσπαστο συστατικό, τη βία και τη σκληρότητα της αγροτικής ζωής στην προκειμένη περίπτωση, αλλά και τη βία και τη σκληρότητα ως κάτι σύμφυτο στην ανθρώπινη φύση. Η ανθρώπινη φύση και η αναπόδραστη φθορά της. Ο θάνατος ως φυσική κατάληξη και όχι ως ανοίκεια συνθήκη. Ο θάνατος δίχως θρήνο. Ο Παλαβός δουλεύει εξαιρετικά με την ατμόσφαιρα που τόσο καλά ξέρει να δημιουργεί, αλλά, κυρίως, δουλεύει και ξέρει να αναδεικνύει την ψυχολογία των ηρώων του. Μη λέγοντας πολλά. Αντιθέτως, λέγοντας λίγα. Τα ελάχιστα. Όμως αυτά ακριβώς που πρέπει να πει. Τα καίρια. Κάπως σαν να ποντάρει στα αφανή. Που τα φωτίζει με τέτοια λεπταισθησία, με τέτοια ακρίβεια, βάζοντάς τα με αυτό τον τρόπο στην πρώτη γραμμή. Ούτε με κραυγές, ούτε με ψιθύρους. Με μια γλώσσα γεμάτη χυμούς, «δωρική» παρ' όλα αυτά, που παρά την έντασή της δεν γίνεται ποτέ μελοδραματική. Στο «Ελάφι», το πρώτο διήγημα, κι ένα από τα ωραιότερα της συλλογής, η απώλεια που βιώνει ο νεαρός ήρωας δηλώνεται με μια λέξη όλη κι όλη. Με μια μικρή φράση. Αυτό είναι. Μια λέξη που λέει τόσα πολλά. «Στη γέφυρα», η αναφορά στο δυστύχημα που στοιχειώνει τον ήρωα είναι η εξής: «Κάτω στη διασταύρωση, σκέφτηκα, η φλογίτσα θα τρεμοπαίζει πίσω από το τζαμάκι». Μικρές φράσεις που περικλείουν ολόκληρες ζωές.

Ο Παλαβός αγαπάει τον τόπο του. Είναι φανερό. Αλλά πιο πολύ αγαπάει τον άνθρωπο. Τον άνθρωπο που, πρωτίστως, προσπαθεί να κατανοήσει, μένοντας κι ο ίδιος εκστατικός μπροστά στην πολυπλοκότητα αλλά και την καθολικότητα κάποιων χαρακτηριστικών του. Και μπαίνει κατευθείαν στο μεδούλι. Δεν αρέσκεται στην επιφάνεια. Οι ήρωές του δεν προκαλούν συγκίνηση. Προκαλούν κάτι τελείως διαφορετικό: μεταδίδοντας την αδυναμία τους δημιουργούν ένα είδος τρόμου μπροστά στο μυστήριο της ζωής. Μεταδίδουν ρίγος. Μας κάνουν κοινωνούς μιας ενστικτώδους αγριότητας που όταν ξεσπάει μεταμορφώνει τον άνθρωπο και τον κάνει ένα με τα ά-λογα όντα που συναναστρέφεται. Κάποιες φορές πιο άγριο από κείνα.

Πίσω από κάθε λέξη του Παλαβού κυριαρχεί ο θάνατος και η απώλεια. Θα έλεγα πως πρόκειται για μια σπουδή θανάτου. Οι ονειρικές καταστάσεις που ξέρει να δημιουργεί, παρά τον σκληρό ρεαλισμό των ιστοριών του, επιτείνουν ακριβώς αυτό: την εντύπωση πως πίσω από καθετί καραδοκεί το τέλος.

Ο Γιάννης Παλαβός, απόλυτα κυρίαρχος των εκφραστικών του μέσων, με ένα ύφος λιτό, που υπηρετεί πιστά το πνεύμα της αφήγησης, γλώσσα γρήγορη, στακάτη, φαινομενικά απλή αλλά δουλεμένη μέχρι τελικής πτώσεως, υποδειγματική χρήση της αφαίρεσης, αλλά και με ψυχή βαθιά και έναν υποβόσκοντα θρήνο, ένα μετέωρο λυγμό που στέκεται στην κόψη θαρρείς ανάμεσα λογικής και ονείρου, καταθέτει δώδεκα μικρές ιστορίες για τα μεγάλα της ζωής. Δώδεκα ιστορίες που σε στοιχειώνουν.

Γιάννης Παλαβός, «Το παιδί»

Εκδ. Νεφέλη

112σελ. Τιμή:8,90 ευρώ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL