Ουρανίας Νιζαμίδου:
"Κι όχι να πείτε που 'κανα και τίποτα σπουδαίο..."
(Επιμέλεια Θέμης Αχτσιόγλου)
Του Δημήτρη Παλαιολογόπουλου
Συνεχίζουν να κυκλοφορούν ασταμάτητα βιβλία - απομνημονεύματα για την Εθνική μας Αντίσταση, τον Εμφύλιο, αλλά και τον αντιδικτατορικό αγώνα και τους κοινωνικούς αγώνες του λαού μας που φαίνεται πως διαρκούν όχι μία, αλλά πολλές ζωές...
Τον τελευταίο καιρό κυκλοφορούν και βιβλία που δεν γράφονται από τον δημιουργό τους, τον συγγραφέα δηλαδή, αλλά υπαγορεύονται σε τρίτους, από τους οποίους γράφονται και σχολιάζονται. Δεν νομίζω όμως πως χάνουν τίποτε ούτε από τη λογοτεχνική, ούτε από την ιστορική τους αξία.
Ένα τέτοιο υπαγορευμένο βιβλίο είναι και αυτό της Ουρανίας Νιζαμίδη, μιας ξεχωριστής συντρόφισσας και αγωνίστριας της Εθνικής μας Αντίστασης και των κοινωνικών αγώνων του λαού μας. Η παρουσία του έγινε στην ιδιαίτερη πατρίδα της, τα Γιαννιτσά, την Κυριακή 3 Μαρτίου, πρώτη επέτειο του θανάτου της, ανάμεσα σ' ένα πλήθος συντρόφων και συμπατριωτών όχι μονάχα από την πόλη της, αλλά και από ολόκληρη τη Μακεδονία.
Είναι πράγματι ένα βιβλίο που όχι μονάχα κρατεί το ενδιαφέρον του αναγνώστη από την αρχή μέχρι το τέλος, αλλά και σε κάποια σημεία του συγκλονίζει.
Ξεκινάει από τους προγόνους της, που ξεριζωμένοι το 1922 από τις ιδιαίτερες πατρίδες τους στη Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη ήρθαν και ρίζωσαν στα μακεδονικά χώματα. Τι υπέφεραν στα πρώτα χρόνια της εγκατάστασής τους ως να προσαρμοστούν... Αλλά και πόσο χρήσιμοι στάθηκαν στην Ελλάδα, όχι μονάχα γιατί δόθηκαν ολόψυχα στην υπεράσπισή της από τους ξένους κατακτητές όταν χρειάστηκε αλλά μας δώσανε και το προνόμιο να έχουμε το πάνω χέρι στη Μακεδονία, με την αλλαγή της σύνθεσης του πληθυσμού... Αλλά ας συνεχίσουμε την ανάγνωση:
Η μικρή Ουρανία 16χρονη παιδούλα όταν οι Γερμανοί, οι Ιταλοί και οι Βούλγαροι φασίστες σκλάβωσαν τη χώρα μας το 1941 μπήκε στις πρώτες γραμμές του αντιστασιακού αγώνα να τους πολεμήσει. Ενταγμένη στο Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο, το ΕΑΜ και το ΚΚΕ στη συνέχεια, ήταν πανταχού παρούσα σε κάθε αντιστασιακή εκδήλωση της περιοχής της.
Εκείνη ακριβώς την περίοδο, βρήκε και τον σύντροφο της ζωής της. Ήταν ο Γιάννης Νιζαμίδης προσφυγόπουλο και αυτός και οργανωμένος αντιστασιακός. Γνωρίστηκαν στη φωτιά της μάχης και έτσι παραμείνανε μαζί σε όλη της τη ζωή.
Το φθινόπωρο του 1944 οι κατακτητές εγκατέλειψαν τη χώρα μας. Ο λαός μας βγήκε στους δρόμους να γιορτάσει τη λευτεριά του. Όπως γνωρίζουμε, όμως, αντί ν' ανταμειφθούν οι αγωνίστριες και αγωνιστές κυνηγήθηκαν άγρια!
Το ίδιο έγινε και με το ζεύγος Νιζαμίδη. Τους συλλάβανε, τους βασάνισαν στα κρατητήρια που τους βάλανε και στη συνέχεια τους οδήγησαν στο στρατοδικείο των Γιαννιτσών, όπου καταδίκασαν τον Γιάννη σε θάνατο και την Ουρανία σε ισόβια δεσμά! Ήταν 23 Νοεμβρίου 1946. Σε ανάλογες ποινές καταδικάστηκαν και οι άλλοι αγωνιστές και αγωνίστριες που δικάστηκαν μαζί τους.
Όσο για τον μικρό Γιαννάκη, τον γιό τους, έμεινε φυσικά καταμόναχος στα χέρια του παππού του και των άλλων συγγενών.
Η Ουρανία μεταφέρθηκε στις τότε φυλακές "Αβέρωφ" στην Αθήνα, αφού πρώτα πέρασε για πολύ λίγο από τα κρατητήρια της Θεσσαλονίκης και από μια μεταβατική φυλακή της Αθήνας που βρίσκονταν τότε στην οδό Θεμιστοκλέους 7. Στις φυλακές "Αβέρωφ" έμεινε ως την απόλυσή της στις 23 Απριλίου 1953. Κάθισε δηλαδή φυλακισμένη έξι χρόνια και έξι μήνες.
Περιγράφει τη ζωή στις γυναικείες φυλακές, σε κάποια σημεία μάλιστα, με αρκετές λεπτομέρειες. Αναφέρεται στην αλληλεγγύη των κρατουμένων, στην προσπάθεια για τη βελτίωση της μόρφωσης και των γνώσεών τους, αλλά και στις δραματικές ώρες που πέρναγε όταν αποφασίζονταν να οδηγηθούν στην εκτέλεση κάποιες καταδικασμένες σε θάνατο! Άσε που η προσπάθεια της ηγεσίας να τις κρατήσει στην κομματική "στρούγκα", μεγάλωνε ακόμη περισσότερο τα οξυμμένα προβλήματά τους...
Βγαίνοντας από τη φυλακή περιμάζεψε πρώτα απ' όλα τον Γιαννάκη, τον γιο της, και στη συνέχεια επανεντάχτηκε στο κίνημα της Αριστεράς που το εκπροσωπούσε τότε το κόμμα της ΕΔΑ (Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά).
Σπίτι, φροντίδα του παιδιού, αλλά και του συζύγου που βρίσκονταν ακόμη στη φυλακή. Ωστόσο τα κατάφερνε σε όλα.
Ο Γιάννης Νιζαμίδης αποφυλακίστηκε τον Οκτώβριο του 1960, όπου κι εκείνος εντάχθηκε αμέσως στην ΕΔΑ. Όλο εκείνο το διάστημα έζησαν τις χαρές και τις πίκρες που ζήσαμε όλοι και όλες στον χώρο της Αριστεράς: Εκλογές του 1958 όπου το κόμμα της ΕΔΑ έγινε αξιωματική αντιπολίτευση με 78 βουλευτές, τρομοκρατία, εκλογές βίας και νοθείας το 1961, δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη, δολοφονία του Σωτήρη Πέτρουλα... Στο μεταξύ, το 1962 γεννιέται το δεύτερο παιδί τους ο Σάββας (Βούλης).
Ο Ηλιού σε προεκλογική συγκέντρωση της ΕΔΑ στα Γιαννιτσά (10.2.1964). Διακρίνονται Φακυρούδης, Νιζαμίδου, Αργυρόπουλος, Ηλιού, Σαπουντζής
Κι ύστερα ήρθε η δικτατορία των Συνταγματαρχών, το 1967. Από τους πρώτους που συλλάβανε στα Γιαννιτσά ήταν και το ζεύγος Νιζαμίδη. Ξανά εξορίες, ξανά φυλακές. Και ο μικρός Βούλης ο γιος τους στους πέντε δρόμους... Ποιος θα μπορούσε να περιγράψει τον πόνο μιας μάνας κρατούμενης για τα πολιτικά της φρονήματα, όταν της γράφουν οι δικοί της συγγενείς, φίλοι και γείτονες πως το παιδί της την αναζητάει συνεχώς... Και τούτο γιατί οι φασίστες της χούντας δεν την άφησαν να το πάρει μαζί της...
Επακολούθησαν και πάλι συγκλονιστικά γεγονότα, που όχι μονάχα σημάδεψαν το αριστερό κίνημα, αλλά και γενικότερα. Επέμβαση των Σοβιετικών στην Τσεχοσλοβακία, διάσπαση του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος, διάσπαση του ΚΚΕ, ΚΚΕ Εσωτερικού, ΕΑΡ, Συνασπισμός...
Και ο αγώνας συνεχίζονταν με τη συμμετοχή τόσο του Γιάννη όσο και της Ουρανίας Νιζαμίδη, της Ουρανίας μας. Και τούτο ώς τις 3 Μαρτίου 2018 που άφησε την τελευταία της πνοή.
Δεν θα σε ξεχάσουμε ποτέ αγαπημένη συντρόφισσα... Και το βιβλίο σου διαβάζεται... νεράκι...
