Της Ευγενίας Μπογιάνου
Το 2014, σε ηλικία είκοσι δύο ετών, ο Εντουάρ Λουί γράφει ένα ωμό, βαθιά ρεαλιστικό αυτοβιογραφικό κείμενο με τον τίτλο «Να τελειώνουμε με τον Εντύ Μπελγκέλ». Το βιβλίο μεταφράστηκε σε πάνω από είκοσι γλώσσες, γνώρισε μεγάλη εμπορική και όχι μόνο επιτυχία στη Γαλλία, βάζοντας τον συγγραφέα στο επίκεντρο, ανοίγοντας έναν μακρύ διάλογο και διχάζοντας την κοινή γνώμη μια και θίγει, με τον πιο ευθύ τρόπο, μια σειρά από θέματα που διαμορφώνουν ένα ζοφερό ευρωπαϊκό παρόν, όπως είναι η οικονομική ανέχεια και η περιθωριοποίηση που αυτή προκαλεί, διαχωρίζοντας τον κόσμο σε προνομιούχους και μη.
Ο Λουί γράφει για την ανισότητα, για την καθυστερημένη αγροτική Γαλλία περί της οποίας τόσα λίγα πράγματα γνωρίζουμε, για την έμφυλη βία και τα στερεότυπα, για την εξορία που βιώνει οτιδήποτε διαφορετικό, για τον εκφοβισμό και, κυρίως, για τη βία. Και όλα αυτά όχι με την αποστασιοποιημένη ματιά του παρατηρητή, αλλά με τη σπαρακτική ειλικρίνεια του ανθρώπου που βρίσκεται, δίχως να το έχει θελήσει, από την απέναντι πλευρά, αιχμάλωτος του σώματός του που δεν μπορεί να το ορίσει, αντιπροσωπεύοντας όλα αυτά που θεωρούνται μιαρά και εξοβελιστέα. Είναι λες και γράφει με λέξεις από σάρκα, αλλά μια σάρκα καταπιεσμένη, δαρμένη, μια σάρκα που αιμορραγεί, που πεθαίνει, που δηλητηριάζεται όλο και περισσότερο και που το μοναδικό αντίδοτο που μπορεί να βρει είναι η φυγή.
Ο Εντουάρ Λουί δεν έχει μάθει να μασάει τα λόγια του. Η πρόζα του είναι αιχμηρή, δίχως γλυκασμούς και μεταφορές, ακριβώς όπως αιχμηρά είναι και τα βιώματά του. Είναι πεισμένος ότι μόνο με ωμότητα μπορείς να περιγράψεις την ωμότητα. Από την πρώτη κιόλας σελίδα - προάγγελο για τα όσα ακολουθούν-, περιγράφει την πορεία μιας ροχάλας που προέρχεται από τους δύο νταήδες του σχολείου και καταλήγει στο πρόσωπό του και, έπειτα από λίγο, επειδή φοβάται να τη σκουπίσει, κυλάει στα χείλη του και τη γεύεται. Μόνος του, δίχως συμμάχους, παρηγορείται με την ιδέα πως τουλάχιστον δεν τον βλέπουν οι άλλοι, δεν βλέπουν πόσο ανίσχυρος είναι, «πόσο αδελφή». Ενηλικιώνεται - αυτός, ένας διαφορετικός - μέσα σ’ έναν κόσμο όπου κυριαρχούν οι στερεοτυπικοί έμφυλοι διαχωρισμοί. Περιβάλλεται από τους αφανείς. Από αυτούς που δεν υπάρχουν στα δελτία των ειδήσεων, από αυτούς που περνούν όλη τους τη ζωή μπροστά σε μια ανοιχτή τηλεόραση που δείχνει τηλεπαιχνίδια, από αυτούς που σακατεύουν πρόωρα το κορμί τους σε δουλειές που κληρονόμησαν από τους γονείς τους και που κι αυτοί με τη σειρά τους θα κληροδοτήσουν στα δικά τους παιδιά, από ανθρώπους «ντυμένους» με ρόλους που δεν σκέφτηκαν ποτέ να αμφισβητήσουν, από ανθρώπους που δεν αναρωτιούνται για τίποτα γιατί είναι πολύ κουρασμένοι για να το κάνουν. Οι αφανείς που είναι σκληροί, που είναι βίαιοι, που είναι ανηλεείς. Ο μικρός Εντύ δεν καταφέρνει να προσαρμοστεί. Αλλά αυτό ακριβώς είναι η λύτρωση και η σωτηρία του. Φεύγει. Αρνείται ακόμη και το όνομά του - άλλωστε ο Εντουάρ Λουί γεννήθηκε ως Εντύ Μπελγκέλ - που, για πρώτη φορά, «η εκφώνησή του δεν ονοματίζει τίποτα».
Ένα κείμενο κραυγή. Αλλά η ματιά τού Εντουάρ Λουί έχει μια ιδιότυπη τρυφερότητα και έναν απελευθερωτικό αυτοσαρκασμό. Δεν καταγγέλλει. Δεν προσπαθεί ούτε και θέλει να δικαιολογήσει. Θέλει να καταλάβει. Οι σκέψεις των άλλων, με πλάγιους γραμματικούς χαρακτήρες, είναι συνέχεια, έστω και λόγω της αντίθεσης, των δικών του σκέψεων. Κι αυτό που καταλαβαίνει είναι μια κοινότοπη αλήθεια που δύσκολα όμως γίνεται αντιληπτή: θύματα και θύτες ανήκουν στην ίδια πλευρά. Όλα απορρέουν από την οικονομική ανέχεια σ’ έναν κόσμο, ο οποίος, αντί να μειώνει την ανισότητα, την επιτείνει διαρκώς.
Εντουάρ Λουί, «Να τελειώνουμε με τον Εντύ Μπελγκέλ».
Εκδ. Αντίποδες
Μετάφραση: Μιχάλης Αρβανίτης
191 σελ. Τιμή: 12 ευρώ
