της Ευγενίας Μπογιάνου
Η ανασύνθεση, διά μέσου της μνήμης, της αρένας της παιδικής ηλικίας, βρίσκεται στο κέντρο της ολιγοσέλιδης, εξαιρετικά πυκνής νουβέλας της Μαρίας Φακίνου «Ανατομία κόρης».
Η κόρη της οικογένειας, από την κούνια ακόμα, παρατηρώντας με τα μάτια της -φωτογραφικές μηχανές- «κλικ, λέω από μέσα μου και απαθανατίζω τις λεπτομέρειες κλείνοντας στιγμιαία τα βλέφαρα»-, που δεν αφήνουν τίποτε να τους ξεφύγει, τη μητέρα να θηλάζει σαν τροφός τον δίδυμο αδελφό, ενώ πιέζει λίγο αργότερα, κουρασμένη πια, στο δικό της στόμα μια πλαστική θηλή, με τον δίσκο να έχει κολλήσει στο ίδιο σημείο και να επαναλαμβάνει ένα μονότονο απά- , απά-, ξέρει ήδη πως η εξαπάτηση θα ερχόταν με πολλές μορφές, «καθιστώντας την εμπιστοσύνη μια λέξη πονηρή, άυλη». Ο ανταγωνισμός με τον αδελφό, άρα και με την αρσενική ταυτότητα που αυτός αντιπροσωπεύει, έχει ήδη αρχίσει, ο δρόμος για τη σεξουαλική και δη τη θηλυκή αφύπνιση θα είναι μακρύς, οι οικογενειακές σχέσεις -και κυρίως αυτή η μία, η πιο δύσκολη από όλες, ανάμεσα σε μάνα και κόρη- είναι δεδομένες, αλλά όχι αναίμακτες, οι γωνίες παύουν εύκολα να είναι στρογγυλεμένες και γίνονται αιχμηρές, καρφώνονται πάνω στο δέρμα και ανοίγουν βαθιές πληγές που ίσως και να μην κλείσουν ποτέ. Η πορεία προς την ενηλικίωση και τη χειραφέτηση περνάει μέσα από άγρια και δύσκολα μονοπάτια όπως αυτά της αρρώστιας, του θανάτου, αλλά και, φυσικά, ενός άλλου μεγάλου και με απροσμέτρητες πτυχές και βάθη ρινγκ, αυτό του έρωτα, της «περιοχής» εκείνης όπου η ανήλικη κόρη ζει τις στιγμές -έστω κι αν βγαίνει αποδεκατισμένη απ’ αυτές, αλλά και πώς αλλιώς θα μπορούσε να γίνει;- όπου παύει να είναι ακριβώς αυτό: κόρη. Είναι τότε, άλλωστε, όταν βιώνει τις απώλειες που επιφυλάσσει ο έρωτας που, επιτέλους, βάζει κτητική αντωνυμία μετά το «μαμά», «θέλω τη μαμά μου» λέει, που ανοίγει ο δρόμος, μ’ άλλα λόγια, να τη γνωρίσει, ξορκίζοντας ίσως εκείνο το σπαρακτικό «περάσαμε μια ζωή παρεξηγημένες».
Ο κήπος της Εδέμ της οικογένειας δεν εγγυάται μόνο σιγουριά και ασφάλεια, οι λύκοι τρίζουν τα δόντια τους, η απειλή και η διάψευση καραδοκούν από την πρώτη στιγμή, βρίσκονται εντός τους, καθώς αυτό το σχήμα των τεσσάρων, πατέρας, μητέρα, αδελφός, αδελφή, τους καθιστά ελεύθερους μεν, αλλά δέσμιους μεταξύ τους, με τους οικογενειακούς εκείνους δεσμούς που πολλές φορές καθιστούν το αίμα έναν ιδιότυπο τόπο μαρτυρίου και είναι η κόρη που, αν δεν το ξέρει, το διαισθάνεται, γιατί ο δικός της «σκοτεινός τόπος» -ίδιον των χαρισματικών άραγε;- που με τα χρόνια βαθαίνει, βρίσκονταν και βρίσκεται πάντα εδώ.
Η Φακίνου ξέρει να χειριστεί άριστα το υλικό της, ξέρει την «αριθμητική των γραμμάτων» όπως και η ηρωίδα της, καθώς γράφει αφαιρεί, δεν προσθέτει, καταθέτοντας ένα σοφά αρχιτεκτονημένο, δίχως περιττά στολίδια κείμενο. Αφήγηση λιτή, υπαινικτική, όπου η βία ή η απειλή βίας μοιάζει να είναι πανταχού παρούσα, πολλές φορές όχι σε όσα εξιστορούνται, αλλά σε εκείνα που σοφά επιλέγει να αποσιωπήσει, πείθοντας όμως πως έχουμε να κάνουμε με μια κραταιά εκδικήτρια μνήμη, ικανή να ανασυνθέσει όχι γεγονότα, οι μικρές λεπτομέρειες που απαρτίζουν τα γεγονότα δεν έχουν τόση σημασία, όσο ατμόσφαιρες. Η περιρρέουσα ατμόσφαιρα αποδίδεται τόσο καλά, μέσω των μικρών φράσεων κλειδιών - εικόνων, που τόσο με μαθηματική όσο και με ποιητική ακρίβεια χρησιμοποιεί η Φακίνου, που είμαστε βέβαιοι, καθώς βυθιζόμαστε όλο και περισσότερο στον «δαιδαλώδη μικρόκοσμο» της ηρωίδας, ότι έχει ποτίσει όλους τους πόρους του κορμιού και της ψυχής της αφηγήτριας, ενεργοποιώντας συγχρόνως τα αντανακλαστικά της μνήμης και του ίδιου του αναγνώστη.
Μαρία Φακίνου, «Ανατομία κόρης»
Εκδ. Αντίποδες
74 σελ. Τιμή: 7,00 ευρώ
