Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
23 °C
21.1°C25.3°C
3 BF 46%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
23 °C
20.2°C24.2°C
2 BF 48%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
19 °C
18.8°C21.0°C
3 BF 64%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
22 °C
19.3°C21.8°C
2 BF 68%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
25 °C
24.5°C24.5°C
3 BF 40%
Δεν μπορείς να αποδράσεις από τον εαυτό σου
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Δεν μπορείς να αποδράσεις από τον εαυτό σου

Οι μέρες που ζούμε, καθώς η κρίση -που δεν είναι μόνο οικονομική, αλλά είναι και κρίση αξιών- προχωρά και βαθαίνει, είναι και δύσκολες, και αντιφατικές. Λίγα πράγματα μπορούν να παρηγορήσουν αποτελεσματικά. Ένα από αυτά, αναμφισβήτητα, είναι η τέχνη, και δη η λογοτεχνία. Ο ενεργός αναγνώστης, αυτός δηλαδή που διαβάζει από πάθος για γνώση, ανεξάντλητη περιέργεια και διάθεση εξερεύνησης για τα ανθρώπινα, αποζημιώνεται όπως του αξίζει. Όπως λέει ο ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ Φοίβος Γκικόπουλος, «Δεν υπάρχει η λεγόμενη ανάγνωση απόδρασης. Γιατί δεν μπορείς να αποδράσεις από τον εαυτό σου». Τον κουβαλάς τον εαυτό σου, οι εμπειρίες, τα βιώματα, η Παιδεία, η κοινωνική συνείδηση, η ψυχοσύνθεση του καθενός καθορίζουν τον τρόπο που διαβάζει. Η καλή λογοτεχνία όμως ψυχαγωγεί, διαπαιδαγωγεί και ταξιδεύει. Σίγουρα δεν δίνονται απαντήσεις, γεννιούνται όμως ερωτήματα. Η ανάγνωση μας δίνει εκείνα τα εργαλεία που θα μας βοηθήσουν να απαντήσουμε σ’ αυτά τα ερωτήματα, αλλάζει τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο και ίσως να αλλάζει και τον τρόπο που βλέπουμε τον εαυτό μας.

Την περίοδο των γιορτών για πολλούς από μας ο χρόνος διαστέλλεται. Μπορούμε απερίσπαστα να σκύψουμε πάνω από τους αγαπημένους μας συγγραφείς, όπως και να γνωρίσουμε καινούργιους. Η λίστα που ακολουθεί, για τα μεταφρασμένα βιβλία που κυκλοφόρησαν μέσα στο 2016, θα μπορούσε να έχει τελείως διαφορετική σύνθεση. Στη θέση των συγκεκριμένων βιβλίων θα μπορούσαν να είναι κάποια άλλα, εξίσου σημαντικά, ίσως και περισσότερο. Η έννοια της λίστας, έτσι κι αλλιώς, είναι περιορισμένη και αυθαίρετη.

Αντρές Νέουμαν, «Ο ταξιδιώτης του αιώνα», μετάφραση Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδ. Opera

Ο μεγάλος Μπολάνιο είπε το εξής: “Η λογοτεχνία του 21ου αιώνα θα ανήκει στον Νέουμαν και σε μερικούς ομόαιμους αδελφούς του”.

«Ο ταξιδιώτης του αιώνα» είναι ένα πολυσέλιδο έργο μεγάλης πνοής, στο οποίο ο Νέουμαν, με αφορμή τον παθιασμένο και παράνομο έρωτα του περιπλανώμενου Χανς και της σαγηνευτικής Ζοφί, παραθέτει τις σκέψεις και τα ερωτήματά του πάνω στη λογοτεχνία, τη Φιλοσοφία και την πολιτική. Η δράση τοποθετείται σε μια φανταστική κινούμενη πόλη, μεταξύ Σαξωνίας και Πρωσίας, σε μια σκοτεινή περίοδο για την Ευρώπη, λίγο μετά το τέλος των Ναπολεόντειων Πολέμων. Ένα βιβλίο που τα έχει όλα: δράση, ατμόσφαιρα, πυκνούς διαλόγους που διαδέχονται σκηνές μεγάλης περιγραφικής δεινότητας, ερωτισμό, αστυνομικό σασπένς, αξέχαστους χαρακτήρες. Ένα συγκλονιστικό ανάγνωσμα, γρήγορο, ευφυές και τολμηρό.

Ζάουμε Καμπρέ, «Confiteor», μετάφραση Ευρυβιάδης Σοφός, εκδ. Πόλις

Confiteor σημαίνει εξομολογούμαι τις αμαρτίες μου. Στη Βαρκελώνη της δεκαετίας του '50, ο Αντριά μεγαλώνει με έναν πατέρα που θέλει να τον δει να γίνεται γλωσσολόγος και μια μάνα που τον θέλει βιολιστή και ομολογεί ότι «Το να γεννηθώ σ’ αυτή την οικογένεια ήταν ένα ασυγχώρητο λάθος». Χρόνια μετά, λίγο πριν χάσει τη μνήμη του, παλεύει να διεισδύσει μέσα στην οικογενειακή ιστορία και να την ανασυνθέσει.

Ένα ανάγνωσμα που προϋποθέτει την αμέριστη προσοχή και τη συμμετοχή του αναγνώστη, καθώς ο Καταλανός Καμπρέ δεν διστάζει να εναλλάσσει τα αφηγηματικά πρόσωπα καθώς και τις εποχές σε μία και μόνο πρόταση. Συγχρόνως, ένα από τα πιο σημαντικά και πολυεπίπεδα βιβλία των τελευταίων χρόνων, με μεγάλη εκδοτική επιτυχία, που έρχεται αντιμέτωπο με ζητήματα όπως αυτά για την κατανόηση του κακού και τη σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης φύσης.

Τζων Μπάνβιλ, “Η μπλε κιθάρα”, μετάφραση Τόνια Κοβαλένκο, εκδ. Καστανιώτη

Ο μεσήλικας Όλιβερ, ζωγράφος και κλεπτομανής, αφού δημιουργήσει ένα ερωτικό μπέρδεμα με τη νεαρή γυναίκα του φίλου του Μάρκους και προσπαθώντας να ξεφύγει από τον εαυτό του, βρίσκει καταφύγιο στην παιδική του ηλικία. Παραθέτοντας περιστατικά, αυτοσαρκαζόμενος, συγχρόνως αυτοαναλύεται, φωτίζοντας όμως με μεγάλη δύναμη και διαύγεια και όλους τους άλλους δευτερεύοντες χαρακτήρες. Ο μεγάλος στιλίστας της αγγλόφωνης πεζογραφίας, βραβευμένος με το βραβείο Μπούκερ μεταξύ άλλων, δεν θα μπορούσε παρά να μας χαρίσει ακόμη ένα γοητευτικό βιβλίο.

Αλεχάντρο Σάμπρα, «Τρόποι να γυρίζεις σπίτι», μετάφραση Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδ. Ίκαρος

Ο Αλεχάντρο Σάμπρα θέτει τις αφηγηματικές τεχνικές του στην υπηρεσία ενός πολυεπίπεδου και πυκνού μυθιστορήματος -με πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία- και καταφέρνει να θίξει σοβαρά θέματα που αφορούν την πορεία μιας ολόκληρης χώρας -ο Αλιέντε, η σκληρή χούντα του Πινοτσέτ, οι δολοφονίες και οι εξαφανίσεις, αυτοί που αντιστάθηκαν και όσοι συνεργάστηκαν περνάνε από τις σελίδες του-, αλλά και να μιλήσει στην καρδιά τού αναγνώστη, προσφέροντάς του ένα ανάγνωσμα γεμάτο ερωτηματικά, καίριο και εντέλει συναρπαστικό.

Τζούλιαν Μπαρνς, «Ο αχός της εποχής», μετάφραση Θωμάς Σκάσσης, εκδ. Μεταίχμιο

Ο Μπαρνς, σε μια κορυφαία στιγμή του, γράφει ένα βιβλίο αιχμηρό, γρήγορο, ευφυές, γεμάτο κρυφή ειρωνεία, καταφέρνοντας να αποδώσει, χωρίς ίχνος μελοδραματισμού και διδακτισμού, όλο τον ζόφο της σταλινικής περιόδου, αλλά και την αντιφατική προσωπικότητα του ήρωά του, καθώς αποτυπώνει με μεγάλη ακρίβεια τις ψυχικές μεταπτώσεις, τις ενοχές και τις κρίσεις συνείδησής του, δίνοντάς μας έναν Σοστακόβιτς ανθρώπινο, μελαγχολικό και ευάλωτο και συγχρόνως μη στερώντας τίποτα από το μέγεθος του ιδιοφυούς καλλιτέχνη που υπήρξε.

Ρομπέρτο Μπολάνιο, «Το παγοδρόμιο», μετάφραση Κρίτων Ηλιόπουλος, εκδ. Άγρα

«Το παγοδρόμιο» είναι το πρώτο δημοσιευμένο μυθιστόρημα του μεγάλου Χιλιανού και, ενώ δεν έχει την πολυπλοκότητα και τη σπουδαιότητα των μετέπειτα γραπτών του, είναι μια από τις καλύτερες εισαγωγές στο έργο του, μια και υποβόσκουν όλα εκείνα τα στοιχεία που, αργότερα, κατέστησαν τόσο μοναδική και αναγνωρίσιμη τη φωνή του. Ένα μυθιστόρημα για τον έρωτα, την αγάπη, την εξορία, το έγκλημα, τη δύναμη της φιλίας και το σκοτάδι της ανθρώπινης ύπαρξης.

Χόρχε Λουίς Μπόρχες, «Το βιβλίο των φανταστικών όντων», μετάφραση Γιώργος Βέης, εκδ. Πατάκης

Το βιβλίο αποτελείται από εκατόν είκοσι σύντομα κείμενα και, όπως λέει ο ίδιος ο Μπόρχες, δεν έχει καμιά σημασία η σειρά με την οποία τα διαβάζεις. Η ποικιλία των κειμένων είναι μεγάλη, καθώς ο συγγραφέας αντλεί τις εικόνες του από τα ομηρικά έπη και την ελληνική μυθολογία, τις λαϊκές παραδόσεις της Ευρώπης, τα παραμύθια της Ινδίας και της Κίνας, καθώς επίσης και από κείμενα συγγραφέων όπως του Σαίξπηρ, του Κάφκα και του Πόε. Η λαμπρή πένα τού Μπόρχες κι εδώ μεγαλουργεί.

Χανς Μάγκνους Εντσενσμπέργκερ, «Αναβρασμός», μετάφραση Σπύρος Μοσκόβου, εκδ. Εστία

Στο μεγαλύτερο μέρος του «Αναβρασμού», ο Γερμανός αριστερός διανοητής, ποιητής, μεταφραστής και δοκιμιογράφος, ο συγγραφέας του εμβληματικού «Το σύντομο καλοκαίρι της αναρχίας», ο ογδονταπεντάχρονος Χανς Μάγκνους Εντσενσμπέργκερ συνομιλεί με τον νεότερο εαυτό του θέτοντάς του ερωτήματα απ’ αυτά που κατεδαφίζουν τις αλλοτινές βεβαιότητες. Η κριτική ματιά του είναι ειρωνική, καυστική, σαρκαστική και ανατρεπτική. Στην πραγματικότητα τα σαρώνει όλα, σύμβολα και ιδεώδη, δεν αναγνωρίζει «ούτε ιερά, ούτε όσια», δεν βλέπει κανέναν λόγο να αφήσει κάτι στη θέση του, δεν διστάζει να γίνει ενοχλητικός.

Έντγκαρ Άλαν Πόε, «Η αφήγηση του Άρθουρ Γκόρντον Πιμ από το Νάντακετ», μετάφραση Πολύκαρπος Πολυκάρπου, εκδ. Gutenberg

Το βιβλίο ανήκει στη σειρά «Aldina», που εμπνεύστηκε και οργάνωσε ο Δημήτρης Αρμάος, και πρόκειται για το πρώτο πεζογράφημα του Πόε και μοναδικό ολοκληρωμένο μυθιστόρημά του, το «σημαντικότερο έργο του» κατά τον Μπόρχες.

Ένα βιβλίο γεμάτο σασπένς, μια ναυτική περιπέτεια που καταλήγει σε έναν κρυπτογραφικό γρίφο και συγχρόνως μια καταβύθιση στα σκοτεινά και δαιδαλώδη μονοπάτια της ανθρώπινης ψυχής. Η έκδοση, με τον πρόλογο, τον επίλογο, τις σημειώσεις, τα δοκίμια, το χρονολόγιο την επιλογή βιβλιογραφίας και το λεξιλόγιο, είναι άρτια και υποδειγματική.

Κάθριν Μάνσφιλντ, «Σε μια γερμανική πανσιόν», μετάφραση Γιώργος Μπαρουξής, εκδ. Ποικίλη Στοά

Στα πρώτα διηγήματα της συλλογής, η ματιά της συγγραφέα είναι ανάλαφρη, ειρωνική, με ένα χιούμορ κοφτερό, εύστοχο, ικανό να ξεσκεπάσει την υποκρισία και τον καθωσπρεπισμό και να αποκαλύψει τα στερεότυπα και τις ακαμψίες. Όσο όμως προχωρά το βιβλίο, αρχίζει να καταπιάνεται με θέματα όλο και πιο δυσοίωνα, όλο και πιο σκοτεινά. Τα δεκατρία διηγήματα της συλλογής αποτελούν την καλύτερη εισαγωγή στο μετέπειτα έργο, τη «Μακαριότητα» και το «Γκάρντεν πάρτι» της γυναίκας που θεωρείται σήμερα από τις πρωτοπόρους της σύγχρονης αγγλόφωνης λογοτεχνίας.

Φίλιπ Κ. Ντικ, «Τα τρία στίγματα του Πάλμερ Έλντριτς», μετάφραση Δημήτρης Αρβανίτης, εκδ. Κέρδος

Γραμμένο το 1965, είναι ένα από τα σημαντικότερα έργα του μετρ της επιστημονικής φαντασίας. Η δράση τοποθετείται στον μακρινό 21ο αιώνα και βρίσκουμε τη Γη να έχει ολοσχερώς υπερθερμανθεί. Δεν έχει νόημα να αναφερθεί κανείς στην πλοκή -που είναι φυσικά ευφάνταστη και με πολλά παρακλάδια-, καθώς ο συγγραφέας ξέρει πολύ καλά να δημιουργεί πολλαπλούς κόσμους που συνεχώς μεταβάλλονται, όπως ξέρει να αγωνιά για την έννοια του απόλυτου κακού που μπορεί να κυριαρχήσει και να καταστρέψει τα πάντα.

Κολμ Τόιμπιν, «Καραβοφάναρο στο Μαύρο Νερό», μετάφραση Αθηνά Δημητριάδου, εκδ. Gutenberg

Άλλο ένα βιβλίο της σειράς “Aldina”, μια διεισδυτική ψυχογραφία των σχέσεων μέσα σε μια οικογένεια, που καλείται να ενωθεί ξανά, ύστερα από χρόνια, με αφορμή την αρρώστια ενός μέλους της. Βιβλίο γραμμένο πριν από το «Μπρούκλιν» και τη «Νόρα Γουέμπστερ», με τον Ιρλανδό συγγραφέα, χαμηλών τόνων πάντα και ακριβή, να καταθέτει ακόμη μερικά αλησμόνητα πορτρέτα έξοχων γυναικείων χαρακτήρων. Ένα βιβλίο σχεδόν χωρίς καθόλου δράση, που δεν μπορείς ν’ αφήσεις από τα χέρια σου.

Τζόναθαν Κόου, «Αριθμός 11», μετάφραση Άλκηστις Τριμπέρη, εκδ. Πόλις

Μπορεί στο «Τι ωραίο πλιάτσικο», το μυθιστόρημα που έκανε τον Κόου παγκοσμίως γνωστό, να ξεκληρίστηκε η οικογένεια Γουίνσο, όμως τα χαρακτηριστικά της και όλα όσα αντιπροσωπεύει, δηλαδή η απληστία και ο αμοραλισμός, βρίσκουν τρόπο να επιβιώσουν στο πρόσωπο, κυρίως, της Τζοζεφίν Γουίνσο. Ο Κόου, γνώστης και ανατόμος της βρετανικής κοινωνίας, γράφει άλλο ένα βαθιά πολιτικό βιβλίο, χωρίς να ηθικολογεί και χωρίς να πέφτει στην παγίδα της πολιτικής κατήχησης, με το χιούμορ να υποχωρεί λίγο σε σχέση με προηγούμενα έργα του, αλλά παραμένοντας πικρά σαρκαστικός και με το σαγηνευτικά απλό ύφος του να παρασύρει τον αναγνώστη.

Σίνκλερ Λιούις, «Δεν γίνονται αυτά εδώ», μετάφραση Νίκος Α. Μάντης, εκδ. Καστανιώτη

Ο Σίνκλερ Λιούις ήταν ο πρώτος Αμερικανός συγγραφέας που έλαβε το βραβείο Νόμπελ το 1930. Είναι μια ευκαιρία να γνωρίσουμε το έργο του, καθώς το «Δεν γίνονται αυτά εδώ» είναι το πρώτο βιβλίο του που μεταφράζεται στα ελληνικά. Πρόκειται για μια πολιτική σάτιρα, που διαδραματίζεται το 1936, κατά την οποία ο λαϊκιστής «μέσος Αμερικανός» γερουσιαστής Γουίντριπ νικά στις εκλογές και γίνεται πρόεδρος των ΗΠΑ. Την επαύριο της νίκης του εγκαθιστά ένα ολοκληρωτικό καθεστώς, θυμίζοντας Χίτλερ και Μουσολίνι, που δίνει την ευκαιρία στον συγγραφέα να μιλήσει για την εύθραυστη φύση της δημοκρατίας και να αποδειχτεί, δυστυχώς, πικρά προφητικός.

Άντονι Μάρα, «Ο τσάρος της αγάπης και της τέκνο», μετάφραση Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδ. Ίκαρος

Μετά τον πολυβραβευμένο «Αστερισμό ζωτικών φαινομένων», ο Αμερικανός ξαναγυρνάει στην Τσετσενία και γράφει τα εννέα συγκλονιστικά διηγήματα που αποτελούν τον «Τσάρο της αγάπης και της τέκνο». Ο Μάρα υπογράφει ένα συναρπαστικό οδοιπορικό στον χρόνο και στην Ιστορία, στήνοντας την αφήγησή του γύρω από τον πόλεμο στην Τσετσενία, μη μένοντας όμως εκεί, αλλά διανύοντας διαφορετικούς τόπους και χρόνους, από το Λένινγκραντ του 1937 στη Σιβηρία του 1999 ώς την Αγία Πετρούπολη του σήμερα, δίνοντας την αφηγηματική σκυτάλη από τον ένα χαρακτήρα στον άλλο και δημιουργώντας ένα ενιαίο μυθιστορηματικό σύμπαν που εντυπωσιάζει με τη δύναμη των χαρακτήρων του, οι όποιοι προσπαθούν να διαχειριστούν την ύπαρξή τους όταν όλα γύρω τους καταρρέουν.

Ζορζ Σιμενόν, «Μπέττυ», μετάφραση Αργυρώ Μακάροφ, εκδ. Άγρα

Σε καθένα από τα δεκάδες βιβλία που έγραψε σε διάρκεια σαράντα χρόνων, ο ιδιοφυής Βέλγος μάς κάνει κάθε φορά, με τον πιο βαθύ και αβίαστο τρόπο, κοινωνούς μιας ανθρώπινης εμπειρίας. Στον κόσμο του -ακόμη και στα αμιγώς αστυνομικά του μυθιστορήματα- δεν έχει σχεδόν καμία σημασία η πλοκή. Έτσι και στην «Μπέττυ», μας τοποθετεί ως παρατηρητές όχι της ζωής της ηρωίδας του, αλλά του μύχιου εύθραυστου εαυτού της, αυτού που παλεύει με τραύματα και με φαντάσματα, δημιουργώντας μια σύνθετη και σκοτεινή ηρωίδα. Το βιβλίο έγινε καταπληκτική ταινία από τον Κλοντ Σαμπρόλ, το 1992, με τη Μαρί Τρεντινιάν στο ρόλο της Μπέττυ.

Ντέιβιν Φόστερ Γουάλας, «Η σκούπα και το σύστημα», μετάφραση Γιώργος Ίκαρος Μπαμπασάκης, εκδ. Κριτική

Η καθημερινότητα της Λινόρ Μπίντσμαν, τηλεφωνήτριας που έχει σπουδάσει δίπλα στον Βιτγκενστάιν, γίνεται ακόμη πιο απρόβλεπτη όταν μαθαίνει πως η προγιαγιά της το έσκασε από το ίδρυμα. Επηρεασμένος από τον Πίντσον και τον Ντελίλο, ο Γουάλας γράφει ένα ιδιοφυές, πυρετώδες βιβλίο και ασκεί ανελέητη κριτική στην πραγματικότητα των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '90. Πρόκειται για το πρώτο μυθιστόρημά του, εκδόθηκε όταν ήταν μόλις 24 χρονών, προκάλεσε μεγάλη αίσθηση και υπήρξε ο προάγγελος για όσα θα ακολουθούσαν, μέχρις ότου βάλει τέλος στη ζωή του στα 46 του χρόνια, νικημένος από την χρόνια κατάθλιψη.

Χάνια Γιαναγκιχάρα, «Λίγη ζωή», μετάφραση Μαρία Ξυλούρη, εκδ. Μεταίχμιο

Μπορεί να ξεφύγει κανείς από μια τραυματική παιδική ηλικία; Μπορεί να αφήσει πίσω του το παρελθόν; Ποια είναι τα όρια της μνήμης; Αυτά είναι μερικά από τα πολλά θέματα με τα οποία καταπιάνεται η Γιαναγκιχάρα καθώς ακολουθεί τους τέσσερις ήρωές της από τη νεανική τους ζωή μέχρι το τέλος και καταθέτει σελίδες σπαρακτικής ομορφιάς και σκληρότητας, γράφοντας έναν ύμνο στη φιλία, τη δύναμη της αγάπης και στον αντισυμβατικό τρόπο ζωής. Οι ζωές όλων των ηρώων της, αλλά κυρίως του Τζουντ, ενός ανθρώπου που «Η βιογραφία του ήταν γραμμένη στο δέρμα και στα κόκαλά του», σε ακολουθούν πολύ καιρό μετά την ανάγνωση της τελευταίας σελίδας του βιβλίου.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL