Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
23 °C
21.7°C24.7°C
3 BF 55%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
23 °C
19.7°C24.9°C
1 BF 41%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
20 °C
19.4°C21.6°C
4 BF 61%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
21 °C
20.4°C20.8°C
2 BF 68%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
23.9°C24.0°C
3 BF 33%
Ημερολόγια Αναγνώσεων / Κοιτώντας το φως μέσα από ένα ποτήρι
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ημερολόγια Αναγνώσεων / Κοιτώντας το φως μέσα από ένα ποτήρι

Της Πόλυς Χατζημανωλάκη

Ο Χάνσελ και η Γκρέτελ του παραμυθιού ζουν σε ένα μπαρ στο Βερολίνο, μια χαρά στην υγεία τους και δεν αντέχουν ο ένας τον άλλο. Η Λόρι Άντερσον, μία από τους τόσους καλλιτέχνες που έχουν εμπνευστεί από τον Βάλτερ Μπένγιαμιν, τραγουδά το παραμύθι της για τον Άγγελο της Ιστορίας. Η Άντζελα Δημητρακάκη, καθηγήτρια θεωρίας της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, γράφει ένα μυθιστόρημα -το πέμπτο της στα ελληνικά- με διαρκείς αναφορές στον Γερμανοεβραίο φιλόσοφο. Το παραμύθι της είναι αυτή τη φορά το "Καπλάνι της βιτρίνας" της Άλκης Ζέη.

Οι εκπορεύσεις του Θείου, όπως τις παραδίδει η διδασκαλία της Καμπάλα θρυμματίστηκαν καταλήγοντας σε μικρά φωτεινά δοχεία / κελύφη όταν Εκείνος απέστρεψε το πρόσωπό του από τη δημιουργία. Το κάθε θραύσμα από αυτά διατηρεί κάτι από τις ιδιότητες του Όλου. Αυτό είναι ένας τρόπος, λέγεται, ενώ πιστεύεις σε μια συνεκτικότητα του κόσμου να μην επιχειρείς παρά εν μέρει να τον προσεγγίζεις. Μοιάζει με το χριστιανικό «εν εσόπτρω και εν αινίγματι», αλλά πιο πολύ είναι κοντά στην τάση για τα μικρά κλειδιά, τα θραύσματα που χρησιμοποίησε ο Βάλτερ Μπένγιαμιν, ο μαρξιστής που δεν έκρυβε τις μυστικιστικές του τάσεις. Έτσι συμφιλιώνεται η συνήθεια για μικρές σημειώσεις, αποσπάσματα και ένα ανολοκλήρωτο, αλλά μνημειώδες έργο για τις στοές του Παρισιού που άφησε πίσω του. Και ένας τρόπος έρευνας: ποτέ ευθέως, αλλά πλαγιοκόπηση και ηρακλείτεια θραύσματα, μικρά κλειδιά σαν αυτά που με σεβασμό ο ψυχαναλυτής θα γυρίσει για να ανιχνεύσει στα ολισθήματα της γλώσσας στους συνειρμούς, στα όνειρα, το μέγα βάθος πίσω από το παραπέτασμα του συνειδητού. Η Αντιγόνη, μία από τους πέντε ήρωες του βιβλίου, παρατηρεί την εξαφάνιση του Ικέρ, ενός από τους άλλους μέσα από το φωτεινό κέλυφος του ποτηριού της.

Λέγεται πως το ψεύδομαι προέρχεται από το ινδικό bhseu ερμηνευόμενο ως φυσώ. Θα πει λοιπόν ήχος ταραχώδης, όπου δεν διακρίνονται οι λέξεις. Η βουή, ο θόρυβος του ανέμου εμποδίζει την πρόσληψη του λόγου... Μια ιδέα από το «Άεροπλαστ» που νομίζω πως παραπέμπει στη δημιουργία, στην πνοή που εμψυχώνει το δημιούργημα σύμφωνα με τη Βίβλο και παραπέμπει μετά σε μια απομάκρυνση από τον Παράδεισο στην Κόλαση, όπως λέει ο Δάντης, γιατί πώς αλλιώς παρά με την περιδιάβαση στο κακό θα υπάρχει λογοτεχνία; Ο αέρας φυσά με δημιουργική μανία σε ένα άθλιο χωριό στα γαλλοϊσπανικά σύνορα όπου αυτοκτόνησε ο Μπένγιαμιν με υπερβολική δόση μορφίνης. Ένα μνημείο, ένα πέρασμα στο Πορτ Μπου, όπου συναντώνται οι πέντε ήρωες ερευνώντας τα όρια της Ιστορίας, της Ευρώπης, των σχέσεων, της συνοχής...

Ιστορίες ανθρώπων διαφορετικών, που ο συγγραφέας αντιπαραβάλλει - ασύμβατων ίσως μεταξύ τους. Πόσο διαφέρει από τη σύνθεση που κάνει η Καρυστιάνη στο "Φαράγγι", όταν βάζει τους ήρωες να διαβούν μαζί ένα πέρασμα για να επέλθει μια επαναδιάταξη κάθε προσωπικού σύμπαντος... Εδώ η ξενότητα και το σχετίζεσθαι των ηρώων και ο Μπένγιαμιν στο Παρίσι να βάζει δίπλα - δίπλα χειρόγραφα και σημειώσεις. Αφηγήσεις οριακές, όπου η δραματική εγκατάλειψη (μια φυγή) παιδιού από τη μάνα του συνυπάρχει με ιστορίες οικογενειών που χωρίζονται στην πρώην Ανατολική Γερμανία, με εναλλακτικές κοινότητες με εσωτερικές αντιθέσεις στα βουνά της Καταλωνίας, με τα όρια του έρωτα και της φιλίας, με προβλήματα επιβίωσης των διανοούμενων στην Ευρώπη της κρίσης, κάτω από τη σκιά του έρωτα του Μπένγιαμιν με τη Λεττονή σκηνοθέτιδα Άσια Λάσιτς - τη «μηχανικό» που άνοιξε τον δρόμο για την καρδιά του.

Info

Άντζελα Δημητρακάκη

Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2015

392 σελ.

Τιμή 21,00 ευρώ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL