Χρόνια πριν την επέλαση της μανίας του έτοιμου φαγητού και της μόδας του delivery, η Χρύσα Παραδείση υπήρξε ένα όνομα βαρύ σαν Ιστορία, συνώνυμο του κλασικού οδηγού μαγειρικής που αλάνθαστος πήγαινε από μάνα σε κόρη και από γενιά σε γενιά, μεγαλώνοντας άριστες νοικοκυρές και κυρίως άξιες μαγείρισσες, ικανές να "τραπεζώσουν" συγγενείς, φίλους, συμπεθέρους και σόγια, με επικά γεύματα και μεγαλειώδη δείπνα.
Η Χρύσα Παραδείση, κλασική αξία, βαρύτιμο απόκτημα και ανεκτίμητο δώρο, ευαγγέλιο και φυλακτό κάθε σοβαρής νοικοκυράς που σεβόταν τον εαυτό της, βρισκόταν σε περίοπτη θέση στα ράφια των βιβλιοθηκών, δίπλα στην Ιστορία του Παπαρηγόπουλου και το Λεξικό του Ηλίου, θησαυρός σοφών μυστικών ακριβής αναλογίας και σίγουρης επιτυχίας από την τέχνη και την οργάνωση της κουζίνας έως τις πλέον πολύτιμες και αλάνθαστες συνταγές.
Η καθηγήτρια κοινωνιολογίας και συγγραφέας μαγείρισσα, Μαρία Τσοσκούνογλου, έπειτα από έρευνα ετών για τον βίο και την πολιτεία της σπουδαίας Παραδείση, παρέδωσε στο κοινό ένα βιβλίο που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Περίπλους με τίτλο "Αναζητώντας τη Χρύσα Παραδείση - Ένα βιβλίο για την κουζίνα στην Ελλάδα της δεκαετίας του 1960". "Η αφήγηση της Παραδείση επιδρά πάνω μου σαν ηρεμιστικό και με καθησυχάζει. Οι συνταγές της, μικρές ιστορίες με αρχή, μέση και τέλος, είναι σαν να θέλουν να βάλουν τάξη στην αταξία του κόσμου» εξηγεί η συγγραφέας και αναρωτιέται "πώς είναι δυνατόν αυτή η κυρία και οι οδηγοί μαγειρικής που έγραψε να είναι αξεπέραστοι εδώ και 50 χρόνια". "Πρόκειται για ένα βιβλίο που προσπαθεί να δώσει απάντηση στην απορία του τι είναι αυτό που κάνει τα βιβλία μαγειρικής της να αντέχουν στον χρόνο και την ίδια να κρατάει ακόμα τα σκήπτρα μιας από τις πιο εμβληματικές προσωπικότητες στον χώρο της ελληνικής γαστρονομίας" προσθέτει.
Η Τσοσκούνογλου μεγάλωσε, όπως περιγράφει, με μαγειρέματα από τις συνταγές της που κυκλοφορούσαν στα βιβλία και τα περιοδικά της δεκαετίας του '60 και του '70. Ωστόσο, αν και είναι τόσο οικεία, ακόμα και στην όψη, η ίδια παρέμενε άγνωστη. Ακόμα και για τη ζωή που έζησε γνωρίζουμε ελάχιστα. Συνδυάζοντας ικανότητα, δεξιότητες και σκληρή δουλειά. Ο άντρας της, λόγιος και γνωστός δημοσιογράφος της εποχής του, την παρακίνησε να γράψει ενθουσιασμένος από τη μαγειρική της.
Οι συνταγές της, που στην αρχή χρησιμοποιήθηκαν για να κλείσουν μια "τρύπα" στις εσωτερικές σελίδες της εφημερίδας "Έθνος", από ένα ταπεινό μονόστηλο, έγιναν μόνιμη στήλη με φανατικό κοινό. Η καταξίωση έρχεται στις αρχές της δεκαετίας του '50, όταν αναλαμβάνει υπεύθυνη της στήλης μαγειρικής στο περιοδικό "Γυναίκα", την οποία κράτησε 30 χρόνια και την έκανε διάσημη.
Τα βιβλία της στα μέσα της δεκαετίας του '50 συμπίπτουν με τις σαρωτικές αλλαγές που θα αλλάξουν τη σχέση της Ελληνίδας με το σπίτι, το νοικοκυριό και τη μισθωτή εξωτερική εργασία. Οι πρώτες ηλεκτρικές οικιακές συσκευές κάνουν την εμφάνισή τους και τα μπακάλικα δίνουν τη θέση τους στα πρώτα σούπερ μάρκετ. Έτσι η Χρύσα, που βρίσκεται στο μεταίχμιο μιας εποχής που φεύγει και μιας άλλης που έρχεται, μένει στην ιστορία της γαστρογραφίας με τα βιβλία της να αποτελούν για χρόνια ένα σημαντικό εργαλείο που φωτίζει όχι μόνο την κουζίνα της εποχής αλλά και την Ελλάδα της ταραχώδους και συναρπαστικής δεκαετίας του '60.
Μάνια Ζούση
