Του Τέλλου Φίλη
Ο Γιώργος Ιωάννου μού δίδαξε χωρίς να το ξέρει την αξία της αναβολής. Θεωρούσα την αναβλητικότητα ελάττωμα, πίστευα για χρόνια με αφέλεια ότι όλα πρέπει να γίνονται άμεσα, την ώρα που συμβαίνουν, να καταγράφονται οι επιθυμίες και να εκπληρώνονται ασκαρδαμυκτί, από τον φόβο των απωθημένων. Έπρεπε να φτάσω στην ηλικία των αποσιωπητικών για να καταλάβω ότι δεν μπορεί να υπάρξει λογοτεχνία χωρίς αναβολή του πραγματικού χρόνου.
Είναι ο μόνος τρόπος, τα γεγονότα και οι σχέσεις, τα συναισθήματα, οι απογοητεύσεις και οι έρωτες, οι ματαιώσεις της ζωής και των αγώνων, σα σκόνη που καθορίζουν τη ζωή μας, να κατακάτσουν και τότε η αδέκαστη μέσα ματιά τού καθένα να αρχίσει να καταγράφει τις ιστορίες που τον αφορούν, είτε με ταλέντο είτε σαν μια απλή περιγραφή όσων αξίζει να θυμάται κανείς.
Κι ο Γιώργος Ιωάννου είχε το ταλέντο να καταγράφει τον εσωτερικό του μαρασμό με δύναμη και συναίσθημα, πέρα και πάνω από τις διαψεύσεις τις γενιάς του, να συνδέει την Ιστορία με το απολύτως προσωπικό και να μη διστάζει να συμπληρώνει το πιο ύπουλο βαθύ προσωπικά ανομολόγητό του στις σελίδες του με τέτοιο μέτρο κι απλότητα που λειτουργούσε σαν μια δαμόκλεια σπάθη απελευθέρωσης του αναγνώστη του από όλα τα συμβατικά ώς τότε δεδομένα.
Συχνά διαβάζοντας το βιογραφικό του Γιώργου Ιωάννου στεκόμουν σε μια άδικη φράση που με ενοχλούσε. «Πέθανε λίγο καιρό μετά τη συνταξιοδότηση του». Επίσης πολύ συχνά απαντούσε ότι «μετά τη σύνταξη θα ασχοληθώ περισσότερο με αυτό». Αυτή η έμμεση οριοθέτηση του χρόνου, πριν και μετά τη σύνταξή του από το Δημόσιο, τον αδικεί βεβαίως, υπήρξε πολυγραφότατος και οργανωμένος. Κι όσο κι αν πολλές φορές δήλωνε πως καπνίζει ελάχιστα «για να πετύχει μια μακροημέρευση», νομίζω πως απλά ήταν ο προσωπικός του τρόπος να προσδιορίσει την τραγική ειρωνεία της ύπαρξης του ανθρώπου. Μόνο χρόνια μετά κατάλαβα ότι όλα αυτά ήταν μια πρόφαση για να δικαιολογήσει την θεωρία του περί ωρίμανσης των λέξεων, η σοφή επιλογή του για την μόνιμη αναβολή.
Δεν θεωρώ ότι δεν πρόλαβε λοιπόν να ολοκληρώσει κάποιο έργο όπως πιστεύουν πολλοί. Αντίθετα, θεωρώ ότι μας έδωσε ό,τι πιο συμπαγές πολιτικά και επεξεργασμένο λεπτομερώς συναισθηματικά μπόρεσε από αναβολή σε αναβολή να καταγράψει με την σοφία των χρόνων του, την οξύνοια της κρίσης του και την εσωτερική δύναμη ενός ρέοντος ιστορικού συναισθήματος μέχρι τελικής καύσεως.
Ο Γιώργος Ιωάννου είναι ο μυστικός ερωτικός που περιμένει, στήνοντας τον κόσμο που αυτός θέλει να θυμάται, την μοναδική αγάπη. Την αγάπη που ανιδιοτελώς θα σου δοθεί μόνο αν ξέρεις να αναβάλλεις. Μόνο αν αντέχεις να περιμένεις και καθημερινά να προετοιμάζεσαι γι' αυτήν. Ένας σοφός δάσκαλος που δεν διδάσκει, μεταδίδει. Και μόνο οι έτοιμοι, οι άξιοι να πάρουν τη μεταλαβιά του το μπορούν.
Απόδειξη ότι τα κείμενα του διαβάζονται σαν χρονικά μιας μνήμης που εξαφανίστηκε και μιας ελπίδας που αναμένει να δικαιωθεί. Είναι το απαραίτητο συμπλήρωμα στην επίσημη Ιστορία του τόπου, μια μυστική γνώση που ανθίζει μόνο αν ο άλλος είναι έτοιμος να την ανακαλύψει. Είναι η τεράστια αξία μιας φράσης που μια ζεστή βραδιά καλοκαιριού μου είπε, όταν εγώ, νεαρός σκληρός και επιπόλαιος, άνοιγα βιαστικά μια πόρτα φυγής με ανασφάλεια κι έπαρση: «Τα έχει αυτά η ζωή».
Χρειάστηκα 30 χρόνια για να την καταλάβω.
