Στην Αθήνα βρίσκεται, προκειμένου να μιλήσει για τη μεταφραστική του προσέγγιση στο έργο του Κ. Π. Καβάφη, ο Αμερικανός κριτικός και συγγραφέας Ντάνιελ Μέντελσον, ο οποίος συζητά απόψε με τον καθηγητή Νεοελληνικών Σπουδών Δημήτρη Παπανικολάου στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, στις 7.00 μ.μ.
Στο πλαίσιο αυτό, ο Ντ. Μέντελσον συνομίλησε χθες με δημοσιογράφους για τον Καβάφη, την πρώτη μετάφραση του συνόλου του έργου του στα αγγλικά, αλλά και το ζήτημα της οικουμενικότητας του ποιητή.
Σε ερώτηση για το πώς βρίσκει την πόλη επιστρέφοντας έπειτα από δέκα χρόνια, είπε πως, αν και ασφαλώς αναζητά τα σημάδια της κρίσης, διατηρεί τη δυναμική της κι οι κάτοικοί της παραμένουν το ίδιο ανοιχτοί. "Ίσως απλώς υπάρχουν πιο πολλά γκραφίτι στους τοίχους", είπε χαριτολογώντας.
Μιλώντας για τη σχέση της ποίησης του Καβάφη με το σήμερα, σημείωσε πως "είναι ένας δύσκολος τρόπος για να καταλάβεις τη σύγχρονη Ελλάδα. Ίσως όμως μπορεί να μας πει κάτι για το τι σημαίνει ελληνικότητα σήμερα, αφού ο Καβάφης ενδιαφερόταν για τον ελληνισμό στην ιστορικότητά του".
Μολονότι "είναι προβληματικός ως εθνικός ποιητής, αφού δεν μπορείς να τον κάνεις σημαία", σημείωσε, "θα ήμουν υπερήφανος να τον έχω για εθνικό ποιητή". "Η ελληνικότητά του είναι ευρύτερη της Ελλάδας, κι αυτό δεν αποτελεί πρόβλημα αλλά λύση", τόνισε, αναφέροντας πως προερχόμενος από μια παράδοση ευρύτερη από τα όρια μιας χώρας, την εβραϊκή, μπορεί να καταλάβει τον Καβάφη καλύτερα.
Μιλώντας για τη μετάφρασή του, αφού αναγνώρισε τις οφειλές του σε αυτήν του Έντμουντ Κήλυ ("κάθε Αμερικανός που γνωρίζει το έργο του Καβάφη τού χρωστά πολλά"), σημείωσε ότι "η διαφορά της δικής μου είναι ότι με ενδιέφερε περισσότερο η απόδοση των μορφολογικών στοιχείων: ο ρυθμός, η στιχουργική, η ομοιοκαταληξία", ενώ εξομολογήθηκε πως, καθώς είχε απομνημονεύσει τα ποιήματα όταν ήταν νεότερος, ο ήχος τους βρισκόταν πάντα στο μυαλό του...
Στην ερώτηση αν μπορεί να υπάρξει πολιτική ανάγνωση του Καβάφη, τόνισε ότι τον ποιητή ενδιαφέρει η ανθρώπινη κατάσταση και η πολιτική είναι ένα "διαρκές εργαστήρι γι' αυτό": Ένα πολιτικό μάθημα που μπορούμε να πάρουμε από την ποίησή του είναι πως, αν δεν κατανοείς τον εαυτό σου, είτε άνθρωπος είτε έθνος, είσαι χαμένος...
Το έργο του Καβάφη είναι ένα αδιαίρετο όλον, τόνισε εμφατικά ο Ντ. Μέντελσον. Δεν μπορείς να διδάσκεις χωριστά, π.χ., τα ερωτικά από τα ιστορικά ποιήματα. Στα ερωτικά ποιήματα εκφράζει συνειδητά τη διάσταση του ατόμου με την κοινωνική συνθήκη που το ορίζει, ενώ η προσωπική εμπειρία επιτρέπει την κατανόηση των ιστορικών στιγμών όπου το άτομο ηττάται υπό το βάρος της ιστορίας.
Τέλος, σε ερώτηση αν υπάρχει ένας ομοφυλόφιλος τρόπος να μεταφράζεις Καβάφη, ο Ντ. Μέντελσον δήλωσε πως δεν ξέρει ποιος μπορεί να είναι αυτός, αν και ο ίδιος ως ομοφυλόφιλος μπορεί να αναγνωρίζει ευκολότερα το συναισθηματικό βάρος των λέξεων που χρησιμοποιεί ο ποιητής.
