Live τώρα    
19°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
19 °C
16.2°C20.7°C
2 BF 53%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
17 °C
15.2°C17.7°C
1 BF 74%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
14.8°C16.6°C
3 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
17 °C
16.0°C18.0°C
2 BF 59%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
15.9°C15.9°C
0 BF 55%
Ο εμβληματικός εκδότης της Αριστεράς
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ο εμβληματικός εκδότης της Αριστεράς

Ο Θόδωρος Μαλικιώσης διά χειρός Γιάννη Ψυχοπαίδη

Της Πόλυς Κρημνιώτη

"Είχα την τύχη ο μεγάλος δάσκαλός μου στον χώρο των εκδόσεων να είναι ο Θόδωρος Μαλικιώσης, πατέρας μου. Μου μετέδωσε το μικρόβιο της τυπογραφίας και τη χαρά του φρεσκοτυπωμένου χαρτιού", λέει η Άννα. "Ο πατέρας μου εμένα με έμαθε να αγαπάω την ποίηση. Από πολύ μικρή μού διάβαζε ποιήματα και πάντα θα θυμάμαι το πρώτο που μου απήγγειλε. Είναι το ποίημα του Ναζίμ Χικμέτ 'Είμαι κομμουνιστής' από το μυθιστόρημά του 'Οι ρομαντικοί'", λέει από την πλευρά της η Δέσποινα.

Έξι μήνες μετά τον θάνατο του εμβληματικού εκδότη και στελέχους της ανανεωτικής Αριστεράς Θόδωρου Μαλικιώση, οι κόρες του και το πνευματικό και πολιτικό του παιδί, ο εκδοτικός οίκος "Θεμέλιο", που ίδρυσε μαζί με τον Μίμη Δεσποτίδη στη δεκαετία του '60, περίοδο σκληρών πολιτικών και ιδεολογικών αντιπαραθέσεων αλλά και πολιτιστικής άνθισης ταυτόχρονα, τιμούν τη μνήμη του, με την αφιερωματική εκδήλωση "Θόδωρος Μαλικιώσης. Ένας ιδεολόγος ρεαλιστής. Οι εκδόσεις και η Αριστερά", που πραγματοποιείται την επόμενη Παρασκευή 20 Δεκεμβρίου στις 6 μ.μ. στη Στοά του Βιβλίου.

Η πολιτική και πνευματική συνεισφορά

Η αφιερωματική εκδήλωση στις δύο ενότητές της θα επιχειρήσει να φωτίσει την πολιτική και πνευματική συνεισφορά του Θ. Μαλικιώση μέσα από το "Θεμέλιο", αλλά και ψηφίδες της προσωπικής του διαδρομής. Η πρώτη ενότητα, με συντονιστή τον Ηλία Νικολακόπουλο, ομ. καθηγητή ΕΚΠΑ, θα εξετάσει αφενός τη "Μεταπολιτευτική εκδοτική άνοιξη και το 'Θεμέλιο'" με ομιλητές τους Βασίλη Βασιλικό, Ηλία Σκούφη και Τάσο Τρίκκα, αφετέρου την "Κοινωνία και Ευρώπη στον εκδοτικό κόσμο του 'Θεμέλιου'" με ομιλητές τους Σωτήρη Βαλντέν, Παναγιώτη Ιωακειμίδη, Γιάννη Μπαλαμπανίδη, Στέφανο Πεσμαζόγλου και Κωνσταντίνο Τσουκαλά. Η δεύτερη ενότητα, με συντονίστρια την ιστορικό Πόπη Πολέμη, θα επικεντρωθεί στους άξονες "Πολιτική και Ιστορία στον εκδοτικό κόσμο του 'Θεμέλιου'" με ομιλητές τους Σία Αναγνωστοπούλου, Βαγγέλη Καραμανωλάκη, Αντώνη Λιάκο και Ιωάννα Παπαθανασίου, και "Θόδωρος Μαλικιώσης: με λογισμό και όνειρο" με ομιλητές τους Γιώργο Μήλλα, Αντώνη Ρουπακιώτη και Δημήτρη Χαλαζωνίτη.

Η Αριστερά και το βιβλίο ήταν η ραχοκοκκαλιά της δράσης του Θόδωρου Μαλικιώση, από τα μαθητικά του χρόνια. Γεννημένος στα Τρίκαλα το 1932, από αστική οικογένεια, θα βρεθεί στα 6 του χρόνια στην Αθήνα, στην οδό Λεμπέση στου Μακρυγιάννη. Όπως ο ίδιος έλεγε, από τη μητέρα του Αννίτσα Σταματοπούλου, ηθοποιό της επιθεώρησης, θα κληρονομήσει την αγάπη της για το θέατρο και την ποίηση. Ο ίδιος έγραφε ποιήματα, που ποτέ όμως δεν δημοσίευσε. Στη βιβλιοθήκη του πατέρα του Λάμπρου χρωστάει την πρώτη του επαφή με τον κόσμο της ανάγνωσης. Από εκεί θα ξεκινήσει η μεγάλη του αγάπη για το βιβλίο.

Ο Μίμης Δεσποτίδης και το "Θεμέλιο"

Ο Μίμης Δεσποτίδης εκείνον εμπιστεύτηκε να μοιραστεί "την ανάγκη για την ίδρυση ενός εκδοτικού οίκου της Αριστεράς, ανοιχτού στον διάλογο και τα νέα ρεύματα, που θα είχε παιδευτικό χαρακτήρα και παράλληλα θα παρενέβαινε στην πολιτιστική και μορφωτική ζωή του τόπου". Οι δύο με μια ομάδα διανοουμένων της Αριστεράς ιδρύουν το 1963 τον εμβληματικό εκδοτικό οίκο. "Ο Μίμης Δεσποτίδης ήταν ο αέρας και ο Θόδωρος Μαλικιώσης η γη", έλεγε πρόσφατα σε εκδήλωση του "Θεμέλιου" ο Ηλίας Νικολακόπουλος. Και μ' αυτά τα συστατικά το "Θεμέλιο" εξελίχθηκε αμέσως σε ένα ζωντανό και σύγχρονο εκδοτικό οργανισμό και συνδέθηκε με τις μεγάλες πολιτιστικές και πνευματικές δραστηριότητες της εποχής.

Η Χούντα θα ανακόψει βίαια αυτή την πορεία. Το "Θεμέλιο" θα κλείσει από το δικτατορικό καθεστώς. "Τα βιβλία του θα κατασχεθούν από την Ασφάλεια και ο Μαλικιώσης θα βρεθεί στη Γυάρο και τη Λέρο. Έτσι σίγησε το "Θεμέλιο". Παρά την καταστροφή που υπέστη ο εκδοτικός οίκος, ο οποίος λεηλατήθηκε από τον στρατό, ήδη από τις πρώτες ημέρες του απριλιανού πραξικοπήματος, δεν αποκαταστάθηκε ποτέ. Οι διαδοχικές κυβερνήσεις της Μεταπολίτευσης κωλυσιέργησαν και τελικά αρνήθηκαν να αποζημιώσουν με οποιονδήποτε τρόπο αυτή τη μεγάλη καταστροφή με το πρόσχημα της παραγραφής" θυμίζει η Άννα Μαλικιώση.

"Το πόσο το 'Θεμέλιο' είχε ενοχλήσει με τις δράσεις του τα πιο αντιδραστικά τμήματα της χώρας είναι χαρακτηριστικό από το γεγονός ότι ο πατέρας μας εκτοπίστηκε από τη Χούντα όχι ως μέλος της Διοικούσας Επιτροπής της ΕΔΑ ή ως πρώτος γραμματέας της Νεολαίας ΕΔΑ ή προηγουμένως γραμματέας της Σπουδάζουσας, αλλά ως διευθυντής των εκδόσεων 'Θεμέλιο'" διευκρινίζει η Δέσποινα Μαλικιώση.

Στην πρώτη γραμμή της εκδοτικής παραγωγής

Μεταδικτατορικά το "Θεμέλιο" θα βρεθεί στην πρώτη γραμμή της εκδοτικής παραγωγής με τίτλους και σειρές που καλύπτουν ευρύ φάσμα, από τη λογοτεχνία στην ιστορία και από τη μαρξιστική σκέψη στην αρχιτεκτονική συστήνοντας στους Έλληνες αναγνώστες σημαντικά έργα πρωτοπόρων Ελλήνων και ξένων δημιουργών.

Ο Θόδωρος Μαλικιώσης, συνδικαλιστής κύρους επίσης, καθημερινά κατέβαινε τα σκαλιά του "Θεμέλιου" μέχρι το τέλος. Το βιβλιοπωλείο της οδού Σόλωνος, λίγο πριν την Ασκληπιού, δεν ήταν απλώς ένα κέντρο παραγωγής και διακίνησης βιβλίων. Ήταν και παραμένει ένα ενεργό κύτταρο της πόλης, όπου ο κόσμος των ιδεών, των τεχνών, των γραμμάτων και της Αριστεράς βρίσκει φιλόξενη στέγη.

"Ακόμη και κοντά στο τέλος, από το νοσοκομείο πλέον, παρακολουθούσε τη λειτουργία του 'Θεμέλιου'. Θυμάμαι, μόλις κυκλοφόρησε το βιβλίο του Κωνσταντίνου Ζαγάρα για τη διάσπαση του ΚΚΕ το '91, που ήταν και το τελευταίο βιβλίο που έπιασε στα χέρια του, όταν του το πήγαμε, γιατί το περίμενε, έκανε αυτό που συνήθιζε όταν παραλάμβανε ένα καινούργιο βιβλίο. Το άνοιξε, έλεγξε τον τόνο των γραμμάτων, το χαρτί, το άνοιγμά του...".

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL