"The Love of Books: The Brave Librarians of Sarajevo" λέγεται το ντοκιμαντέρ που παρήγαγε το δίκτυο Al Jazeera. Οι γενναίοι βιβλιοθηκάριοι του Σαράγεβο. Πίσω στον χρόνο, στον αιματηρό εμφύλιο στη Βοσνία, το μίσος και η μισαλλοδοξία είχαν πολλούς αποδέκτες. Ένας από αυτούς, τα βιβλία και οι βιβλιοθήκες. Ο Mustafa Jahic, διευθυντής το 1992 της Gazi Husrey-Beg Δημοτικής Βιβλιοθήκης, έχει μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία να αφηγηθεί. Μια ιστορία για το πόσο δύσκολο είναι να προστατεύσεις μια βιβλιοθήκη, ειδικά σε περίοδο πολέμου. Η ιστορία της βιβλιοθήκης είναι μεγάλη.
Το 1537 ο Οθωμανός κυβερνήτης Gazi Husrey-Beg ιδρύει έναν Μαντρασά για την εκπαίδευση των ανθρώπων της περιοχής. Ό,τι χρήματα περίσσεψαν από την κατασκευή "θα χρησιμοποιηθούν για την αγορά καλών βιβλίων, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν από τους αναγνώστες του Μαντρασά και θα αντιγραφούν γι’ αυτούς που εμπλέκονται με την επιστήμη", λέει ο κυβερνήτης τότε.
Η Βιβλιοθήκη που δημιουργήθηκε μεταφέρθηκε στο Σαράγεβο το 1935, στα γραφεία του Μουφτή, δίπλα στο τζαμί Careva. Και παρέμεινε εκεί μέχρι το 1992. "Η βιβλιοθήκη περιέχει τις μνήμες των γενεών για πάνω από 1.000 χρόνια" μας λέει ο Osman Lavic, φύλακας των χειρογράφων. Περιέχει πάνω από 100.000 τεκμήρια, από χειρόγραφα έως έντυπα. Κάποια αραβικά, γραμμένα στη Φεζ ή στη Βαγδάτη, κάποια στα τουρκικά. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, όταν η Εθνική Βιβλιοθήκη της Βοσνίας καταστράφηκε παντελώς, κτήριο και συλλογή, η διατήρηση των τεκμηρίων έγινε δουλειά αυτών που τα αγαπούν. Άρχισαν να μετακινούν τη συλλογή για να την γλιτώσουν. Συσκεύαζαν σε κουτιά τα τεκμήρια, και κουτί το κουτί, ανάμεσα σε διασταυρούμενα πυρά και ακροβολισμένους ελεύθερους σκοπευτές ξεκίνησε η μεταφορά της προς ασφαλέστερη τοποθεσία. Πολλά μεταφέρθηκαν στο διπλανό τζαμί. Τα χειρόγραφα μετακινήθηκαν συνολικά οκτώ φορές. 500 από τα πιο πολύτιμα χειρόγραφα κρύφτηκαν σε θησαυροφυλάκιο στην Τράπεζα Privredna. "Θα ήταν καλύτερα να πεθάνει κανείς με τα βιβλία, παρά να ζήσει χωρίς αυτά" λέει ο Abbas Lutumba Husein, νυχτοφύλακας της βιβλιοθήκης εκείνη την περίοδο. "Τα βιβλία είναι το ίδιο σημαντικά με τους ανθρώπους. Είναι τα πιο σημαντικά πράγματα στο Σαράγεβο" λέει η Dzehva Dudo, καθαρίστρια της βιβλιοθήκης τότε.
Αξίζει να αναζητήσετε το φιλμ στο διαδικτυακό τόπο του Al Jazeera, ένα φιλμ δημιουργημένο από τους Sam Hobkinson, Nidal Magrabi και Nicolas Kent. Η βιβλιοθήκη άνοιξε ξανά το 2014, σε νέο κτήριο, κυρίως με τη χορηγία του κράτους του Κατάρ, ύψους 8,8 εκατομμυρίων δολαρίων.
Η αγάπη των βιβλίων μετατρέπει τους ανθρώπους σε ήρωες. Οι βιβλιοθήκες διαφυλάσσουν για αυτούς τις μνήμες τους και την ύπαρξή τους. Και αξίζει να πεθάνει κανείς γι’ αυτό.
