Live τώρα    
16°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
16 °C
11.2°C18.1°C
2 BF 63%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
14 °C
10.6°C16.9°C
2 BF 67%
ΠΑΤΡΑ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
10.0°C15.5°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
13.8°C16.4°C
2 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
9 °C
8.9°C14.6°C
0 BF 81%
ΑΡΗΣ ΒΛΑΧΟΣ - ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΕΔΕΝ / Αρης Βλάχος - Αναστασία Έδεν: «Ο Μάνος Ελευθερίου ήταν ο ποιητής του ανεκπλήρωτου έρωτα»
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

ΑΡΗΣ ΒΛΑΧΟΣ - ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΕΔΕΝ / Αρης Βλάχος - Αναστασία Έδεν: «Ο Μάνος Ελευθερίου ήταν ο ποιητής του ανεκπλήρωτου έρωτα»

Η εργασία αυτή άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις και έτσι οι τρεις συντελεστές της την επανέλαβαν σε έναν δεύτερο δίσκο, το «Κάψτε το σπίτι», που όμως ο Μάνος Ελευθερίου δυστυχώς δεν είδε την κυκλοφορία του στα τέλη της περυσινής χρονιάς καθώς τον πρόλαβε ο θάνατος.

Με αφορμή την εμφάνισή τους την Πέμπτη 7 Φεβρουαρίου στο «Half Note Jazz Club» ο δημιουργός και η ερμηνεύτρια μας μίλησαν για τις αναμνήσεις αλλά και τα διδάγματα που αποκόμισαν από τον αείμνηστο Μάνο Ελευθερίου αλλά και για τη δική τους σύμπραξη, η οποία προϋπήρχε και θα συνεχιστεί.

Συνέντευξη στον Θάνο Μαντζάνα

* Πώς αισθάνεστε για το ότι -χωρίς φυσικά να το γνωρίζετε τότε- κάνατε τον τελευταίο κύκλο τραγουδιών σε στίχους του αείμνηστου Μάνου Ελευθερίου;

Αισθανόμαστε πραγματικά ευλογημένοι που η στιγμή ή η μοίρα άφησε στα χέρια μας τον τελευταίο δίσκο του Μάνου Ελευθερίου και συνάμα έχουμε ένα αίσθημα ευθύνης στο να τον επικοινωνήσουμε όσο περισσότερο μπορούμε. Πρόλαβε ευτυχώς να ακούσει τα τραγούδια και έμεινε ιδιαίτερα ευχαριστημένος τόσο με το δημιουργικό αποτέλεσμα όσο και με την απόδοσή τους. Αυτός ο δίσκος είναι μια σπουδαία παρακαταθήκη για εμάς, ένας σταθμός στη διαδρομή αμφοτέρων. Κατά τη διάρκεια της δημιουργίας του αποφασίσαμε να ενσωματώσουμε και όποιο αρχειακό υλικό διαθέταμε από τη συνεργασία μας με τον Μάνο Ελευθερίου, τους πρωτότυπους στίχους, τις απαγγελίες κειμένων του και φωτογραφικό υλικό. Την έκδοση επιμελήθηκε άριστα το Ogdoo Music Group, από το οποίο κυκλοφόρησε το album σε μορφή κασετίνας. Είναι πραγματικά ένα κόσμημα για το οποίο είμαστε υπερήφανοι όλοι οι συντελεστές του.

* Ποια θεωρείτε την κυριότερη διαφορά των στίχων του σε αυτό και στο προηγούμενο album σας;

Ο λόγος του Μάνου Ελευθερίου είναι χαρακτηριστικός και γνώριμος σε όλους μας, δύσκολα κάποιος μπορεί να εντοπίσει διαφορές στο πνεύμα και το ύφος των στίχων ενός ποιητή που έχει σφυρηλατήσει την ταυτότητά του στο πέρασμα δεκαετιών. Δεν νομίζουμε ότι υπάρχουν σημαντικές διαφορές στην υφολογία και τον χαρακτήρα των στίχων των δύο δίσκων, πιστεύουμε αντίθετα ότι υπάρχει μια φυσική συνέχεια τόσο σε αυτούς όσο και στον τρόπο που τους αντιμετωπίσαμε συνθετικά και ερμηνευτικά. Άλλωστε δεν σταματήσαμε ποτέ να γράφουμε, να κουβεντιάζουμε και να δημιουργούμε με τον Μάνο Ελευθερίου, η συνεργασία και η αναζήτηση από κοινού μάς οδηγούσε στην ανάγκη να ολοκληρώνουμε κύκλους και να αποτυπώνουμε τη δουλειά μας σε albums. Με τον ποιητή του ανεκπλήρωτου έρωτα παρέα μας, ανοίξαμε φτερά και χαρτογραφήσαμε μια νέα κατεύθυνση.

* Μια απορία που φαντάζομαι ότι θα έχουν πολλοί είναι αν οι εμβόλιμες στα τραγούδια απαγγελίες ποιημάτων του από τον ίδιο ήταν κάτι που είχε αποφασιστεί εξαρχής ή είναι μια δική σας απόφαση ως ύστατο φόρο τιμής σε εκείνον.

Ισχύουν αμφότερα. Με τον Μάνο είχαμε ηχογραφήσει αυτές τις απαγγελίες -των έμμετρων παραμυθιών όπως τα αποκαλούσε- τόσο για τις ανάγκες των συναυλιών μας, στις οποία συχνά συμμετείχε και ο ίδιος, όσο και για να συμπεριληφθούν κάποια στιγμή σε μελλοντική εργασία μας. Βέβαια, μετά τον θάνατό του ήταν αδύνατον να κρατάμε αυτό το αρχειακό υλικό στο συρτάρι μας και έτσι τις συμπεριλάβαμε στον δίσκο ως ύστατο φόρο τιμής, γιατί νιώθαμε ότι έπρεπε πια να δημοσιοποιηθούν, να περάσουν στον κόσμο και να ακουστεί η φωνή του.

* Ποιο είναι, κατά τη γνώμη σου, Άρη, η κεντρική ιδέα ή στοιχείο των στίχων του σε αυτό τον δίσκο το οποίο υπό μιαν έννοια σου έδωσε ίσως και τη μουσική κατεύθυνση; Και, αντίστοιχα, ποιο ήταν εκείνο πάνω στο οποίο βάσισες την ερμηνευτική προσέγγισή σου, Αναστασία;

Άρης Βλάχος: Ο πυρήνας του λόγου του Μάνου Ελευθερίου είναι ο έρωτας και τα ανθρώπινα πάθη και ως εκ τούτου μου ταίριαζε εξαρχής απόλυτα, διότι με απασχολούν και εμένα ως καλλιτέχνη αυτά τα ζητήματα. Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου να ασχολείται με τη μουσική αναζητώ εκείνες τις εσωτερικές συγκρούσεις που θα με οδηγήσουν στην εξιλέωση ή την κάθαρση επιδιώκοντας τη διαρκή επαγρύπνηση των συναισθημάτων και τη δοκιμή των ορίων μου. Πιστεύω ότι και ο ποιητής είχε μιαν ανάλογη κατευθυντήρια γραμμή. Παρ’ όλα αυτά όμως νομίζω ότι τελικά βρίσκω γαλήνη σε μία απλή ανθρώπινη κουβέντα που θα μου πει ένα στιχάκι, σε μια λιτή μελωδία που θα ανακαλύψω σε μια γωνιά της ψυχής μου, σε ένα αερικό που θα χαϊδέψει το πνεύμα μου, αυτό είναι το τραγούδι για εμένα. Γράφει ο Μάνος Ελευθερίου στο τελευταίο μας τραγούδι: «απ 'τα τραγούδια τι ζητάς κι ολημερίς τα ψάχνεις / είναι φιλιά της πάχνης και γυάλινα πουλιά»...

Αναστασία Έδεν: Αυτό που με οδήγησε ήταν ο έρωτας και ο τρόπος που παρουσιάζεται μέσα από τους στίχους του. 'Ημουν έτοιμη εδώ και πολύ καιρό γι' αυτό, ο λόγος του Μάνου Ελευθερίου ήρθε κοντά μου στην πιο δημιουργική περίοδο της διαδρομής μου και με έναν απόλυτα φυσικό τρόπο μού αποκαλύφθηκε ήσυχα και σίγουρα η ερμηνεία των τραγουδιών.

* Ο τίτλος «Κάψτε το σπίτι» προέρχεται βέβαια από το πρώτο τραγούδι του δίσκου αλλά ως συνολικός τίτλος στο εξώφυλλο δεν φοβηθήκατε ότι μπορεί να είναι υπερβολικά «επιθετικός»; Ηταν επιθυμία του ίδιου του Μ. Ελευθερίου να είναι αυτός ο τίτλος του album;

Το ομότιτλο τραγούδι το ξεχώρισε ο Μάνος Ελευθερίου από το πρώτο κιόλας άκουσμα, το θεώρησε σημαδιακό και διαχρονικό. Από την αρχή ήταν το τραγούδι, που είχε αγγίξει και εμάς, το είχαμε ξεχωρίσει και ελπίζαμε ότι και ο ποιητής θα έκανε το ίδιο. Είναι ένα βαθιά κοινωνικό/ερωτικό τραγούδι από αυτά που μόνο ο Μάνος Ελευθερίου ήξερε να γράφει για να ξεκλειδώνει την ψυχή όλων μας. Η επιλογή του ως τίτλου του δίσκου ήταν φυσικό επακόλουθο της κοινής άποψης και των τριών μας.

* Άρη, τι σε έκανε να γράψεις τα περισσότερα τραγούδια του δίσκου σε λαϊκό ύφος και με έντονη την παρουσία του μπουζουκιού και τα δύο τελευταία σε ένα πολύ πιο λιτό, ουσιαστικά μόνο για φωνή και πιάνο και σαφώς πιο λόγιο;

Τι σημαίνει άραγε λαϊκό και λόγιο; «Όλα αυτά είναι μια ενότητα», λέει ο Μάνος Ελευθερίου στην τελευταία φράση της τελευταίας αφήγησής του στον δίσκο. Θα έλεγα ότι με οδήγησε το παράδειγμα των μεγάλων συνθετών μας που άφησαν σπουδαία παρακαταθήκη στο ελληνικό τραγούδι, όπως ο Θεοδωράκης, ο Χατζιδάκις και ο Ξαρχάκος. Συνθέτες που τίμησαν ισάξια τα κλασικά αλλά και τα παραδοσιακά όργανα, κατόρθωσαν να κάνουν τον κόσμο να αγαπήσει τις λόγιες μελωδίες ώστε να γίνουν λαϊκές αλλά και να «κλασικοποιήσουν» τις λαϊκές. Θεωρώ ότι το λόγιο με το λαϊκό, το πιάνο με το μπουζούκι, έχουν άρρηκτους δεσμούς στην Ελλάδα και όταν εναρμονιστούν σωστά τα ηχοχρώματά τους δεν υπάρχει τίποτα πιο καθάριο και ελληνικό. Κρύβει ένα μεγαλείο όλο αυτό, οι παλαιότεροι μας έδειξαν τον δρόμο και εμείς πρέπει να συνεχίσουμε σεβόμενοι την παράδοσή μας και κοιτώντας το μέλλον.

* Αναστασία, θα σου φανεί παράξενο αν σου πω ότι αυτά τα δύο τελευταία τραγούδια όχι μόνον είναι εκείνα που προτιμώ αλλά και πιστεύω ότι ταιριάζουν περισσότερο από τα υπόλοιπα στη φύση της φωνής σου και το ύφος της ερμηνείας σου;

Είναι διαφορετικές οι στιγμές που συγκινούν κάποιον σε μιαν ερμηνεία. Δεν είμαστε ίδιοι, ο καθένας μας έχει μια μοναδική εμπειρία και πορεία. Υπάρχει κάτι μαγικό σε ολόκληρη τη δουλειά, είναι μια αγκαλιά για όλους, χαίρομαι που αγγίζει διαφορετικούς ανθρώπους και για διαφορετικούς λόγους τον καθένα. Αγαπώ όλα τα τραγούδια μου, δίνω όλο μου το είναι στην ερμηνεία τους και ελπίζω να βρει το καθένα την ψυχή που το αναζητεί.

* Άρη δεν υπήρξες απλώς μέλος της Σπείρα Σπείρα και στενός συνεργάτης του Σταμάτη Κραουνάκη αλλά και ένας από τους ελάχιστους που έχει εμπιστευτεί να γράψουν τραγούδια σε δίσκο του, συγκεκριμένα στο «Η λειτουργία των πόλεων». Πιστεύεις ότι, πέρα από τη συνολική επίδραση που έχεις δεχθεί από εκείνον, σε έχει επηρεάσει και συνθετικά;

Η καθαρή και υπεύθυνη στάση που κρατάω στη δουλειά μου πιστεύω ότι είναι αυτό που κερδίζει την εμπιστοσύνη των συνεργατών μου. Με τον Σταμάτη Κραουνάκη συνεργαστήκαμε αρκετά χρόνια, κάναμε πολλές δουλειές μαζί και, εκτός από τη δισκογραφία, έγραψα μουσική σε παραστάσεις του. Υπάρχει μια συναδελφική αλληλοεκτίμηση και μια φιλία ετών μεταξύ μας. Έχει συμμετάσχει και αυτός στον πρώτο μας δίσκο με την Αναστασία κάνοντας ντουέτο μαζί της στο «Ό,τι αγαπήσαμε». Στήριξε έμπρακτα το εγχείρημά μας και αυτό μας κάνει ιδιαίτερα χαρούμενους. Συνθετικά δεν ξέρω αν έχω επηρεαστεί, είμαστε αρκετά διαφορετικοί στη γραφή μας αλλά σίγουρα τον εκτιμώ πολύ ως δημιουργό και μουσικό και τον ευχαριστώ που μου έδωσε βήμα για να δείξω τις συνθετικές μου ικανότητες.

* Εσένα, Αναστασία, τι σου προσέφερε και σε τι ίσως σε άλλαξε σε σχέση με πριν η συνεργασία σου με τον Σ. Κραουνάκη;

Όταν με κάλεσε ο Σταμάτης Κραουνάκης να συνεργαστώ μαζί του ανταποκρίθηκα με μεγάλη χαρά, δουλέψαμε αρμονικά μαζί και πάντα υπάρχει εκτίμηση και αγάπη μεταξύ μας. Όπως με κάθε συνεργασία, είναι σημαντικό να παρατηρείς πώς εργάζεται ένας καταξιωμένος καλλιτέχνης, πάντα παρατηρώ τον τρόπο και τη στάση των συνεργατών μου, είτε είναι γνωστοί είτε όχι, και ευτυχώς είχα την τύχη να βρεθώ στη σκηνή με αρκετούς. Η αλλαγή είναι κάτι που έρχεται με το πλήρωμα του χρόνου, κάθε στιγμή είναι πολύτιμη στη μαγεία που προσφέρει η σκηνή.

* Τι θα περιλαμβάνει το πρόγραμμα που θα παρουσιάσετε στο «Half Note Jazz Club», εκτός φυσικά από τα τραγούδια του δίσκου;

Πρόκειται για ένα πρόγραμμα με πολλά στοιχεία, τόσο από το ελληνικό όσο και από το διεθνές ρεπερτόριο, καθώς και με jazz και ethnic διασκευές. Θα με συνοδεύσει ένα εξαίρετο πενταμελές σχήμα, το οποίο, εκτός φυσικά από το πιάνο του Άρη, που επίσης θα διευθύνει, συμπληρώνεται με κιθάρα, ακορντεόν, μπάσο και ντραμς. Μια λαμπερή βραδιά με τη μαγεία της μουσικής και «του έρωτα όλα τα φίλτρα», όπως λέει και το πρώτο τραγούδι που κάναμε με τον Μάνο Ελευθερίου.

* Η αναμφίβολα επιτυχημένη συνεργασία σας θα συνεχιστεί, έστω και χωρίς τον Μ. Ελευθερίου;

Αναμφισβήτητα ναι! Άλλωστε από εμάς ξεκίνησε. Ο Μάνος Ελευθερίου ήταν ένας θρύλος που είχαμε την τύχη και την τιμή να έρθει στην παρέα μας, να μας πιστέψει και να μας στηρίξει.

* Και τα πιο άμεσα σχέδιά σας για τη συνέχεια, κοινά αλλά και προσωπικά;

Προς το παρόν, τα σχέδια είναι κοινά. Ήδη προετοιμάζουμε το επόμενο βήμα, τόσο δισκογραφικά όσο και συναυλιακά, και είμαστε πολύ χαρούμενοι και γεμάτοι ενέργεια γι' αυτό, η συνεργασία μας θα λέγαμε ότι ακόμα βρίσκεται στη φάση της ανθοφορίας. Οι αληθινοί καρποί της δεν έχουν φανεί...



Κρίνοντας από την ευωδία και την ομορφιά των ανθέων θα λέγαμε ότι πιθανότατα θα είναι ώριμοι και εξαιρετικά εύγευστοι...

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL