Live τώρα    
17°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
13.4°C18.7°C
3 BF 63%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
12.0°C16.9°C
1 BF 66%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
14.3°C16.6°C
2 BF 61%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
13.8°C18.0°C
2 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
10 °C
9.9°C14.6°C
2 BF 76%
ΜΙΧΑΛΗΣ ΛΟΥΚΑΒΙΚΑΣ / Η "Μάγισσα θάλασσα" πρέπει μόνο να μας ενώνει
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

ΜΙΧΑΛΗΣ ΛΟΥΚΑΒΙΚΑΣ / Η "Μάγισσα θάλασσα" πρέπει μόνο να μας ενώνει

Ξεκινώντας με τον πρώτο κοινό δίσκο τους «Το χρυσάφι τ’ ουρανού» το ’11 που το ακολούθησε έναν χρόνο αργότερα το «Περίπλους», ο συνθέτης, συγγραφέας αλλά και δημοσιογράφος Μιχάλης Λουκαβίκας και η Πορτογαλίδα ερμηνεύτρια και μουσικός Αμέλια Μουζ φτάνουν τώρα τη δημιουργική σύμπραξή τους στο απόγειό της.

Το τρίτο album τους «Αρχιπέλαγος» είναι εντυπωσιακά πολυπολιτισμική, πολυσυλλεκτική αλλά και... πολυτασική εργασία με συνισταμένη την έννοια της θάλασσας, η οποία χωρίζει, ενώ θα έπρεπε μόνο να ενώνει.

Συζητήσαμε με τον Μιχάλη Λουκαβίκα για το γιατί, το πώς αλλά και τα αιτήματα που θέτει το «Αρχιπέλαγος» και ζητήσαμε από την Αμέλια Μουζ να καταθέσει την άποψή της όχι απλά για τις παράλληλες παραδόσεις, αλλά και το κοινό πνεύμα το οποίο διατρέχει όλους τους τόπους γύρω από τη «θάλασσά μας» τη Μεσόγειο και κυκλοφορώντας διαμέσου της παραμένει ζωντανό επί τόσες χιλιετίες.

* Τι είναι αυτό που έχεις βρει στη φωνή της Αμέλια Μουζ και όχι μιας Ελληνίδας ερμηνεύτριας και συνεργάζεσαι αισίως για τρίτη φορά μαζί της. Τελικά είναι θέμα μόνο φωνητικών και ερμηνευτικών προσόντων ή υπάρχει και συνάφεια προσωπικοτήτων και συμφωνία απόψεων;

Υπάρχει όντως συνάφεια με την Αμέλια Μουζ. Ένα κοινό όραμα, η επιθυμία να ξανοιχτούμε στη θάλασσα εξερευνώντας και εμβαθύνοντας στον κοινό πολιτισμικό μας χώρο. Η μουσική στην Ελλάδα έχει μοναδικό πλούτο μα η νοοτροπία μας είναι δυστυχώς ελληνοκεντρική και δεν δουλεύουμε έχοντας ευρύτερη οπτική, αυτή την άπλα που αντικρίζεις σε προσπάθειες όπως τα «Περίπλους» και «Αρχιπέλαγος».

* Οι δύο πρώτοι δίσκοι είχαν μια συγγένεια. Θα μπορούσε να πει κανείς και ότι ο ένας ήταν συνέχεια του άλλου, όμως αυτός ανοίγει ένα εντελώς διαφορετικό κεφάλαιο. Ποια είναι καταρχήν η σχέση σου πρώτα κυριολεκτικά και μετά μεταφορικά με τη θάλασσα η έννοια της οποίας μπορεί μεν να έπαιζε σημαντικό ρόλο και στα προηγούμενα albums, αλλά αυτή τη φορά επέχει κεντρική θέση;

Η θάλασσα υπήρξε η προϋπόθεση για όσα σπουδαία πραγματοποίησαν Έλληνες και Πορτογάλοι. Για την Αμέλια και εμένα «θάλασσα» είναι και το Διαδίκτυο. Έχοντας λοιπόν ως αφετηρία τον πρώτο δίσκο, το «Το χρυσάφι τ’ ουρανού» στον οποίο μελοποίησα ποίηση του Άρη Αλεξάνδρου, επιλέξαμε τις έννοιες «Περίπλους» και «Αρχιπέλαγος» επειδή είναι ελληνικές οι οποίες πέρασαν σε άλλες γλώσσες και επιπλέον αναφέρονται στη θάλασσα.

* Αυτή η ιδέα μιας θάλασσας όπου υπάρχουν νησιά, τα οποία συμβολίζουν πνευματικές έννοιες θα μπορούσε να έλκει την καταγωγή της και από τον Όμηρο; Μήπως πρόκειται για μια Οδύσσεια του πνεύματος και του ορθού λόγου;

Απολύτως! Είναι θαυμάσιο μάλιστα ότι αυτή την ιδέα τη συμμερίζεται και η Αμέλια. Σε παραπέμπω στην ενότητα «Νησιά της φαντασίας» που αρχίζει με δυο δικά της τραγούδια, τα «Ουτοπία» (αφιερωμένο στον Α. Αλεξάνδρου) και «Η Πηνελόπη της Ιθάκης» και καταλήγει στο «Τα παιδιά που χάθηκαν» στη Χώρα τού ποτέ, την οποία εντοπίσαμε στη... Θράκη, εξ ου και το ζωναράδικο που χρησιμοποιήσαμε!

* Γιατί να επεξεργαστείς σήμερα ένα χορικό από αρχαία τραγωδία -και μάλιστα μεμονωμένο και όχι για τις ανάγκες μιας παράστασης- και πολύ περισσότερο έναν κατά πολύ αρχαιότερο χουριτικό ύμνο; Απλώς για να δείξεις την πολιτισμική -πολύ περισσότερο φυσικά από τη γλωσσική- συνέχεια στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου ή υπάρχει και άλλος λόγος;

Τίποτε δεν είναι αποσπασματικό στο «Αρχιπέλαγος». Η Hélia Correia μας σύστησε τον Friedrich Hölderlin (σπουδαίοι φιλέλληνες αμφότεροι) και από κοινού μας οδήγησαν στον Ευριπίδη. Ο ύμνος από τη Συρία που γράφτηκε πριν από τρεισήμισι χιλιάδες χρόνια ήταν αποκάλυψη για εμάς γιατί έχει κοινές μελωδικές φράσεις με έναν εμβληματικό πορτογαλικό αντιφασιστικό ύμνο («Ξυπνήστε!») και εγώ έγραψα τους στίχους του «Μάγισσα θάλασσα» βαθύτατα συγκινημένος από το δράμα των προσφύγων.

* Σε προβληματίζει το γεγονός ότι αυτή η πολυεθνική και πολυπολιτισμική θάλασσα στην οποία ανθίζει το πνεύμα και όλες οι μορφές ανθρώπινης δημιουργίας εδώ και χιλιετίες τα τελευταία χρόνια στην ανατολική πλευρά της είναι εστία συνεχών αναταραχών που προκαλούν όλο και περισσότερα δεινά σε ολοένα και μεγαλύτερους αριθμούς ανθρώπων; Η μουσική και γενικότερα ο πολιτισμός μπορούν πρακτικά να βοηθήσουν να αντιμετωπιστεί αυτό, ακόμα και στο να επανέλθει η ειρήνη στην ευρύτερη περιοχή;

Η Mare Nostrum, το επίκεντρο των εξελίξεων για χιλιετίες, υπήρξε η σπουδαιότερη χοάνη πολιτισμών στον κόσμο, μια πολιτισμική μήτρα. Στη διάρκεια των Σταυροφοριών -οι οποίες συνεχίζονται ακάθεκτες....- σταδιακά περιθωριοποιήθηκε. Είναι μια εξέλιξη ολέθρια, όχι μόνο για τη Μεσόγειο αλλά για όλη την ανθρωπότητα. Ο πολιτισμός εκτελείται και οι μουσικοί στέκουν ανήμποροι, καθώς οι «Σταυροφόροι» είναι απολύτως άμουσοι! Μόνο κάποιες συνειδήσεις μπορούμε να αφυπνίσουμε...

* Αυτή τη φορά δεν συνεργάζεσαι μόνο με εξαίρετους αλλά και διακεκριμένους μουσικούς, διαφορετικών μάλιστα, ιδιωμάτων. Πέραν του προφανούς γεγονότος ότι οι περισσότεροι κατάγονται από τη βόρεια Ελλάδα όπως και εσύ, τι σε έκανε να επιλέξεις συγκεκριμένα καθέναν από αυτούς, αλλά και τον Ανδρέα Καρακότα για όσα τραγούδια δεν ερμήνευσε η Αμέλια;

Η μουσική μας είναι «πολλαπλών ιδιωμάτων» (multi-genre). Το κριτήριο ήταν να μπορεί κάποιος να αντεπεξέλθει στις ανάγκες τού έργου. Ανοιχτήκαμε και προς άλλες κατευθύνσεις, αλλά υπήρξε μια κάποια διστακτικότητα (ο ελληνοκεντρισμός που προανέφερα). Έτσι, για παράδειγμα, ο κλήρος έπεσε στη... γενναία Αμέλια να ερμηνεύσει Σαπφώ στα αρχαία ελληνικά («Δέδυκε Α Σελλάνα) γιατί δεν ήταν δυνατόν να κάνω εγώ.

* Αν έπρεπε να τοποθετήσουμε μια από αυτές τις άχαρες ίσως, αλλά αναγκαίες για την εμπορική διακίνηση ενός δίσκου ταμπέλες στο album αυτή θα ήταν world music;

Ο όρος world music νομίζω αυτοχειριάστηκε αν και ούτως ή άλλως δεν μας άρεσε. Οτιδήποτε αγαπήσαμε και κάναμε κτήμα μας υπάρχει εδώ. Μάθαμε να «κολυμπάμε» σε αυτή τη θάλασσα των ήχων με πολλαπλές μετατροπίες, σε κουλτούρες, ιδιώματα και τρόπους μουσικής όχι για να κάνουμε επίδειξη δεξιοτεχνίας αλλά για να υπηρετήσουμε την ποίηση και να πραγματώσουμε το όραμά μας και για αυτό την αποκαλούμε «πολυ-ιδιωματική» μουσική.

* Πόσο εφικτό είναι να μεταφερθεί ένα τόσο πολυσυλλεκτικό αλλά και πολυσυμμετοχικό project στη σκηνή; Υπάρχουν σχέδια για τη ζωντανή παρουσίασή του;

Το «Αρχιπέλαγος» ήταν παραγγελία του θεάτρου São Luiz της Λισσαβώνας. Φέραμε σε πέρας το δύσκολο εγχείρημα με επιτυχία παρά τον ελάχιστο χρόνο προετοιμασίας που είχαμε διαθέσιμο με παρόντες όλους τους Έλληνες και Πορτογάλους συμμετέχοντες. Τέτοιες ιδανικές συνθήκες είναι σπάνιες. Ωστόσο παρουσιάζοντας τη δουλειά με μικρά σχήματα συνειδητοποιήσαμε ότι κάλλιστα μπορεί να λειτουργήσει και σε αυτό το πλαίσιο. Προσβλέπουμε λοιπόν να παίξουμε έτσι στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη τον χειμώνα.

Αμέλια Μουζ: "Το «Αρχιπέλαγος» είναι ένα μεγάλο ταξίδι πολιτισμών"

* Είναι η τρίτη φορά που συνεργάζεσαι με τον Μιχάλη για έναν ολόκληρο δίσκο, δεν μπορείς ή δεν έχεις βρει ακόμα συνθέτες από τη χώρα σου με τους οποίους να μπορείς να συμπράξεις τόσο καλά όσο μαζί του;

Έχω συνεργαστεί όχι μόνο με Πορτογάλους αλλά και με Ισπανούς, Ιταλούς, Γάλλους, Βουλγάρους και Αμερικανούς μουσικούς. Αυτό όμως που κάνω με τον Μιχάλη είναι διαπολιτισμική δουλειά σε βάθος. Ο κοινός τόπος μας ως δημιουργών απαιτεί έρευνα και επαφή με τη Λογοτεχνία και την Ιστορία και ποικίλους άλλους πολιτισμικούς και πνευματικούς τομείς. Η επιδίωξή μας είναι τέτοια που δεν μπορεί να πραγματωθεί μόνο με Πορτογάλους ή Έλληνες και πηγαίνει πέρα από τη μουσική. Είναι ένα μεγάλο ταξίδι πολιτισμών.

* Το ότι είσαι επίσης ενεργή εικαστικός επηρεάζει καθόλου την προσέγγισή σου στη μουσική, συνολικά και συγκεκριμένα σε αυτήν την περίπτωση;

Όσο περισσότερο εμβαθύνουμε στην επικοινωνία και τις διάφορες μορφές της (η εικόνα είναι απλώς μια από αυτές) τόσο πιο πολύ κατανοούμε ότι η δημιουργία είναι ανοιχτός τομέας αλληλεπιδράσεων ανάμεσα στη γνώση και τη συγκίνηση.

* Πόσο διαφορετική είναι για εσένα η θάλασσα της Πορτογαλίας από εκείνη της Ελλάδας; Ή μήπως είναι μία και η αυτή;

Πέραν από τις όποιες διαφορές η θάλασσα παντού φέρνει σε επαφή τους ανθρώπους και οι άνθρωποι είναι τα «νησιά» που υπάρχουν σε αυτήν. Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να ιδωθεί ο συμβολισμός έργων όπως τα «Αρχιπέλαγος (Δίαυλοι)» και «Περίπλους) Ελληνοπορτογαλικές περιηγήσεις)». Πρόκειται για αναπαραστάσεις αυτών των ανθρώπινων επαφών.

* Ανυπομονείς να παρουσιάσετε ζωντανά αυτά τα τραγούδια καταρχήν στην Πορτογαλία, μετά στην Ελλάδα και ίσως στη συνέχεια και σε άλλες χώρες;

Εννοείται και όχι μόνον αυτό. Το «Αρχιπέλαγος» είναι CD - book (συγκεκριμένα δύο CD, το ένα με τη μουσική και το άλλο ένα τρίγλωσσο -πορτογαλικά, ελληνικά και αγγλικά- βιβλίο τριακοσίων εβδομήντα επτά σελίδων) με πλούσιο πληροφοριακό υλικό, ένα βιβλίο ταξιδιών που συχνά παρουσιάζουμε ως μουσικοί - συγγραφείς μαζί με λογοτέχνες, μουσικολόγους και άλλους πνευματικούς ανθρώπους σε βιβλιοθήκες, μουσεία, πανεπιστήμια και αλλού και σε μόνιμη αναζήτηση νέων τρόπων επαφής με το κοινό.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL