Live τώρα    
18°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
15.1°C19.8°C
3 BF 56%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Σποραδικές νεφώσεις
16 °C
14.7°C17.0°C
1 BF 75%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
14.8°C17.1°C
3 BF 66%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
14.8°C17.5°C
1 BF 58%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
14 °C
13.9°C16.9°C
0 BF 62%
ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ / Θ. Παπακωνσταντίνου: Το αποτέλεσμα της έμπνευσης δεν είναι προδιαγεγραμμένο
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ / Θ. Παπακωνσταντίνου: Το αποτέλεσμα της έμπνευσης δεν είναι προδιαγεγραμμένο

Τον προηγούμενο μήνα κυκλοφόρησε ο δωδέκατος κατά σειρά (μη συμπεριλαμβάνοντας live, συλλογές κ.λπ.) δίσκος του, Με στόμα που γελά στον οποίο, είκοσι τρία χρόνια μετά την πρώτη ανάλογη συνεργασία τους στο Στην Ανδρομέδα και στη γη, ερμηνευτής όλων των τραγουδιών πλην ενός είναι ο καλός φίλος του Σωκράτης Μάλαμας. Με το album αυτό ολοκληρώνεται μια διαδικασία που είχε ήδη ξεκινήσει από το Ο ελάχιστος εαυτός του ’11 αλλά εκδηλώθηκε πολύ περισσότερο στο Πρόσκληση σε δείπνο κυανίου του ’14. Με τους τρεις αυτούς δίσκους και μέσα σε ένα διάστημα επτά ετών ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου κατάφερε -δίχως, σημειωτέον, να το επιδιώξει, πιθανότατα χωρίς ούτε καν να το συνειδητοποιεί- να αλλάξει εκ βάθρων τον τρόπο που γράφει τραγούδια αλλά και το πως τα αποτυπώνει στην ολοκληρωμένη μορφή τους κατά την ηχογράφηση τους. Είκοσι πέντε χρόνια μετά το προσωπικό δισκογραφικό ντεμπούτο του και περίπου ένα πριν εορτάσει τα εξηκοστά γενέθλιά του, στην κυριολεκτικά πιο ώριμη και κατασταλαγμένη περίοδο του, όχι απλώς καίριος αλλά αληθινά απαραίτητος στην Ελλάδα του 2018, ο Μεταξοχωρίου και περιχώρων Θανάσης Παπακωνσταντίνου -όπως του αρέσει να αυτοαποκαλείται τελευταία- γράφει τραγούδια όπως ακριβώς μιλάει. Απλά και ειλικρινά, από καρδιάς και ψυχής αλλά με το μυαλό να μη σταματάει ούτε δευτερόλεπτο να είναι πιστός σύντροφος αμφοτέρων...

* Γνωρίζω ότι πάντα ξεκινάς από τους στίχους και γι’ αυτό θα σε ρωτήσω καταρχάς, από τον τίτλο ήδη είναι λίγο ή και αρκετά πιο φωτεινοί, ίσως ακόμα και αισιόδοξοι, από τον προηγούμενο δίσκο ή είναι μόνον η ιδέα μου; Αν ναι, σε τι οφείλεται αυτό;

Ο τίτλος δεν έχει να κάνει με τη διάθεση -ούτως ή άλλως δεν υπάρχει μόνο μία διάθεση που να διατρέχει όλο τον δίσκο- αλλά με την αναγκαιότητα να δηλωθεί το περιεχόμενο χωρίς να το προδίδει. Χρησιμοποίησα λοιπόν μια φράση από το τραγούδι «Ρίλκε» και δεν παραπέμπει στη χαρά. Είναι στο πλαίσιο της σκέψης ότι το γέλιο είναι προκαταβολή του θανάτου. Ωραίο ξεκίνημα μιας συνέντευξης δεν είναι αυτό; (απολύτως συνειδητοποιημένα και όχι αυθόρμητα γέλια αμφοτέρων).

* Εκτός από τον Σωκράτη Μάλαμα, που ερμηνεύει δώδεκα τραγούδια, λες και ο ίδιος ένα και μάλιστα το πρώτο. Το έκανες απλά για να ακούγεται και η δική σου φωνή ή είχες συγκεκριμένο λόγο γι’ αυτό; Και το ότι είναι το πιο ροκ τραγούδι του album, για να μην πω και το πιο ροκ τραγούδι που έκανες ποτέ, είναι απλώς συγκυριακό;

Το «Στα πόδια της», σε ποίηση Τάσου Λειβαδίτη, δεν υπήρχε στον αρχικό σχεδιασμό. Είναι το πιο πρόσφατο τραγούδι μου και γεννήθηκε κατά τη διάρκεια των ηχογραφήσεων. Το θεώρησα σημαδιακό και είπα να το εντάξω. Οι στίχοι του Λειβαδίτη με συντάραξαν και δεν μπόρεσα να αντισταθώ στον πειρασμό να τους μελοποιήσω. Καθώς το απόσπασμα ήταν σε ελεύθερη γραφή οδηγήθηκα στο να το αντιμετωπίσω με τον τρόπο των ψαλτών που κάνουν μια σχετικά μελωδική απαγγελία των πεζών κειμένων της εκκλησίας. Με την χρήση της ηλεκτρικής κιθάρας ήθελα να μεταφέρω ηχητικά τη φράση του ποιήματος «Οι άλλοι απ’ έξω δώσ’ του χτυπήματα στην πόρτα».

* Με την ευκαιρία, θεωρείς ότι οι Largo, το συγκρότημα ενός από τους γιους σου, στην πρώτη εργασία των οποίων είχες και μια μικρή έστω ανάμειξη, επηρέασαν καθόλου έστω τον τρόπο που προσεγγίζεις τη μουσική ή όχι;

Δεν υπέπεσε στην αντίληψή μου κάτι τέτοιο.

* Δεν είναι πολύ ενδιαφέρον, αλήθεια, ότι ο Κωνσταντής και ο Πέτρος ακολουθούν αντίστοιχα τα δικά σου βήματα και του Σωκράτη; Ή πιστεύεις ότι είναι καθαρά θέμα γονιδίων και μόνο;

Πλάκα έχει! Δεν νομίζω ότι τα γονίδια είναι υπεύθυνα για τόσο απομακρυσμένες από τον πυρήνα και σύνθετες επιλογές.

* Επιστρέφοντας στον δίσκο και χωρίς περιστροφές, είναι ο πιο ερωτικός, τόσο ως θεματολογία όσο και ως διάθεση, που έχεις κάνει ποτέ όπως μου φάνηκε;

Πάντα θα βρεις ψήγματα περί έρωτος στα τραγούδια μου. Όμως είμαι ταγμένος αλλού...

* Τελικά είναι νομοτέλεια οι «Γυναίκες» να καθορίζουν τη ζωή κάθε άντρα;

Όχι κατ’ ανάγκην. Η ομορφιά, θα έλεγα...

* Σχετίζεται αυτό και κατά πόσο με την ανάγκη για ένα «Ζητιανόξυλο»;

Ο έρωτας, τα όνειρα, η μέθη και η ποίηση (κυρίως η υπερρεαλιστική) είναι από τα λίγα πράγματα που μπορούν να απελευθερώσουν τον νου από την επί αιώνες σκλαβιά του σε στερεότυπα και καταναγκασμούς και να τον οδηγήσουν σε τέρψη. Αν ,μάλιστα κρατάς στα χέρια σου και ένα ζητιανόξυλο (όργανο), τότε έχεις μιαν ελπίδα παραπάνω.

* Το «Απόδραση» είναι ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον στιχουργικά τραγούδι, τόσο το θέμα όσο και η ανάπτυξή του. Είναι γραμμένο απλώς για τον πατέρα σου ή υπάρχει κάτι περισσότερο σε αυτό;

Η έμπνευση είναι ένα καλειδοσκόπιο που στη θέση των έγχρωμων στοιχείων χρησιμοποιεί λέξεις. Η υπερ-διέγερση οδηγεί κάθε φορά σε άλλο αποτέλεσμα, όχι προδιαγεγραμμένο και όχι μονοσήμαντο. Αν όμως θα έπρεπε να περιγράψω τον κεντρικό κορμό του τραγουδιού, νομίζω πως αναφέρεται σε όσους έχουν χαθεί μέσα στην καθημερινότητα.

* Το παλαιό ιταλικό τραγούδι «A Casa d’ Irene», που αναφέρεται δύο μάλιστα φορές στους στίχους του «Απόδραση» -κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά σε τραγούδι σου, αν θυμάμαι καλά-, έχει κάποια ιδιαίτερη σημασία, συμβολική ίσως, για εσένα ή την οικογένειά σου;

Από αυτή σου την ερώτηση φαίνεται ότι είτε δεν μεγάλωσες στην επαρχία είτε είσαι αρκετά μικρός στην ηλικία είτε και τα δύο (ισχύει το πρώτο - σ.τ.σ.). Γιατί το «A Casa d’ Irene» είναι από εκείνα τα τραγούδια που συντρόφευαν τα παιδιά της υπαίθρου τη δεκαετία του '60 στα πρώτα τους ρομαντικοερωτικά σκιρτήματα.

* Από μια στιγμή και μετά, ιδιαίτερα από τότε που έφτιαξες το δικό σου στούντιο, το ξεκίνημα κάθε δίσκου είναι και μια νέα ηχητική εμπειρία, ακόμα και εξερεύνηση για εσένα. Ποιο ήταν το βασικό ηχητικό αίτημα όσον αφορά στην ενορχήστρωση, την παραγωγή και την ηχογράφηση αυτή τη φορά και ποιος μουσικός ήταν η κεντρική φυσιογνωμία, αν βέβαια υπήρχε τέτοια;

Κεντρική φυσιογνωμία ήταν ο Σωκράτης. Είχα στον νου μου ο δίσκος να έχει μια κατεύθυνση τέτοια που θα τον βοηθάει να παίζει τα τραγούδια στις εμφανίσεις του. Μπήκε λοιπόν σαν στόχος της παραγωγής να ηχογραφηθούν -όσο περισσότερο γίνεται- τα κομμάτια ζωντανά, μια κι έξω, ώστε να αποτυπωθεί η συνέργεια των μουσικών και η αυθεντικότητα της στιγμής. Αυτό έδωσε πνοή σε πολλά τραγούδια αλλά μας έφερε και αρκετές δυσκολίες στη διάρκεια της μίξης γιατί στην προσπάθεια να «πειράξεις» κάποιο όργανο επηρεάζονται και τα υπόλοιπα, πράγμα που συνήθως δεν θέλεις.

* Πόσο διαφορετικά βλέπεις τον Σωκράτη ως ερμηνευτή στο πέρασμα του χρόνου και αντίστοιχα πόσο θεωρείς ότι έχει αλλάξει η προσέγγισή του στην ερμηνεία, αν συμβαίνει αυτό; Αντικειμενικά και ειλικρινά, Θανάση, πιστεύεις ότι είναι καλύτερος ερμηνευτής από εσένα, όσον αφορά φυσικά στα δικά σου τραγούδια και όχι τα δικά του ή οποιουδήποτε άλλου;

Κοίτα, μέσα μου έχω την απόλυτη ερμηνεία αλλά οι φωνητικές χορδές μου είναι για τα μπάζα (γέλια). Αν υποθέσουμε ότι η ερμηνεία είναι ένα τρένο, δεν αρκεί η καλή του κατασκευή για να ταξιδέψει, χρειάζονται και ράγες. Από τη στιγμή λοιπόν που είμαι ανεπαρκής, έχω την ανάγκη άλλων ερμηνευτών που να αγαπάνε τα τραγούδια, να έχουμε συναντίληψη περί τέχνης και -αν είναι δυνατόν- να είμαστε και φίλοι. Ο Σωκράτης συγκεντρώνει και τα τρία αυτά ζητούμενα.

* Βέβαια, το να κάνετε έναν δίσκο μαζί είναι εντελώς διαφορετικό από το να τον ακολουθήσετε με μια κοινή περιοδεία όπως θα συμβεί σε αυτή την περίπτωση, κάτι που αμφότεροι είχατε να κάνετε πολύ καιρό. Πώς και για ποιους λόγους το αποφασίσατε, ενώ καθένας έχει το δικό του κοινό και καθόλου μικρό -έστω και αν σε έναν βαθμό ταυτίζονται-, και ποιες διαφορές να περιμένουμε από αυτές τις εμφανίσεις σας σε σχέση με τις παλαιότερες που πραγματοποιούσατε καθένας μόνος του;

Τριγυρνάει χρόνια στο μυαλό μας μια κοινή περιοδεία και μπορώ να πω ότι τη μεταθέταμε για αργότερα για οικονομικούς κυρίως λόγους αλλά και επειδή θα έπρεπε να σταματήσουμε -έστω και για μια χρονιά- πολύχρονες συνεργασίες με κάποιους από τους μουσικούς μα και τεχνικούς των αντίστοιχων σχημάτων μας. Πήραμε τελικά την απόφαση με αφορμή τον δίσκο αλλά και επειδή χρονικά δεν έχουμε πολλά περιθώρια. Δεν γνωρίζω ακόμα πώς θα διαμορφωθεί το πρόγραμμα και πώς θα συμπτυχθούν τα δύο ρεπερτόρια. Εμένα μου αρκεί που θα συνεργαστώ με έναν από τους σημαντικότερους δημιουργούς των τριών τελευταίων δεκαετιών, ο οποίος έχει στηρίξει τα τραγούδια μου στο πάλκο περισσότερο και από εμένα τον ίδιο.

* Πόσο περισσότερο αισιόδοξος ή απαισιόδοξος για την Ελλάδα είσαι σε σχέση με τρία, πέντε και δέκα χρόνια πριν; Διακρίνεις διέξοδο από αυτή τη γενικευμένη πλέον, συνολική κρίση ή μάλλον, πιο απλά, βλέπεις μέλλον για τη χώρα μας;

Ακόμα και αν θεωρήσουμε ότι θα σταματήσει η διαφθορά, έχουμε δομικά προβλήματα ως χώρα τα οποία θα παρατείνουν το παραπάτημα. Ας πούμε, για εμένα, μεγάλο μειονέκτημα είναι η συγκέντρωση του μισού πληθυσμού σε μία και μόνο πόλη, την Αθήνα. Η ερήμωση της υπαίθρου, πέρα από τις άλλες συνέπειες, δυσκολεύει και την ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα (γεωργία και κτηνοτροφία). Όλοι σ’ αυτή τη χώρα θα παρέχουμε υπηρεσίες; Επίσης προσωπικά πιστεύω ότι η ένταξή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση έφερε περισσότερα αρνητικά από θετικά. Δεν είμαι όμως οικονομικός αναλυτής και καλύτερα αυτές τις κουβέντες να τις λέω την Παρασκευή το μεσημέρι στα τσίπουρα (γέλια).

* Υπάρχει κάποιος άλλος τόπος, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά οπουδήποτε στη γη, που θα άλλαζες το Μεταξοχώρι γι’ αυτόν;

Θα το έκανα για αρκετά μέρη στην Ιταλία.

* Και τα σχέδιά σου, εκτός φυσικά από την επικείμενη περιοδεία με τον Σωκράτη; Έχεις στο μυαλό σου κάτι συγκεκριμένο για τη συνέχεια, ίσως και πιο μακροπρόθεσμα, κάτι που δεν έχεις κάνει ώς τώρα και ίσως θα ήθελες να το δοκιμάσεις;

Η τάση μου είναι για μεγαλύτερη απομόνωση. Δεν ξέρω πού θα με οδηγήσει...

Προσωπικά θα ευχηθώ στον Θανάση να τον οδηγήσει σε οτιδήποτε είναι θετικό για εκείνον αλλά και στην ίδια, αν όχι και περισσότερη, ουσιώδη δημιουργικότητα που τον χαρακτηρίζει μέχρι τώρα...

φωτογραφίες: Γιάννης Μαργετουσάκης

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL