Live τώρα    
15°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
10.6°C16.5°C
1 BF 70%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
13 °C
11.1°C14.9°C
2 BF 67%
ΠΑΤΡΑ
Αραιές νεφώσεις
14 °C
8.0°C14.4°C
2 BF 65%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
13 °C
12.8°C14.1°C
2 BF 82%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
5 °C
4.9°C11.8°C
0 BF 100%
Ανακαλύπτοντας τον Ροσσίνι
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ανακαλύπτοντας τον Ροσσίνι

Ο μουσικολόγος Philip Gossett

Παρατηρείται ότι οπαδούς έχουν οι σοπράνο και οι τενόροι, όχι οι μουσικολόγοι! Οι κανόνες όμως δεν κινδυνεύουν από την επιβεβαίωση της εξαίρεσης. Κάτι παρόμοιο, λοιπόν, ισχύει για εκείνον στον οποίο, εν έτει 2004, η επιθεώρηση Newsday αφιέρωνε λόγους όπως αυτοί: «Ορισμένοι εγκωμιαστές υποστηρίζουν ότι η υψίφωνος Μαρία Κάλλας έκανε για την ιταλική όπερα όσα και ο Αρτούρο Τοσκανίνι ή ο Βέρντι. Ο μουσικολόγος Philip Gossett στην πραγματικότητα εισέφερε στην ιταλική όπερα αντίστοιχα με αυτές τις ιδιοφυίες». Υπερβολή; Μάλλον όχι, συνεκτιμώντας ότι ο Νεοϋορκέζος αυτοχαρακτηριζόταν ως -κατά σειράν- «λάτρης, μουσικός και λόγιος». Δεν εφηύρε ασφαλώς τη μουσικολογία ο Γκόσετ, την επέβαλε όμως σε ένα πεδίο της η ενασχόληση με το οποίο εθεωρείτο αδιανόητη και ονειδιστική. Ό,τι δεν θα επιτρεπόταν για έργα του Μπαχ ή του Μότσαρτ ίσχυε αυτονόητα για τον Μπελλίνι, τον Ντονιτζέτι, τον Ροσσίνι και τον Βέρντι. Αυτή την κατάσταση ανέτρεψε ο Αμερικανός με το πλατύ, οδοντικό και γνήσιο χαμόγελο, στον οποίο ο γενικός διευθυντής του οίκου Ρικόρντι αναγνωρίζει ότι «καθίδρυσε την κριτική προσέγγιση στις ιταλικές όπερες».

Ηττημένος από σταδιακή υπερπυρηνική παράλυση, ο μετρ έφυγε από τη ζωή στις 13 Ιουνίου 2017, στα 75 του χρόνια, δίχως να ολοκληρώσει πλήρεις κριτικές εκδόσεις των απάντων του Ροσσίνι και του Βέρντι. Πρόλαβε ωστόσο να “μολύνει” σειρά λυρικών ερμηνευτών με τον ιό της ακριβούς και μετρημένης καθαρολογίας κειμένων και προθέσεων συνθετών του Μπελκάντο και επέκεινα. Έπεισε, λ.χ., μια Μαίρυλιν Χορν να υποκριθεί τον «Τανκρέντι», ανακαλύπτοντας γι’ αυτήν το χαμένο τραγικό φινάλε της όπερας στη βίλα του κόμητος της Μπρέσα! Ομοίως βοήθησε να αποκατασταθούν στη μουσική συνείδηση και στο ρεπερτόριο, έως και επί σκηνής της Μετ, ουκ ολίγα έργα της άγονης γραμμής, χαμένα ή λησμονημένα, από το «Ταξίδι στη Ρενς» του Ροσσίνι μέχρι τον ψυχολογικά επίκαιρο «Στιφέλιο» του Βέρντι. Μαζί με τον προ τριμήνου αποβιώσαντα μαέστρο Alberto Zedda καθιέρωσαν και θωράκισαν το Φεστιβάλ Ροσσίνι του Πέζαρο, αν και το 2006 ο Γκόσετ το εγκατέλειψε συγκρουόμενος με τη διοίκησή του. Μπορεί λοιπόν το αρχείο του να φυλάσσεται στη Σχολή Τζούλιαρντ, η παρακαταθήκη του όμως στο λυρικό θέατρο διατρέχει την υφήλιο σε δυσχερώς υπολογίσιμο βαθμό.

Γιατί ποιος, στα αλήθεια, διανοείται αναβίωση της «Μικρής Επίσημης Λειτουργίας» του Τζοακίνο Ροσσίνι από την Εθνική Λυρική Σκηνή (7 και 9 Απριλίου 2017), στο πλαίσιο του κύκλου «Ημέρες Λατρευτικής Μουσικής» της Εναλλακτικής Σκηνής της, στο ΚΠΙΣΝ, χωρίς τη δική του απτή -θεωρητική και εφαρμοσμένη- προϋπηρεσία; Την επιρροή του ανιχνεύουμε στον προβληματισμό για την -αν όχι κατ’ ανάγκην απολύτως «αυθεντική», πάντως εν τέλει συνεπή- παρουσίαση του Έργου, στην αρχική εκδοχή του για 12 μονωδούς (4 σολίστ «των 3 φύλων» και μέλη της χορωδίας της ΕΡΤ), 2 πιάνα (Θοδωρής Τζοβανάκης, Σοφία Ταμβακοπούλου) και «αρμόνιο», υποκατασταθέν από ακορντεόν συναυλίας (Κώστας Ράπτης) υπό την πυρετώδη μουσική διεύθυνση του Μάρκελλου Χρυσικόπουλου.

Ήταν μια σοβαρή παρουσίαση που συνέβαλε ώστε να εμπεδώσουμε εγκεφαλικά και βιωματικά την περίπλοκη οργάνωση ύλης μιας κάθε άλλο παρά «μικρής» φόρμας, ιδίως δε να κατανοήσουμε τη λειτουργία της περίτεχνης φωνητικής γραφής στο λατρευτικό πλαίσιο της σύνθεσης. Μετά ένα ανασφαλές «Adoramus Te», μας συνεπήρε το «Domine Deus» του τενόρου Βασίλη Καβάγια (ροσσίνειο ιδίωμα ώριμου ερμηνευτή, ρέουσα φραστική, ασφαλής υψηλή περιοχή, υγιή πιάνι) και, αργότερα, η ευτυχής άμιλλα ηχοχρωμάτων και καλλιτεχνικών ιδιοσυγκρασιών της μεσοφώνου Θεοδώρας Μπάκα (φωνή ομοιογενής, εκφραστική, με διαυγή άρθρωση, πρβλ. το «Crucifixus») και του κόντρα τενόρου Νίκου Σπανού, που διακρίθηκε επιπλέον με τρωτή, αλλόκοσμη και καλλιεπή εσωτερικότητα στο «Agnus Dei». Είχε προηγηθεί το a cappella «Sanctus» με πιο «δεμένους» τους 4 στο «Hosanna». Αν και κάπως απείθαρχος σε σύνολα, ο βαθύφωνος Τάσος Αποστόλου υπηρέτησε εύηχα το «Quoniam Tu solus sanctus» με λείο, μαλακό λεγκάτο. Αξιοσημείωτη, τέλος, η χορωδία (διδασκαλία Δημήτρης Κτιστάκης) στη διαχείριση απαιτητικής πολυφωνίας, όπως στο παραπλανητικής ελαφράδας «Cum Sancto Spiritu»!

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL