«Ο.τι γράφουμε και παίζουμε προέρχεται από ό,τι έχουμε ακούσει και παίξει στο παρελθόν»
Οι Τρίο Τεκκέ είναι ένα πολυεθνικό μεν συγκρότημα αλλά με σαφώς κυπριακό πυρήνα μα και βάση. Ο τραγουδιστής και εκτελεστή τζουρά Αντώνης Αντωνίου και ο κιθαρίστας Λαυτέρης Μουμτζής σχημάτισαν το γκρουπ μαζί με τον Βρετανό κοντραμπασίστα Colin Somervel όταν βρίσκονταν στην Αγγλία για σπουδές και κυκλοφόρησαν τον πρώτο τους δίσκο «Τα Ρεγγέτικα» το ’09. Ηταν μια σειρά ιδιοσυγκρασιακών και αποκλειστικά ακουστικών διασκευών περισσότερο ή λιγότερο γνωστών ρεμπέτικων τραγουδιών που έκανε αρκετούς να τους προσέξουν. Το «Σαμάς» του ’11, στο ίδιο μεν ύφος αλλά με τα περισσότερα τραγούδια να έχουν πλέον γραφτεί από τους ίδιους, ανέβασε κατά πολύ τον πήχυ των προσδοκιών από αυτούς. Μεσολάβησε ,όμως ένα μεγάλο διάστημα άτυπης αρχικά και τελικά επίσημης διάλυσης τους αλλά ενώ πιστεύαμε ότι οι Τρίο Τεκκέ είχαν πλέον περάσει στην Ιστορία έφτασαν τα νέα ότι έπαιζαν και πάλι μαζί, τουλάχιστον ζωντανά. Και ξαφνικά, πριν λίγες εβδομάδες και έξι ολόκληρα χρόνια μετά το προηγούμενο, το τρίτο τους album «Zivo» ήρθε για να μας αποκαλύψει ένα σχεδόν εξολοκλήρου νέο συγκρότημα! Με την προσθήκη ενός ακόμα μέλους, του Ιταλοβρετανού ντράμερ Dave De Rose και με ήχο που πλέον είναι πολύ περισσότερο ηλεκτρικός παρά ακουστικός οι Τρίο Τεκκέ έχουν κυριολεκτικά μεταμορφωθεί σε μια ακόμα και συναρπαστική κάποιες στιγμές μπάντα η οποία χρησιμοποιεί την παράδοση ως εφαλτήριο για να απογειωθεί προς ένα μέλλον ίσως άδηλο ακόμα αλλά και πάρα πολύ ενδιαφέρον. Ο Αντώνης Αντωνίου και ο Λευτέρης Μουμτζής μας εξήγησαν πως και γιατί συνέβη αυτή η μεταμόρφωση.
Συνέντευξη στον Θάνο Μαντζάνα
Σε παλαιότερη συνέντευξη μου είχατε πει ότι δεν σας απασχολούσε και τόσο το να γράψετε δικά σας τραγούδια και ήσασταν ικανοποιημένοι με το να δίνετε δικές σας εκδοχές για τα ρεμπέτικα. Τι ήταν λοιπόν αυτό, ακριβώς μάλιστα μετά από ένα διάστημα μεγάλης απουσίας, το οποίο σας έκανε να γράψετε αρκετά τραγούδια ώστε ο καινούριος δίσκος σας να μην έχει ούτε μια διασκευή;
ΑΝΤΩΝΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ: Αυτή η αλλαγή άρχισε ήδη να συμβαίνει από το «Σαμάς» στο οποίο οκτώ από τα δώδεκα κομμάτια ήταν δικές μας συνθέσεις. Ο πρώτος μας δίσκος ήταν μια αρχική δοκιμή, ένα πείραμα με το ρεμπέτικο που ίσως να περιείχε και αρκετή αφέλεια αλλά ταυτόχρονα και αγάπη. Το ίδιο το project μας οδήγησε στην επιθυμία να γράψουμε δικά μας τραγούδια και να διηγηθούμε καταστάσεις που μας αφορούν μέσα από αυτά.
Και τι ήταν αυτό που σας έκανε να σπάσετε το σχήμα το οποίο υπάρχει ακόμα και στο όνομα του συγκροτήματος προσθέτοντας ένα τέταρτο μέλος και μάλιστα ντράμερ; Κάποιος θα μπορούσε να αναρωτηθεί εδώ, αν θέλατε ντραμς γιατί δεν τα είχατε από την αρχή;
Α. Α.: Η αλήθεια είναι ότι αυτό δεν έγινε συνειδητά. Με τον Dave ήμασταν φίλοι. Σε μια συναυλία στη Λεμεσό ήταν στημένα τα ντραμς από μια μπάντα που έπαιζε πριν από εμάς. Ο Dave λοιπόν βγήκε σχεδόν απρόσκλητος στη σκηνή και έπαιξε μαζί μας σε μερικά τραγούδια. Συμφωνήσαμε όλοι, ακόμα και ο κόσμος, ότι αυτό έδωσε μια νέα πνοή και δυναμική στον ήχο μας. Έτσι αποφασίσαμε να δοκιμάσουμε τη νέα χημεία.
ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΜΟΥΜΤΖΗΣ: Η συγκεκριμένη συναυλία ήταν βασικά μια γιορτή ενός φίλου που παντρευόταν και ήταν αμφιλεγόμενο αν θα παίζαμε γιατί δεν είχαμε ούτε ακουστική κιθάρα ούτε κοντραμπάσο και κάπως έτσι μας ήρθε η ιδέα να παίξουμε ηλεκτρικά και επίσης προέκυψε η προσθήκη του Dave ο οποίος ήταν παρών και ανέκαθεν γούσταρε το Trio Tekke και ήξερε τα τραγούδια μας.
Όπως και αν έχει, ο Dave De Rose είναι προσκεκλημένος μουσικός ειδικά για αυτή την φάση ή το γκρουπ είναι οριστικά πια κουαρτέτο; Και πόσο επηρέασε η παρουσία του και κυρίως φυσικά το όργανο και το παίξιμο του τόσο την σύνθεση των τραγουδιών όσο και την εκτέλεση τους;
Α. Α. : Πλέον τα πράγματα πήραν τέτοια τροπή (ανατροπή ίσως!) που δεν πιστεύουμε ότι μπορούν να επιστρέψουν ποτέ εκεί που ήταν. Για να είμαστε και ειλικρινείς η ακουστική φάση μας είχε κουράσει και τους τρεις. Ψάχναμε και εμείς οι ίδιοι την αλλαγή και ο Dave ήταν ο καταλύτης σε αυτό. Είναι ένας φανταστικός μουσικός που έχει παίξει με γίγαντες της world music όπως ο Mulatu Astatke, Rokia Traore κλπ. Το στιλ και η ιδιοσυγκρασία του επηρέασε το όλο εγχείρημα πάρα πολύ σε όλες τις φάσεις της δημιουργικής διαδικασίας, ακόμη και στην παραγωγή του δίσκου.
Λ. Μ.: Η φάση του κουαρτέτου σίγουρα θα μας πάει λογικά για τα επόμενα δύο – τρία χρόνια. Οπως και να’ χει, λόγω άλλων υποχρεώσεων και της απόστασης ανάμεσα μας, δεν μπορούμε να εξαντλήσουμε γρήγορα όλες τις ευκαιρίες για συναυλίες και περιοδείες.
Το σημαντικότερο ερώτημα όμως είναι βέβαια το πως προέκυψε η συνθετική και ηχητική προσέγγιση αυτών των τραγουδιών. Αν οι world ρυθμοί κάπου υπήρχαν και στην πρώτη φάση σας τα ψυχεδελικά στοιχεία από πού ήρθαν, από τα projects του Λευτέρη με αγγλικό στίχο ή και από αλλού; Και οι απόηχοι της jazz πού κολλάνε μέσα σε όλα αυτά;
Λ. Μ.: Έλα ντε! Όλα από κάτι που παίξαμε ή ακούσαμε προέρχονται λογικά. Κάπως έτσι λειτουργεί και ο αυθορμητισμός πιστεύω. Δηλαδή άμα πας να παίξεις κάτι ή να τζαμάρεις πάνω σε κάτι ή να συνθέσεις κάτι οι πρώτες ιδέες που θα σου έρθουν φυσιολογικά είναι τα πράματα που είναι πιο πολύ καρφωμένα στο υποσυνείδητό σου. Οπότε αν δεν υπάρχει κάποιος παραγωγός που θα σου πει «όχι μην το κάνεις αυτό, παραπέμπει εκεί» πολύ πιθανό να το κάνεις. Και εμείς νομίζω πάνω - κάτω αυτό κάνουμε, ρίχνουμε τις επιρροές μας στο καζάνι και το απόσταγμα τους είναι αυτό που βγαίνει στην μουσική μας. Υπάρχουν βέβαια και διαφωνίες αλλά με τον ένα ή τον άλλο τρόπο τις επιλύουμε.
Ακόμα πιο δραστική όμως είναι η ηχητική αλλαγή, σε βαθμό που η προσθήκη των ντραμς να είναι τελικά το λιγότερο. Πώς η ακουστική κιθάρα και το κοντραμπάσο τα οποία σε μεγάλο βαθμό αποτελούσαν την ταυτότητα του ήχου σας σχεδόν αντικαταστάθηκαν αντίστοιχα από την ηλεκτρική κιθάρα και το μπάσο; Για να μην πούμε και για την ηλεκτρονική επεξεργασία του ήχου του τζουρά αλλά και κάποια αμιγώς ηλεκτρονικά στοιχεία που υπάρχουν σε ορισμένα κομμάτια...
Λ. Μ.: Τα ηλεκτρικά όργανα μπήκαν στο παιχνίδι από το προαναφερθέν τζαμάρισμα με τον Dave. Από πριν όμως εγώ και ο Αντώνης αρχίσαμε να χρησιμοποιούμε διάφορα εφέ στην ακουστική κιθάρα και τον τζουρά. Το ηλεκτρικό μπάσο μπήκε επιλεκτικά σε κάποια κομμάτια του δίσκου που κρίναμε ότι κολλούσε καλύτερα σαν ήχος με την υπόλοιπη ενορχήστρωση. Επίσης άλλαξε ο τρόπος ηχογράφησης. Στον πρώτο δίσκο παίξαμε όλοι ζωντανά με ένα στέρεο μικρόφωνο, στον δεύτερο πάλι ζωντανά αλλά με πιο επαγγελματικές συνθήκες. Τώρα ηχογραφήσαμε αρκετά πράγματα ζωντανά αλλά επίσης μεγάλο μέρος του δίσκου έγινε με overdubs. Αυτό μας έδωσε ιδέες για να προσθέσουμε και άλλα κανάλια με επιπλέον κρουστά, περισσότερες φωνές και κάποια ηλεκτρονικά στοιχεία.
Θα έλεγα ότι αυτή τη φορά μου θυμίσατε πολύ την «πειραγμένη», συχνά και ψυχεδελική βρετανική folk του τέλους της δεκαετίας του ’60 και ιδιαίτερα τους Incredible String Band. Συμφωνείτε συνολικά και ειδικά ο Λευτέρης με αυτή μου την άποψη;
Λ. Μ.: Μου λένε συχνά ότι η μουσική μου τους θυμίζω αυτό το γκρουπ. Η αλήθεια είναι ότι ,παρόλο που τους εκτιμώ, δεν έχω καθίσει ποτέ να τους ακούσω για πολύ οπότε δεν θα έλεγα ότι είναι ανάμεσα στις επιρροές μου. Αλλά μάλλον έχω ακούσει αρκετή ανάλογη μουσική οπότε κάποτε ξεμυτίζει και σε αυτά που κάνω.
Αντώνη, εκτός από τραγουδιστής του γκρουπ από την αρχή, αυτή τη φορά είσαι πλέον και ο βασικός συνθέτης και στιχουργός, υπογράφεις την πλειοψηφία των τραγουδιών. Θέλω να σε ρωτήσω λοιπόν τι είσαι κατά βάθος και επί της ουσίας, ένας λαϊκός μουσικός που θέλει να διευρύνει συνεχώς τα όρια του ή ένας rock μουσικός ο οποίος τελικά ανακάλυψε ότι προτιμά τα λαϊκά και παραδοσιακά ιδιώματα;
Α. Α.: Πολύ καλή ερώτηση αλλά δεν ξέρω αν μπορώ να την απαντήσω! Σαν μουσικός πέρασα από διάφορα στάδια και συνεχώς τα ακούσματα μου διευρύνονται. Σπούδασα κλασική μουσική, jazz και ηλεκτροακουστική σύνθεση ενώ μεγάλωσα με λαϊκά και ρεμπέτικα ακούσματα στο σπίτι μου και αργότερα με rock στην εφηβεία μου. Καθημερινά όμως, λόγω του ότι εργάζομαι και ως DJ, ακούω δίσκους από όλο τον κόσμο και παίρνω ερεθίσματα από αυτούς τους ήχους. Γενικά με ενδιαφέρουν όλα τα είδη μουσικής και αυτό πιστεύω ότι βγαίνει στα τραγούδια μου.
Είσαι πλέον η κεντρική φυσιογνωμία των Τρίο Τεκκέ ενώ οι Monsieur Doumani εξαρχής ήταν ένα σχεδόν απόλυτα προσωπικό σου project. Τι διαφοροποιεί λοιπόν αλλά και τι συνδέει ίσως τα δύο αυτά γκρουπ, πέραν φυσικά από την παρουσία σου σε αμφότερα;
Α. Α.: Δεν θεωρώ ότι είμαι η κεντρική φυσιογνωμία των δύο γκρουπ. Ίσως επειδή γράφω και ερμηνεύω τα περισσότερα τραγούδια να δίνεται αυτή η εντύπωση αλλά η δουλειά που γίνεται ήταν και είναι πάντα συλλογική. Ιδιαίτερα οι ιδιόμορφες ενορχηστρώσεις – που πιστεύω ότι είναι το κύριο χαρακτηριστικό της μουσικής μας – προκύπτουν πάντα από ένα ομαδικό πνεύμα. Θα έλεγα ότι η κύρια διαφορά μεταξύ των δύο γκρουπ είναι το τι εκπροσωπούν σε σχέση κυρίως με τον στίχο. Οι Monsieur Doumani έχουν πιο πολιτικό χαρακτήρα που αφορά κατά πολύ - αλλά όχι και αποκλειστικά - την κυπριακή πραγματικότητα. Οι στίχοι είναι στην κυπριακή διάλεκτο και οι μουσικές επιρροές προέρχονται κυρίως από την κυπριακή παραδοσιακή μουσική και λιγότερο από το ρεμπέτικο. Βέβαια πλέον υπάρχει και η εμφανής διαφορά στο ηχόχρωμα αφού το Τρίο Τεκκέ έχει προχωρήσει σε ηλεκτρικό ήχο.
Ιδιαίτερα το «Αδέσποτο» σηματοδοτεί μια πολύ ενδιαφέρουσα και σπάνια θα έλεγα κατεύθυνση, ακριβώς στο μεταίχμιο της λαϊκής μουσικής και του rock. Είναι κάτι που σας ενδιαφέρει να εξερευνήσετε περισσότερο στο μέλλον;
Α. Α.: Πράγματι το τραγούδι αυτό έχει από τώρα δείξει να είναι από τα αγαπημένα του κοινού. Αυτό που κάνει το «Ζίβο» ιδιαίτερο είναι η ποικιλομορφία του, κάθε τραγούδι έχει διαφορετικό στιλ και χαρακτήρα. Είναι πολύ ενδιαφέρον αυτό γιατί πιστεύουμε ότι αυτή η πειραματική προσέγγιση ανοίγει νέες κατευθύνσεις και διευρύνει το μουσικό μας φάσμα. Το «Αδέσποτο» έχει σίγουρα ανοίξει καινούριους δρόμους που θα θέλαμε να εξερευνήσουμε περισσότερο.
Λ. Μ.: Είναι επίσης ένα τραγούδι που αρχικά ήταν ιδέα του Colin και δουλέψαμε μαζί του τις αρμονίες και τις μελωδίες και στο τέλος ο Αντώνης τους στίχους. Μπορούμε να πούμε λοιπόν ότι είναι και το πιο «ομαδικό» τραγούδι που έχουμε γράψει ως τώρα.
Πόσο διαφορετική βλέπετε να είναι η πολιτική ζωή αλλά και η καθημερινότητα στην Κύπρο πριν και μετά την κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος; Και πώς βλέπετε να διαμορφώνονται γενικότερα τα πράγματα πηγαίνοντας προς τις προεδρικές εκλογές αλλά και μετά από αυτές, ανάλογα βέβαια με το ποιο θα είναι το αποτέλεσμα τους;
Α. Α.: Ένα μεγάλο πρόβλημα που υπάρχει λόγω της κρίσης του ‘13 είναι ότι το θέμα αυτό χρησιμοποιείται ως δικαιολογία για τα πάντα. Ειδικά η νυν κυβέρνηση έχει την τάση, για παράδειγμα, να λέει ναι σε οποιαδήποτε μεγαλεπήβολη ανάπτυξη που πολλές φορές είναι εις βάρος του φυσικού περιβάλλοντος και των κοινοτήτων. Όλα στον βωμό της ανάπτυξης και της τάχα εξόδου από την κρίση. Παρατηρούμε επίσης λόγω όλου αυτού του παιχνιδιού να υποβαθμίζεται η υποστήριξη στον πολιτισμό και αυτό πιστεύουμε επηρεάζει αρνητικά τη ποιότητα ζωής των Κυπρίων αλλά και την κοινωνική ανάπτυξη. Πολιτικά ζούμε μια πολύ κρίσιμη φάση με το εθνικό θέμα και είμαστε εξίσου κοντά στην επανένωση όσο και στην οριστική διχοτόμηση. Η επερχόμενη προεδρική εκλογή πιστεύουμε ότι θα είναι καθοριστική σε σχέση με την κατεύθυνση που θα ακολουθηθεί στο κυπριακό. Η πολυπλοκότητα του θέματος βέβαια δεν επιτρέπει μεγάλες ανατροπές και γενικά το πεδίο είναι θολό. Όλοι όμως συμφωνούν ότι πολύ σύντομα θα οδηγηθούμε σε μια νέα πραγματικότητα που θα αλλάξει δραστικά τις ζωές μας και την καθημερινότητα μας.
Και ποια είναι τα προσεχή σας σχέδια, τόσο ως Τρίο Τεκκέ όσο και τα προσωπικά σας;
Α. Α.: Ως Τρίο Τεκκ οργανώνουμε αυτό τον καιρό περιοδείες για προώθηση του δίσκου. Θα περιοδεύσουμε στην Κύπρο τον Ιούλιο, στην Ελλάδα τον Νοέμβριο και στην κεντρική Ευρώπη τέλη Νοεμβρίου. Θέλουμε πολύ να δούμε την αντίδραση του κόσμου στη ζωντανή διάσταση αυτών των τραγουδιών. Προσωπικά ασχολούμαι αυτό τον καιρό με τη σύνθεση μουσικής για θέατρο αλλά προετοιμάζουμε και την ηχογράφηση του νέου δίσκου του άλλου μου συγκροτήματος, των Monsieur Doumani, τον Σεπτέμβριο.
Λ. Μ.: Εγώ αντίστοιχα ασχολούμαι με την διοργάνωση του Φεστιβάλ Φέγγαρος αλλά και του Μουσικού Χωριού Φέγγαρος, επέκεινταιι συναυλίες για προώθηση του δίσκου του rock τρίο μου The Low Spark «Few But Many», εμφανίσεις με τους Σωτήρες σε μερικά φεστιβάλ το καλοκαίρι ενώ ηχογραφώ έναν καινούριο προσωπικό δίσκο που ελπίζω να κυκλοφορήσει το φθινόπωρο.
Πολυάσχολοι τόσο ως Τρίο Τεκκέ όσο και στις προσωπικές τους δραστηριότητες οι δύο μουσικοί επιτυγχάνουν όμως να διατηρούν ένα δεόντως υψηλό ποιοτικό επίπεδο σε οτιδήποτε κάνουν, κάτι που είναι ανέφικτος στόχος για πολλούς άλλους πολύ λιγότερο παραγωγικούς...
