Ο Levon Eskenian είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση μουσικού. Αν και πιανίστας με κλασικές σπουδές και με ενδιαφέρον για την jazz, ανέκαθεν τον απασχολούσε πολύ και μελετούσε την παραδοσιακή μουσική της χώρας του, της Αρμενίας, και μάλιστα τις ρίζες της. Το 2008 έκανε έμπρακτη αυτή του την ενασχόληση σχηματίζοντας το Gurdjieff Ensemble, ένα σύνολο δεξιοτεχνών του ιδιώματος, με πρωταρχικό σκοπό, όπως φαίνεται και από το όνομά του, να επαναφέρουν στην επικαιρότητα τη μουσική και τα τραγούδια του σπουδαίου Ελληνοαρμένιου φιλοσόφου Γκουρτζίεφ. Το έπραξαν με υποδειγματικό τρόπο με κατάληξη την ηχογράφηση ενός δίσκου που κυκλοφόρησε από την εμβληματικότερη ευρωπαϊκή jazz εταιρεία, τη γερμανική ECM, το ’11 και απέσπασε διεθνείς διακρίσεις για την ποιότητα αλλά και για τον σεβασμό και την αυθεντικότητα με την οποία προσέγγιζε το υλικό του.
Ήδη όμως στο μυαλό τού Levon Eskenian υπήρχε το επόμενο σχέδιό του, που, παρά το όνομα του σχήματος, είχε να κάνει με μια άλλη και ακόμα σημαντικότερη, την κορυφαία φυσιογνωμία της αρμενικής μουσικής. Ο συνθέτης θρησκευτικής και κοσμικής μουσικής, ερμηνευτής, εθνομουσικολόγος, ερευνητής και συλλέκτης παραδοσιακών τραγουδιών, φιλόσοφος, ποιητής και... ιερέας Komitas Vardapet, γνωστότερος με το μικρό του μόνο όνομα, ήταν μια σύνθετη και σαγηνευτική προσωπικότητα, που έπαιξε κομβικό ρόλο γενικότερα στον αρμενικό πολιτισμό και όχι μόνο στη μουσική της ασιατικής χώρας της οποία είναι ο αδιαμφισβήτητος θεμελιωτής. Ανάμεσα στα άλλα, ο Komitas στάθηκε καθοριστική επιρροή για τον Thomas de Hartmann, τον συνθέτη δηλαδή που έδωσε μουσική οντότητα στις φιλοσοφικές απόψεις και διδαχές του Γκουρτζίεφ. Κατάληξη και αυτού του σχεδίου ήταν και πάλι ένας δίσκος του Gurdjieff Ensemble που κυκλοφόρησε το ’15 και επίσης από την ECM.
Με την ευκαιρία λοιπόν της θλιβερής επετείου της γενοκτονίας των Αρμενίων (24 Απριλίου), το Gurdjieff Ensemble έρχεται στην Ελλάδα για να παρουσιάσει ζωντανά τη μουσική του Komitas σε μία και μοναδική συναυλία την οποία διοργανώνουν η Αρμενική Εθνική Επιτροπή και η Αρμενική Νεολαία Ελλάδος υπό την αιγίδα του υπουργείου Πολιτισμού και μάλιστα με ελεύθερη είσοδο. Σήμερα το βράδυ, στο ιστορικό κτήριο του Φιλολογικού Συλλόγου Παρνασσός, στην πλατεία Καρύτση, δέκα μουσικοί με τα παραδοσιακά αρμενικά όργανα (κυρίως πνευστά και κρουστά με βασικό έγχορδο το ούτι) υπό τη διεύθυνση του Levon Eskenian και σίγουρα σε ένα πολύ φορτισμένο συγκινησιακά κλίμα θα παίξουν όσο πιο αυθεντικά είναι δυνατό τη μουσική και τα τραγούδια του Komitas. Τραγούδια που, τουλάχιστον τα κοσμικά, κατά κύριο λόγο έχουν ως θέμα την Ιστορία των Αρμενίων, αυτού του πολύ βασανισμένου αλλά και υπερήφανου λαού, που ποτέ δεν λύγισε, όπως ακριβώς δεν το έκανε και στη διάρκεια της κάθε άλλο παρά εύκολης ζωής του ο αληθινά φωτισμένος και σοφός θεμελιωτής της μουσικής του.
