Γεννήθηκε στη Λεμεσό της Κύπρου και, όπως τόσοι/ες ομοεθνείς του, αρχικά ήρθε στην Ελλάδα για σπουδές. Και αν αυτές της ιατρικής εγκαταλείφθηκαν λίγο πριν το τέλος και ενώ είχε ήδη αρχίσει να παίρνει την ειδικότητα (ακτινολόγος), οι μουσικές, θεωρητικά και κλασικό τραγούδι στο Εθνικό Ωδείο, περατώθηκαν, και μάλιστα με διάκριση για τις επιδόσεις του. Έχει ερμηνεύσει δισκογραφικά και σε συναυλίες τραγούδια αλλά και ολοκληρωμένα έργα αρκετών από τους σπουδαιότερους συνθέτες μας, από τους Μίκη Θεοδωράκη και Μάνο Χατζιδάκι (τον κύκλο «Αμοργός» μαζί με τη Μαρία Φαραντούρη) μέχρι τη Λένα Πλάτωνος, έχει συνεργαστεί με μερικές από τις σημαντικότερες ελληνικές ορχήστρες, συμμετείχε στην παράσταση της Εθνικής Λυρικής Σκηνής της όπερας «Διδώ και Αινείας» του Χένρι Πουρσέλ, πρωταγωνίστησε για μία σεζόν στο μιούζικαλ «Grease» και συνέπραξε με τη Νάνα Μούσχουρη σε εμφανίσεις της σε μεγάλα θέατρα του Λονδίνου. Φωνή ζεστή, αισθαντική, με μεγάλες δυνατότητες αλλά και στέρεη παιδεία, εξαιρετικά καλλιεργημένη, η οποία του επιτρέπει να κινείται με άνεση σε αξιοσημείωτα πολλά ιδιώματα.
Το τελευταίο γεγονός ο Δώρος Δημοσθένους το αξιοποίησε και το έκανε πράξη στην καθαρά προσωπική του πια διαδρομή, στη μικρή ομολογουμένως δισκογραφική του παρουσία και στις αξιοσημείωτα πολλές και πολύ διαφορετικές μεταξύ τους από πάσης πλευράς, από το είδος των χώρων μέχρι και το ρεπερτόριο, ζωντανές εμφανίσεις του. Σε αυτές μας έδειξε και ένα άλλο μουσικό «πρόσωπό» του που δεν είχε αποκαλύψει ώς τότε, ενός ερμηνευτή που εκτός από το ελληνικό τραγούδι αγαπά πολύ την κλασική jazz και ιδιαίτερα το swing, ένα στιλ που το κατέχει όσο ελάχιστοι στη χώρα μας. Αυτό ήταν ορατό τόσο στον πρώτο του δίσκο, το «One for the road» που κυκλοφόρησε το ’09 από τη Μικρή Άρκτο όσο και πολύ περισσότερο στο «Compere» που ήρθε στα τέλη της περυσινής χρονιάς σε ψηφιακή μόνο κυκλοφορία. Πολυσυλλεκτικό όσο και το προηγούμενο άλμπουμ αλλά πολύ πιο ώριμο και κατασταλαγμένο το «Compere» περιέχει πολύ γνωστά, κλασικά μάλλον, «ελαφρά» ελληνικά τραγούδια της δεκαετίας του ’50 σε ύφος swing αλλά και το «Στρώσε το στρώμα σου για δυο» του Μ. Θεοδωράκη και το jazz standard «Whatever Lola wants», ενορχηστρωμένα και παιγμένα φυσικά με τον ίδιο τρόπο. Και είναι μια πολύ καλή αφορμή για μια συζήτηση με κάποιον που αληθινά μπορεί να σεμνύεται ότι ερμηνεύει και δεν... τραγουδάει απλά!
Συνέντευξη στον Θάνο Μαντζάνα
* Θα ξεκινήσω με μιαν ερώτηση προσωπική μεν σε εσάς αλλά που ίσως, σε έναν βαθμό, μπορείτε να την απαντήσετε και εκ μέρους αρκετών άλλων Κυπρίων ερμηνευτών/τριών. Είναι μόνον η μεγαλύτερη αγορά που σας κάνει να μετοικείτε στην Ελλάδα;
Υποθέτω ότι αυτός είναι ο πρώτος και κυριότερος λόγος για τους περισσότερους. Για εμένα προσωπικά πάντως πολύ μεγαλύτερη σημασία είχε η προτροπή του πολύ σημαντικού συνθέτη Δημήτρη Λάγιου, που είχα την τύχη να γνωρίσω στην Κύπρο όταν ήμουν πολύ μικρός και στη συνέχεια να τραγουδήσω σε δύο δίσκους του. Δυστυχώς, έφυγε πάρα πολύ νέος, πριν προλάβω να έρθω στην Ελλάδα αλλά, κατά μια έννοια, ό,τι έχω κάνει εδώ το οφείλω σε αυτόν.
* Το ότι κάνετε τόσα πολλά διαφορετικά πράγματα, με αποτέλεσμα σχεδόν κάθε πρότζεκ σας να είναι διαφορετικό από το προηγούμενο και το επόμενο οφείλεται στο ότι αγαπάτε εξίσου τόσα πολλά διαφορετικά ιδιώματα ή στην επιθυμία σας να μην ταυτιστείτε ποτέ με κανένα;
Πριν από όλα κάνω μόνο πράγματα που θεωρώ ότι ταιριάζουν στη φωνή μου, επιλέγω να ερμηνεύσω τραγούδια τα οποία μπορώ όχι μόνο να τα τιμήσω αλλά και να τα αναδείξω. Πέραν από αυτό πιστεύω ότι καθένας κάνει με τα εφόδια του ό,τι καλύτερο μπορεί. Το δικό μου εφόδιο, το δικό μου «εργαλείο», αν το προτιμάς έτσι, είναι η φωνή μου. Προσπαθώ λοιπόν να αξιοποιήσω όλες τις δυνατότητές της και προς όσο το δυνατόν περισσότερες κατευθύνσεις, με γνώμονα βέβαια πάντα το προσωπικό μου αισθητήριο. Πιστεύω όμως ακόμα ότι κάθε ερμηνευτής έχει ένα στοιχείο το οποίο τον διαφοροποιεί από όλους τους υπόλοιπους. Για εμένα το στοιχείο αυτό είναι ότι μου αρέσει να δοκιμάζω πολλά διαφορετικά πράγματα και να μην επαναλαμβάνομαι, όχι τουλάχιστον πριν περάσει αρκετός καιρός. Μου αρέσει να εκπλήσσω τους ακροατές γιατί, πρώτα από όλα, μου αρέσει να εκπλήσσω τον ίδιο τον εαυτό μου!
* Τι σας ώθησε να κάνετε έναν δίσκο που στο μεγαλύτερο μέρος του αποτελείται από επανεκτελέσεις τραγουδιών της δεκαετίας του ’50, όπως ομολογουμένως και πολλοί άλλοι;
Πάντοτε αγαπούσα και προτιμούσα τη μουσική παλαιότερων εποχών, για παράδειγμα όταν μεγάλωνα στη δεκαετία του ’80 δεν άκουγα τα τότε τραγούδια, όπως οι περισσότεροι άλλοι, αλλά αυτά της δεκαετίας του ‘60. Αργότερα ανακάλυψα αυτά τα τραγούδια της δεκαετίας του ‘50 που πολύ κακώς αποκαλούνται «ελαφρά», έχουν πολύ μεγάλη αισθητική αξία αλλά και μουσικό βάθος και αυτά προσπαθώ πάντα να αναδείξω όταν τα ερμηνεύω. Το ίδιο βάθος πιστεύω ότι έχει και η κλασική jazz, το swing, με το οποίο όντως ήμουν από τους πρώτους που ασχολήθηκαν αλλά για μεγάλο διάστημα, όταν είχε γίνει μόδα, το είχα αφήσει στην άκρη και επανήλθα σε αυτό όταν έπαψε να είναι του συρμού. Προσεγγίζω λοιπόν αυτά τα τραγούδια διαμέσου της αγάπης μου για το swing και στο πλαίσιο αυτής φυσικά υπάρχει και το κλασικό αμερικανικό τραγούδι του ιδιώματος.
* Γιατί επιλέξατε τον τίτλο «Compere» και τι θέλετε να πείτε με αυτόν;
Αρχικά αγνοούσα τη σημασία της λέξης και όταν την αναζήτησα διαπίστωσα ότι είναι αυτός που στο τσίρκο, στο βαριετέ ή ακόμα και στο καμπαρέ λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος ανάμεσα στα μέρη μιας παράστασης. Θεωρώ ότι κάπως έτσι λειτουργώ και εγώ στη μουσική και έτσι μου φάνηκε καλή ιδέα να το χρησιμοποιήσω για τίτλο.
* Και τι σας έκανε να διασκευάσετε το τραγούδι από το οποίο δανειστήκατε αυτόν τον τίτλο, δηλαδή το «Δεν είναι (κομπέρ)» του Λουκιανού Κηλαηδόνη;
Αγάπησα αυτό το τραγούδι από τη στιγμή που μου το ερμήνευσε πρόχειρα ο Λουκιανός στο τηλέφωνο, λέγοντας μου ότι πίστευε πως έπρεπε να το πω, και δίχως καν να ξέρω ότι είναι από επιθεώρηση του Ελεύθερου Θεάτρου. Έχει μιαν αυθεντική τρέλα, έναν γνήσιο σουρεαλισμό!
* Τι διδαχθήκατε αλήθεια από την συνεργασία σας για τρεις σεζόν με τον αείμνηστο Λουκιανό Κηλαηδόνη και σε τι ίσως σας επηρέασε; Στην αγάπη σας για την jazz μήπως;
Όχι, ο Λουκιανός έκανε την δική του μουσική. Νομίζω ότι τα ίδια πράγματα από τα οποία είχε προσωπική εμπειρία και για αυτό τα αγαπούσε όταν ήταν νέος εξακολούθησε να τα αγαπάει σε όλη του την ζωή. Και αυτά ήταν η μουσική μιας συγκεκριμένης δεκαετίας, αυτής του ’50, τόσο από τον ελληνικό χώρο όσο και από την jazz. Αν έμαθα κάτι από εκείνον ήταν το πως να εμβαθύνω σε αυτό το υλικό όπως πρέπει αλλά και του αξίζει.
* Δεν υπάρχουν σήμερα συνθέτες που να γράφουν ανάλογα τραγούδια και θα μπορούσατε να συνεργαστείτε μαζί τους;
Υπάρχουν αρκετοί αλλά, δίχως να λέω ότι είναι απαραίτητα κακοί, κάνουν περισσότερο διασκέδαση παρά αληθινή ψυχαγωγία. Και εγώ ενδιαφέρομαι πολύ περισσότερο για το δεύτερο.
* Ίσως λοιπόν το κενό που άφησε ο Λουκιανός Κηλαηδόνης είναι ακόμα πιο δυσαναπλήρωτο;
Σίγουρα αυτό που έκανε ο Λουκιανός ήταν μοναδικό και δεν νομίζω ότι θα μπορέσει κανείς να καλύψει το κενό το οποίο άφησε. Ο μόνος που θεωρώ ότι τον πλησιάζει είναι ο Φοίβος Δεληβοριάς, κάτι που είχε επισημάνει και ο ίδιος ο Λουκιανός. Ο Φ. Δεληβοριάς αφηγείται ιστορίες, αυτό δηλαδή που έκανε και ο Λουκιανός και το κάνει πολύ καλά. Αν λοιπόν θα μπορούσε να υπάρξει ένας «διάδοχος» του Λουκιανού θα ήταν μόνον εκείνος.
* Στον δίσκο υπάρχει και ένα ιδιαίτερα γλυκό και τρυφερό αλλά και πολύ καλό τραγούδι σε δική σας μουσική και στίχους, το «Πάει κι αυτή η μέρα». Έχετε σκεφτεί να κάνετε έναν δίσκο μόνο με δικά σας τραγούδια;
Είναι ένα τραγούδι που είχα γράψει πριν από μερικά χρόνια για μια καλοκαιρινή νυχτερινή περιπλάνηση στην Αθήνα, Και στον πρώτο δίσκο μου υπήρχαν κάποια τραγούδια που είχα γράψει ο ίδιος, γράφω αρκετά και προφανώς σε όλα σχεδόν τα ιδιώματα τα οποία ερμηνεύω χωρίς φυσικά να θεωρώ τον εαυτό μου συνθέτη. Το πρόβλημα είναι ότι τα περισσότερα τα αφήνω μισοτελειωμένα (γέλια). Είναι πολύ δύσκολη υπόθεση το να γράψεις ένα τραγούδι και να το ολοκληρώσεις, θέλει τον χρόνο του, και εμένα μου χρειάζεται ίσως περισσότερος από τους άλλους. Οπότε η πιθανότητα του να κάνω έναν δίσκο με δικά μου τραγούδια είναι, ακόμα τουλάχιστον, πολύ μακρινή.
* Βλέπετε διαφορά στην προσέλευση αλλά και στη συμπεριφορά του κοινού από τη στιγμή που ξεκίνησε η κρίση;
Οφείλω να πω ότι δεν παρακολουθώ αυτό που λέγεται «νύχτα» αλλά, από ό,τι ακούω, η προσέλευση του κόσμου έχει μειωθεί στους περισσότερους χώρους. Κρίνοντας από τις δικές μου εμφανίσεις όμως, θα έλεγα ότι, παραδόξως ίσως, αυτό δεν έχει συμβεί. Καλώς ή κακώς, οι περισσότεροι χώροι που εμφανίζομαι είναι εντελώς ή σχεδόν γεμάτοι, από την άλλη όμως αυτό συνέβαινε και πριν αρχίσει η κρίση, δεν υπάρχει διαφορά. Ίσως βέβαια αυτό να οφείλεται στο ότι μου αρέσουν για διαφορετικούς λόγους διάφοροι χώροι, μεγάλοι και μικροί και πάντα προσαρμόζω το πρόγραμμά μου ανάλογα με το πού εμφανίζομαι. Σίγουρα όμως έχει διαφοροποιηθεί η συμπεριφορά του κόσμου που, επειδή βγαίνει πια μόνο μία φορά την εβδομάδα ή και τον μήνα, θέλει πραγματικά να διασκεδάσει αλλά και να ψυχαγωγηθεί. Απαιτεί λοιπόν από εσένα το μάξιμουμ, τα πάντα -αν ήταν δυνατόν να σου πιει και το αίμα από τον λαιμό με καλαμάκι! (γέλια).
* Και τα προσεχή σχέδιά σας;
Σήμερα εμφανίζομαι σε έναν πολύ αγαπημένο μου μικρό και παρεΐστικο χώρο στο κέντρο της Αθήνας, το «Ρότα». Πάντα μαζί με τη συνοδεία του ομοεθνή, καλού μου φίλου και συνθέτη Νεοκλή Νεοφυτίδη, αν και τελευταία, όταν άλλες υποχρεώσεις δεν του το επιτρέπουν, συνεργάζομαι και με έναν άλλο εξαίρετο πιανίστα, τον Αχιλλέα Γουάστωρ. Το Σάββατο 13 Μαΐου θα είμαι και πάλι στο «Passport Κεραμεικός» με την πενταμελή μπάντα μου και με ένα πρόγραμμα με πολλά τραγούδια από τον δίσκο και ακόμα περισσότερη jazz, με πνευστά και τη συμμετοχή του γυναικείου φωνητικού τρίο 1, 2, 3. Όσο για το καλοκαίρι... βλέπουμε!
Οι δύο αμέσως επόμενοι σταθμοί στην πολύ προσεκτικά χαραγμένη διαδρομή του Δώρου Δημοσθένους, η οποία αναμφίβολα περιλαμβάνει πάρα πολλούς ακόμα στη συνέχεια...
